Trong phiên khai mạc, đồng chí Nguyễn Minh Triết, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy T.Ư Đoàn, Bí thư T.Ư Đoàn, Chủ tịch T.Ư Hội Sinh viên Việt Nam, đã trình bày tham luận quan trọng với chủ đề phát huy vai trò xung kích của thanh niên trong đột phá chiến lược khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Đồng chí Nguyễn Minh Triết, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy T.Ư Đoàn, Bí thư T.Ư Đoàn, Chủ tịch T.Ư Hội Sinh viên Việt Nam.
Bài tham luận không chỉ làm rõ vai trò, trách nhiệm của thế hệ trẻ trong kỷ nguyên số, mà còn đề xuất 5 giải pháp trụ cột để hiện thực hóa mục tiêu đưa sức trẻ trở thành động lực chủ lực trong công cuộc phát triển đất nước.
Khẳng định tầm vóc lịch sử của nghị quyết về khoa học – công nghệ
Mở đầu tham luận, Bí thư Nguyễn Minh Triết nhấn mạnh ý nghĩa của Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đây là một quyết sách lịch sử, định hình đường lối phát triển nhanh, bền vững, tạo nền tảng để Việt Nam hiện thực hóa các mục tiêu dài hạn "100 năm của Đảng và đất nước".
Anh Triết cho biết, nếu được triển khai hiệu quả, khoa học và đổi mới sáng tạo có thể đóng góp 40 – 50% giá trị gia tăng vào GDP. Trong bức tranh lớn ấy, thanh niên là lực lượng tiên phong, là những người trực tiếp làm chủ và sáng tạo ra công nghệ mới. "Tương lai của dân tộc nằm trong tay thế hệ trẻ" – anh Triết khẳng định.
Giải pháp 1: Khơi dậy đam mê và khả năng làm chủ khoa học – công nghệ
Giải pháp trụ cột đầu tiên là nâng cao nhận thức, khơi dậy đam mê và năng lực làm chủ khoa học – công nghệ. Tổ chức Đoàn trong thời gian qua đã không ngừng triển khai nhiều phong trào, tiêu biểu như "Tuổi trẻ sáng tạo", diễn đàn khoa học, các cuộc thi và giải thưởng nghiên cứu, góp phần đưa hơn 150.000 ý tưởng, sáng kiến của thanh niên vào thực tiễn.
Bên cạnh đó, các chương trình "Phổ cập AI", "AI của Đoàn" giúp thanh niên được tiếp cận sớm với trí tuệ nhân tạo, khuyến khích học tập suốt đời, trao học bổng và hỗ trợ nghiên cứu trong lĩnh vực công nghệ mũi nhọn. Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu đã kết nối trên 3.000 trí thức trẻ trong và ngoài nước, hình thành những nhóm nghiên cứu quốc tế, góp phần lan tỏa tinh thần sáng tạo và tri thức trẻ.
Giải pháp 2: Phát triển nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao
Theo anh Triết, lực lượng thanh niên Việt Nam hiện nay gần 22 triệu người, chiếm khoảng 21% dân số, là một "mỏ vàng" nếu được khai thác đúng hướng. Do đó, giải pháp thứ hai tập trung xây dựng nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển.
Cùng với học bổng, hỗ trợ học tập, tổ chức Đoàn đã khuyến khích nghiên cứu trong các lĩnh vực tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, an ninh mạng, công nghệ sinh học, hàng không – vũ trụ… Hoạt động tôn vinh tài năng trẻ cũng được đẩy mạnh, nhằm cổ vũ tinh thần học hỏi, sáng tạo, vươn lên.
Anh Triết nhấn mạnh, thế hệ trẻ hôm nay không chỉ tiếp nối truyền thống yêu nước, dám nghĩ dám làm, mà còn có lợi thế tự nhiên về khả năng thích ứng với các công nghệ mới. Đây là nhân tố quyết định để xây dựng đội ngũ tri thức trẻ tiên phong, góp phần nâng cao sức cạnh tranh quốc gia.
Giải pháp 3: Phát huy vai trò xung kích của thanh niên trong chuyển đổi số
Giải pháp thứ ba là thúc đẩy thanh niên trở thành lực lượng nòng cốt trong chuyển đổi số. Nhiều mô hình sáng tạo đã được triển khai:
- "Bình dân học vụ số" giúp phổ cập kỹ năng số cho người dân vùng sâu, vùng xa.
