Xem xét thành lập Hội đồng tư vấn giáo dục cấp xã
Một trong những điểm nhấn quan trọng của văn bản là đề nghị UBND cấp tỉnh, trong phạm vi thẩm quyền, chủ động chỉ đạo và hướng dẫn địa phương thực hiện các giải pháp tháo gỡ vướng mắc.
UBND cấp tỉnh được giao xem xét, phân bổ hợp lý biên chế công chức ở cả hai cấp tỉnh và xã, bảo đảm đủ số lượng và chất lượng. Đồng thời, cần chỉ đạo UBND cấp xã rà soát đội ngũ công chức đang làm việc tại Phòng Văn hoá - Xã hội để bố trí đúng người, đúng tiêu chuẩn theo hướng dẫn tại Công văn số 11/CV-BCĐ ngày 4/6/2025 của Ban Chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình chính quyền hai cấp.
Bộ GDĐT cũng khuyến khích huy động nguồn lực sẵn có, như công chức từng công tác tại Phòng GDĐT, cán bộ quản lý giáo dục hoặc giáo viên có chuyên môn, kinh nghiệm, để đảm nhận vị trí phụ trách giáo dục tại cấp xã. Điều này vừa tận dụng được lực lượng có kinh nghiệm, vừa tránh tình trạng thiếu hụt nhân sự.
Đặc biệt, Bộ đề nghị các địa phương xem xét thành lập Hội đồng tư vấn giáo dục cấp xã hoặc các nhóm cán bộ quản lý giáo dục cốt cán để hỗ trợ hoạt động. Thành phần có thể gồm cán bộ quản lý, nhà giáo đương chức hoặc đã nghỉ hưu. Đây là mô hình linh hoạt, không phát sinh thêm bộ máy hành chính nhưng vẫn tăng cường năng lực tham vấn cho cấp xã.
Nâng cao năng lực quản lý, thúc đẩy chuyển đổi số
Bộ GDĐT yêu cầu UBND cấp tỉnh giao sở GDĐT chủ trì phối hợp các ngành liên quan, nắm bắt khó khăn, kịp thời tháo gỡ hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền. Song song, tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho công chức cấp xã phụ trách giáo dục, bảo đảm không bỏ trống hay chồng chéo nhiệm vụ quản lý.
Văn bản cũng nhấn mạnh định hướng đổi mới quản lý giáo dục, chuyển từ mô hình hành chính sang kiến tạo, thúc đẩy. Theo đó, cơ chế “mệnh lệnh – kiểm soát” cần được thay thế bằng “đặt mục tiêu – trao quyền – hỗ trợ phát triển”; đồng thời, tăng cường cơ chế “hậu kiểm” thay vì “tiền kiểm” cứng nhắc.
Trong bối cảnh cách mạng công nghệ, Bộ GDĐT yêu cầu chú trọng đào tạo kỹ năng công nghệ thông tin và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) cho công chức cấp xã. Đây là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả quản lý, thúc đẩy chuyển đổi số trong giáo dục.
Giao sở GDĐT chủ trì công tác tuyển dụng, điều động giáo viên
Một trong những vướng mắc lớn nhất hiện nay là công tác nhân sự trong các cơ sở giáo dục. Để tháo gỡ, Bộ GDĐT đề nghị UBND cấp tỉnh xem xét phân cấp, ủy quyền cho sở GDĐT thực hiện việc tuyển dụng, tiếp nhận, điều động, biệt phái, thuyên chuyển giáo viên, nhân viên.
Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Chủ tịch UBND cấp xã chỉ thực hiện công tác tuyển dụng, sử dụng viên chức nếu được phân cấp. Tuy nhiên, thực tế cho thấy đội ngũ công chức cấp xã phụ trách giáo dục còn thiếu và nhiều người chưa có kinh nghiệm. Vì vậy, giao sở GDĐT – cơ quan chuyên môn có đủ năng lực – chủ trì công tác này là giải pháp hợp lý.
