Thành lập 15 tổ kiểm tra chuyên ngành
Đợt cao điểm kiểm tra lần này có quy mô toàn diện với sự phối hợp của nhiều Cục chức năng và sự tham gia của Sở Y tế các địa phương. Bộ Y tế đã thành lập tổng cộng 15 tổ kiểm tra, tập trung vào sáu lĩnh vực có nguy cơ cao về gian lận và vi phạm: dược phẩm, mỹ phẩm, y dược cổ truyền, sữa, thực phẩm chức năng và thiết bị y tế.
Cụ thể:
Cục Quản lý Dược thành lập 5 tổ kiểm tra tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu thuốc, nguyên liệu làm thuốc và mỹ phẩm. Cục Y Dược cổ truyền thành lập 2 tổ kiểm tra tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh dược liệu và phòng khám y học cổ truyền. Cục An toàn thực phẩm thành lập 5 tổ kiểm tra các cơ sở sản xuất, kinh doanh sữa và thực phẩm chức năng. Cục Hạ tầng và Thiết bị y tế thành lập 3 tổ kiểm tra các cơ sở sản xuất, nhập khẩu và phân phối thiết bị y tế.
Thành phần mỗi tổ kiểm tra bao gồm công chức chuyên môn thuộc các Cục chức năng và nhân sự được trưng dụng từ các đơn vị liên quan. Song song đó, Bộ Y tế đề nghị Sở Y tế các tỉnh, thành phố tham mưu cho UBND địa phương thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành tại cơ sở nhằm tăng cường giám sát và xử lý tại chỗ.
Nội dung kiểm tra toàn diện và sâu sát
Các tổ công tác tập trung kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, bảo quản, lưu hành và quảng cáo sản phẩm y tế. Trọng tâm là phát hiện và xử lý các hành vi:
Sản xuất, kinh doanh thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thuốc cổ truyền không rõ nguồn gốc, hàng giả, hàng nhái. Quảng cáo sai sự thật, phóng đại công dụng sản phẩm, vi phạm đạo đức nghề nghiệp và các quy định của pháp luật. Lạm dụng hình ảnh bác sĩ, cơ sở y tế, nhà khoa học để quảng bá các sản phẩm chưa được kiểm định hoặc chưa đủ điều kiện lưu hành. Vi phạm quy định về điều kiện bảo quản, vận chuyển, lưu trữ dược phẩm và thiết bị y tế.
Đặc biệt, các sản phẩm có dấu hiệu vi phạm sẽ được lấy mẫu để kiểm nghiệm, từ đó làm căn cứ cho công tác xử lý hành chính hoặc chuyển cơ quan công an điều tra nếu có dấu hiệu hình sự.
Tăng cường kiểm tra y học cổ truyền và thực phẩm chức năng
Một trong những điểm đáng chú ý của đợt kiểm tra này là sự chú trọng đến lĩnh vực y dược cổ truyền và thực phẩm chức năng – hai mảng đang phát triển mạnh mẽ nhưng cũng là "điểm nóng" của tình trạng hàng giả, quảng cáo sai lệch và vi phạm pháp luật.
Theo TS. Trần Minh Ngọc – Phó Cục trưởng Cục Quản lý Y Dược cổ truyền, một trong những mục tiêu quan trọng của chiến dịch là chấn chỉnh hoạt động khám, chữa bệnh bằng y học cổ truyền, xử lý các cơ sở khám chữa bệnh hoạt động không phép hoặc quảng bá sai công dụng thuốc. Tại một số phòng khám bị kiểm tra, lực lượng chức năng đã phát hiện nhiều loại dược liệu không rõ nguồn gốc, vi phạm nghiêm trọng quy định về bảo quản và lưu trữ thuốc cổ truyền.
Trong khi đó, ở lĩnh vực thực phẩm chức năng, nhiều sản phẩm được quảng cáo như "thần dược", chữa được mọi bệnh – từ ung thư đến tiểu đường – dù chưa hề có cơ sở khoa học nào xác thực. Cục An toàn thực phẩm đang ráo riết xử lý các trường hợp quảng cáo sai sự thật trên mạng xã hội, truyền hình, các sàn thương mại điện tử và cả các kênh truyền miệng thông qua "người nổi tiếng" hoặc "chuyên gia sức khỏe tự phong".
Ký cam kết và xử lý nghiêm sai phạm
Bộ Y tế yêu cầu các nhà khoa học, bác sĩ, cán bộ y tế ký cam kết không tham gia quảng bá sản phẩm chưa được xác minh tài liệu pháp lý; đồng thời nhấn mạnh: nếu phát hiện sai phạm, cá nhân vi phạm sẽ bị xử lý theo đúng quy định pháp luật, kể cả xử lý hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng.
Đây cũng là bước triển khai chỉ đạo trực tiếp từ Thủ tướng Chính phủ tại các công điện số 41, 55, 65 và Chỉ thị số 13/CT-TTg, nhấn mạnh trách nhiệm của ngành y tế trong việc chủ động phát hiện, ngăn chặn và xử lý các hành vi gian lận thương mại, buôn bán hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực y tế – vốn đang ngày càng tinh vi, khó lường.
Kêu gọi người dân và doanh nghiệp cùng vào cuộc
Để chiến dịch mang lại hiệu quả thiết thực, Bộ Y tế kêu gọi sự đồng hành của người dân, các cơ quan truyền thông và doanh nghiệp chân chính. Người dân được khuyến khích:
Chủ động tố giác hành vi vi phạm qua đường dây nóng hoặc các kênh thông tin chính thống. Tuyệt đối không mua, sử dụng sản phẩm y tế không rõ nguồn gốc hoặc được quảng cáo theo kiểu "thần dược chữa bách bệnh". Không chia sẻ, tiếp tay cho các nội dung quảng cáo sai sự thật, vi phạm pháp luật.
Đối với doanh nghiệp, Bộ Y tế yêu cầu tăng cường tự kiểm tra nội bộ, minh bạch về nguồn gốc sản phẩm, tuân thủ các quy định về nhãn hàng, bảo quản, lưu thông và chịu trách nhiệm liên đới nếu sản phẩm vi phạm.
Công khai kết quả, răn đe vi phạm
Sau khi kết thúc chiến dịch vào ngày 15/6/2025, toàn bộ kết quả kiểm tra, xử lý sẽ được Bộ Y tế tổng hợp, báo cáo Chính phủ và công khai trước toàn xã hội. Các trường hợp điển hình sẽ được nêu tên trên các phương tiện truyền thông để tạo hiệu ứng răn đe, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng.
Bộ Y tế khẳng định, đây không phải là chiến dịch "một lần rồi thôi" mà là khởi đầu cho chuỗi các hoạt động kiểm tra thường xuyên, bài bản và đồng bộ, hướng tới mục tiêu dài hạn: loại bỏ hàng giả, hàng kém chất lượng ra khỏi thị trường y tế, bảo vệ niềm tin của nhân dân và xây dựng một ngành y tế minh bạch, hiện đại, vì sức khỏe cộng đồng.
Tấn Tài