- Hơn 40.000 đội hình tình nguyện với nửa triệu thanh niên đã hỗ trợ người dân làm thủ tục hành chính điện tử, cập nhật dữ liệu đảng viên, cấp đổi thẻ cho hơn 2,1 triệu người.
- Trong nội bộ, hệ thống Đoàn đã ứng dụng phần mềm quản lý đoàn viên với hơn 10,5 triệu tài khoản, xây dựng ứng dụng "Thanh niên Việt Nam" và hệ sinh thái số phục vụ công tác quản lý, kết nối đoàn viên.
- Trên mặt trận truyền thông, các chiến dịch như "Hòa bình đẹp lắm" hay "Tự hào Việt Nam" đạt hàng tỷ lượt xem, chứng minh sức mạnh truyền thông số của tuổi trẻ.
Chuyển đổi số không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là môi trường để thanh niên khẳng định vai trò tiên phong, thúc đẩy hiện đại hóa đời sống xã hội.
Giải pháp 4: Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp và phát triển doanh nghiệp công nghệ số
Thanh niên cần không gian để biến ý tưởng thành sản phẩm, sáng kiến thành mô hình kinh doanh. Vì vậy, giải pháp thứ tư là xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ khởi nghiệp.
Từ các câu lạc bộ, đội nhóm tại trường học, địa phương đến các cuộc thi khởi nghiệp sáng tạo, hoạt động hỗ trợ ngày càng mở rộng. Hơn 1.400 cuộc thi ý tưởng khởi nghiệp đã được tổ chức, thu hút 2,3 triệu thanh niên tham gia và hỗ trợ gần 37.000 dự án, trong đó phần lớn gắn với ứng dụng công nghệ cao.
Anh Triết nhấn mạnh, khởi nghiệp sáng tạo là "bệ phóng" cho những ý tưởng công nghệ trẻ, đồng thời cũng là con đường đưa Việt Nam đến gần hơn với các nền kinh tế tri thức trên thế giới.
Giải pháp 5: Khẳng định quyết tâm và trách nhiệm của thế hệ trẻ
Giải pháp cuối cùng là khẳng định quyết tâm, trách nhiệm và khát vọng của thanh niên Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự đồng hành của Nhà nước, thanh niên sẽ tiếp tục là lực lượng tiên phong trong nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
"Tuổi trẻ sẽ hòa khát vọng riêng của mình vào khát vọng chung của dân tộc – xây dựng đất nước phát triển thịnh vượng, văn minh, hạnh phúc" – anh Triết khẳng định.
Thực trạng, thách thức và triển vọng
Bài tham luận của Bí thư T.Ư Đoàn không chỉ là định hướng chiến lược, mà còn phản ánh thực trạng và thách thức:
- Lợi thế: Việt Nam có lực lượng thanh niên đông đảo, năng động, nhanh nhạy với công nghệ mới, nhiều chương trình đã tạo nền tảng ban đầu từ nghiên cứu khoa học, chuyển đổi số, đến khởi nghiệp.
- Thách thức: Sự chênh lệch cơ hội giữa thành thị – nông thôn, hạn chế về chất lượng đào tạo, nhu cầu vốn và cơ sở vật chất cho khởi nghiệp, cũng như yêu cầu hoàn thiện chính sách hỗ trợ thanh niên.
Tuy nhiên, với quyết tâm, tinh thần sáng tạo và sự đồng hành của Đảng, Nhà nước, tuổi trẻ Việt Nam hoàn toàn có thể biến thách thức thành cơ hội, đóng góp to lớn vào công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.
Tham luận của Bí thư T.Ư Đoàn Nguyễn Minh Triết đã đưa ra 5 giải pháp trụ cột phát huy sức trẻ trong kỷ nguyên khoa học – công nghệ và chuyển đổi số:
1. Khơi dậy đam mê và khả năng làm chủ khoa học – công nghệ.
2. Phát triển nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao.
3. Xung kích trong chuyển đổi số.
4. Hỗ trợ khởi nghiệp, phát triển doanh nghiệp công nghệ số.
5. Khẳng định quyết tâm và trách nhiệm của thế hệ trẻ.
Những giải pháp này, nếu được triển khai đồng bộ, sẽ mở ra triển vọng to lớn để Việt Nam bứt phá trong giai đoạn mới. Tuổi trẻ không chỉ là "mùa xuân của xã hội", mà còn là lực lượng tiên phong, sáng tạo, xung kích, góp phần đưa đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên số, khẳng định vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.
Tấn Tài