Điểm nổi bật là việc giao sở GDĐT sẽ giúp giảm trung gian, bảo đảm đồng bộ chất lượng tuyển dụng. Thí sinh chỉ cần tham gia một kỳ thi/xét tuyển, kết quả có thể đăng ký vào nhiều trường. Điều này tiết kiệm chi phí, tăng cơ hội cho người dự tuyển, đồng thời góp phần khắc phục tình trạng thừa – thiếu cục bộ giáo viên, đảm bảo cân đối giữa các cấp học và môn học.
Giữ ổn định, đảm bảo đội ngũ cho năm học 2025-2026
Bộ GDĐT đặc biệt lưu ý các địa phương quan tâm giữ ổn định và đảm bảo đội ngũ giáo viên, nhân viên trong các cơ sở giáo dục công lập.
Trường hợp chưa kịp tuyển dụng, UBND cấp tỉnh cần xem xét bố trí kinh phí để ký hợp đồng lao động, điều động, biệt phái hoặc bố trí liên trường, liên cấp nhằm đáp ứng nhu cầu trước thềm năm học mới. Đồng thời, cần kịp thời thay thế nhân sự nghỉ hưu, nghỉ ốm, nghỉ thai sản hoặc thôi việc.
Ngoài các chính sách chế độ về lương, giờ dạy thêm, UBND cấp tỉnh cũng cần quan tâm tới điều kiện sinh hoạt, bố trí cơ sở vật chất, cải tạo nhà công vụ cho giáo viên, nhất là khi thực hiện biệt phái hoặc điều động về vùng xa.
Lưu ý về văn bản, chứng nhận và bổ nhiệm cán bộ quản lý
Bộ GDĐT cũng nhấn mạnh việc sử dụng các văn bản, chứng nhận của giáo viên, nhân viên, người lao động được ban hành trước ngày 1/7/2025 sẽ tiếp tục có giá trị theo quy định tại Nghị định 142/2025/NĐ-CP, tránh gây gián đoạn thủ tục.
Đối với bổ nhiệm cán bộ quản lý cơ sở giáo dục khi có thay đổi về địa giới hành chính hoặc cơ quan quản lý, Bộ GDĐT hướng dẫn áp dụng quy định tại Nghị định 85/2023/NĐ-CP để đảm bảo minh bạch, đúng pháp lý.
Tiếp tục áp dụng định mức giáo viên theo vùng
Về tính định mức giáo viên, Bộ GDĐT yêu cầu các cơ sở giáo dục trên địa bàn xã, phường sau sáp nhập vẫn tiếp tục áp dụng cách tính như trước cho đến khi có hướng dẫn mới.
Trường hợp cần bố trí sĩ số học sinh/lớp thấp hơn hoặc cao hơn mức bình quân, UBND cấp tỉnh có thẩm quyền quyết định, dựa trên đề xuất của hiệu trưởng và UBND cấp xã, sau đó sở GDĐT trình Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt. Quy trình này cho phép giải quyết linh hoạt những tình huống đặc thù, tránh gò ép máy móc.
Văn bản kịp thời, tháo gỡ khó khăn trước năm học mới
Sau hơn một tháng chính quyền địa phương hai cấp đi vào vận hành, văn bản số 4798/BGDĐT-NGCBQLGD của Bộ GDĐT được đánh giá là chỉ đạo kịp thời, trúng vấn đề, sát thực tiễn. Văn bản không chỉ tháo gỡ khó khăn về tổ chức, nhân sự, mà còn định hướng đổi mới phương thức quản lý, thúc đẩy chuyển đổi số, nâng cao hiệu quả hoạt động của ngành.
Trước thềm năm học 2025-2026, các chỉ đạo chi tiết từ Bộ GDĐT sẽ là căn cứ quan trọng để các địa phương chủ động chuẩn bị đội ngũ, cơ sở vật chất, bảo đảm hoạt động dạy và học diễn ra ổn định, chất lượng, đáp ứng yêu cầu của giai đoạn mới.
Tấn Tài