Để góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ thanh niên, bảo đảm cho họ luôn yên tâm, vững vàng trong công tác, xác định tốt nhiệm vụ được giao; đồng thời vươn lên thực hiện những mục tiêu, hoài bão của tuổi trẻ, việc bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên quân đội có ý nghĩa hết sức quan trọng, là vấn đề cần thiết trong giai đoạn hiện nay.
Từ rất sớm, Hồ Chí Minh đã nhận thấy rõ vai trò to lớn của thanh niên, Người nhận định: "Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên". Bởi vậy, đối với thanh niên, việc xác định lý tưởng đúng đắn là vấn đề rất quan trọng. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, thanh niên có lý tưởng cách mạng là phải có lòng yêu nước nồng nàn, sâu sắc. Lòng yêu nước đó là sự kết tinh của tinh thần giác ngộ cách mạng, giác ngộ về quyền lợi dân tộc và quyền lợi giai cấp vô sản, là sự kết hợp chặt chẽ chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế vô sản; có dũng khí chiến đấu, kiên cường bất khuất, không ngại gian khổ, không sợ hy sinh, dám xả thân vì cách mạng, vì nhân dân, vì nghĩa lớn.
Cùng với đó, làm cách mạng phải có tổ chức, có tổ chức mới có sức mạnh. Có tổ chức chặt chẽ thì một trăm người có sức mạnh bằng ba, bốn trăm người. Hồ Chí Minh nêu rõ, một trong những yêu cầu không thể thiếu được của người cách mạng là phải có ý thức tổ chức kỷ luật cao. Ý thức tổ chức kỷ luật bao giờ cũng gắn liền với tinh thần tập thể. Mỗi cán bộ, đảng viên không được đứng ra ngoài tập thể, đứng trên tập thể mà phải ở trong lòng tập thể. Người có tinh thần kỷ luật tự giác cao bao giờ cũng là người có tinh thần tập thể cao.
Tuy nhiên, theo Bác, người cán bộ cách mạng có tình cảm cách mạng, có dũng khí chiến đấu, có đức hy sinh, có ý thức tổ chức kỷ luật chưa đủ, mà còn phải quyết tâm học tập để hiểu biết về cách mạng, nắm vững những tri thức khoa học cách mạng. Tri thức cách mạng tức là trình độ chính trị, văn hóa, khoa học kỹ thuật. Nắm vững tri thức cách mạng tức là phải hiểu và nắm vững chủ nghĩa Mác - Lênin, đường lối chính sách của Đảng, am hiểu tình hình thực tiễn, có trình độ văn hóa, khoa học kỹ thuật, quân sự. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: "Do ít hiểu biết tình hình trong và ngoài nước, ít nghiên cứu lý luận và kinh nghiệm thực tiễn cho nên gặp thuận lợi thì dễ lạc quan tếu, gặp khó khăn thì dễ dao động, bi quan, lập trường cách mạng không vững vàng, thiếu tinh thần độc lập suy nghĩ và chủ động sáng tạo". Bác yêu cầu: Thanh niên phải ra sức học tập khoa học, kỹ thuật hiện đại của thế giới để nhanh chóng xây dựng đất nước thành một nước xã hội chủ nghĩa giàu mạnh.
Quán triệt quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên, trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn đề cao vị trí, vai trò của thế hệ trẻ, xác định thế hệ trẻ là lực lượng xung kích cách mạng; công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc, luôn phát huy vai trò thanh niên trong đấu tranh giải phóng dân tộc và sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Là một lực lượng đông đảo và chủ yếu trong Quân đội, những năm qua, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đến công tác thanh niên và công tác giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên Quân đội. Đặc biệt là sự chỉ đạo thường xuyên, trực tiếp của Tổng cục Chính trị và hướng dẫn của Trung ương Đoàn về công tác thanh niên. Chính vì vậy, các thế hệ thanh niên quân đội luôn kế thừa, phát huy truyền thống vẻ vang của cha anh, luôn giữ vững lý tưởng cách mạng của tuổi trẻ là "tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân; xung kích đi đầu trong các phong trào của thanh niên cả nước; góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân viết nên những trang sử hào hùng của dân tộc, làm rạng rỡ truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng".
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên quân đội hiện nay còn những hạn chế nhất định cả về tổ chức, nội dung, hình thức, hiệu quả. Đáng chú ý là việc cụ thể hóa các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, Quân đội về giáo dục thế hệ trẻ, nhất là giáo dục lý tưởng, đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa trong thanh niên của một số cấp ủy, tổ chức đảng, đội ngũ cán bộ chủ trì, cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ đoàn các cấp, chưa kịp thời, hiệu quả. Nội dung giáo dục lý tưởng cách mạng còn chung chung, trừu tượng, chưa gắn với thực tế cuộc sống, thực tiễn Quân đội nên thiếu sức thuyết phục. Vẫn còn tình trạng một bộ phận thanh niên quân đội giảm sút niềm tin, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật, sống thực dụng, thiếu lý tưởng, xa rời truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, Quân đội. Một số ít thanh niên bị các thế lực thù địch lôi kéo, kích động đi ngược lại sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta. Do vậy, Đại hội XIII của Đảng cũng đã chỉ rõ thời gian tới cần phải "Tăng cường giáo dục thế hệ trẻ về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, khát vọng vươn lên; nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với đất nước, với xã hội".
Để bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho đoàn viên thanh niên quân đội theo tư tưởng Hồ Chí Minh đạt hiệu quả, cần không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo của tổ chức đảng các cấp đối với công tác bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên quân đội. Các cấp ủy đảng phải luôn chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo, xác định việc bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ là việc làm thường xuyên, liên tục của mỗi tổ chức đảng và mỗi cán bộ, đảng viên. Thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Chỉ thị 42 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XI về "tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015-2030"; thường xuyên tổng kết, rút kinh nghiệm nhằm nâng cao hơn nữa kết quả lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ.
Chú trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng đối với thanh niên quân đội trong tình hình mới. Nội dung trọng tâm là tiếp tục thực hiện có hiệu quả Đề án "Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới". Nâng cao nhận thức cho đoàn viên, thanh niên nắm vững bản chất cách mạng, khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Việt Nam; chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Thông qua đó từng bước củng cố vững chắc ở thanh niên lý tưởng của Đảng, của dân tộc đã lựa chọn là độc lập dân tộc gắn liền chủ nghĩa xã hội. Thường xuyên giáo dục những truyền thống tốt đẹp của dân tộc và Quân đội, những phẩm chất cao quý của "Bộ đội Cụ Hồ"; giáo dục về những nhiệm vụ của quân đội và của cách mạng trong giai đoạn hiện nay nhằm bồi dưỡng tình cảm đúng đắn, khơi dậy lòng tự hào, tinh thần bất khuất, ý chí tự lực, tự cường trong mỗi thanh niên.
Phát huy vai trò, trách nhiệm của tổ chức Đoàn Thanh niên các cấp trong bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên quân đội. Tổ chức đoàn thanh niên là nơi trực tiếp quản lý, giáo dục đoàn viên, thanh niên.Vì vậy, công tác bồi dưỡng lý tưởng cách mạng là một trong những nhiệm vụ hàng đầu. Tổ chức đoàn phải thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên gắn chặt với thực hiện Phong trào thi đua "Thanh niên quân đội thi đua rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ thời kì mới" do Đại hội Đoàn toàn quân lần thứ X phát động. Đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động "Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ" thời kỳ mới, phong trào thi đua Quyết thắng của Quân đội và các phong trào do Trung ương Đoàn phát động. Trên cơ sở đó định hướng tư tưởng, củng cố niềm tin, xây dựng động cơ xung kích, phấn đấu cho thanh niên.
Kết hợp giữa "xây và chống" trong quá trình bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên quân đội. Trong quá trình bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên cần phải làm tốt công tác thông tin tuyên truyền về gương người tốt, việc tốt; phát hiện các cá nhân điển hình, tiên tiến nhằm lan tỏa những giá trị tốt đẹp trong đơn vị. Đồng thời, kịp thời phát hiện và đấu tranh loại trừ những biểu hiện về nhận thức và hành vi không phù hợp với lý tưởng cách mạng của thanh niên, những thói hư, tật xấu... có ảnh hưởng đến chuẩn mực xã hội, lý tưởng cao đẹp của tuổi trẻ.Thường xuyên định hướng tư tưởng cho thanh niên quân đội về những âm mưu, luận điệu chống phá, đặc biệt là âm mưu "phi chính trị hóa quân đội" của các thế lực thù địch. Phê phán những luận điệu phủ nhận thành tựu của cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng và truyền thống vẻ vang của quân đội.
Phát huy tính tích cực, tự giác của thanh niên quân đội trong quá trình tự giáo dục lý tưởng cách mạng. Mỗi đoàn viên thanh niên cần nêu cao tinh thần tự giác, ý thức được trách nhiệm bản thân và sự cần thiết phải tự tu dưỡng lý tưởng cách mạng, rèn luyện, trau dồi phẩm chất đạo đức, lối sống, nêu cao tinh thần tự phê bình đối với chính bản thân nhằm đấu tranh loại bỏ những tư tưởng và hành vi lệch lạc về lý tưởng cách mạng, giữ vững bản lĩnh chính trị, giữ gìn và phát huy truyền thống cao quý của quân đội và của dân tộc, góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam vững mạnh về chính trị trong tình hình mới.
Có thể thấy, đến nay, những quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên vẫn có giá trị to lớn, là kim chỉ nam cho toàn Đảng, toàn dân ta trong công tác thanh niên. Thế hệ trẻ nói chung, thanh niên quân đội nói riêng có vai trò, vị trí vô cùng quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Để thế hệ trẻ hôm nay được cống hiến, trưởng thành, được xây dựng những ước mơ, hoài bão lớn, được khẳng định chính mình, việc bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên theo tư tưởng Hồ Chí Minh là vấn đề hết sức cần thiết. Điều đó đòi hỏi sự quan tâm, vào cuộc của các tổ chức Đảng, đoàn thể, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị xã hội, các cơ quan, đơn vị cộng đồng xã hội và sự cố gắng của bản thân mỗi thanh niên. Để mỗi thanh niên nói chung, thanh niên quân đội nói riêng tiếp tục kế tục xứng đáng truyền thống của các thế hệ cha anh, xung kích đi đầu, góp phần xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.
Ths Đàm Thị Hoài
Trường Đại học Nguyễn Huệ
Tài liệu tham khảo
1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021.
2. Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá cho thế hệ trẻ (giai đoạn 2015 – 2030).
3. Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2011.
4. Trần Viết Năng, Chăm lo bồi dưỡng thế hệ trẻ trong quân đội theo Di chúc Bác Hồ.
.