Ảnh minh họa
Từ năm 2021 đến nay, thực thi chương trình mục tiêu quốc gia theo Quyết định 1719/QĐ-TTg, tỉnh Thanh Hóa đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, huy động hệ thống chính trị vào cuộc và kết hợp nỗ lực của người dân – nhờ đó, nhiều chỉ tiêu quan trọng đã được cán đích hoặc vượt kế hoạch.
Đáng chú ý, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số đã giảm từ 15,33% năm 2023 xuống còn 8,6% năm 2024 – gần gấp đôi so với mục tiêu đề ra là giảm 3%. Đến nay, các tiêu chí xã hội được đáp ứng tương đối đầy đủ: 100% xã vùng cao có đường ô-tô đến trung tâm được rải nhựa hoặc bê tông; 100% đồng bào dân tộc thiểu số được tiếp cận phát thanh và truyền hình; 100% trẻ em 5 tuổi đến trường mẫu giáo; 100% học sinh tiểu học ra lớp; 98,8% học sinh THCS duy trì sĩ số. Tỷ lệ người từ 15 tuổi trở lên biết đọc, biết viết tiếng phổ thông đạt 100%. Về lĩnh vực văn hoá, 95% thôn bản có nhà sinh hoạt cộng đồng; 62% có đội văn nghệ hoạt động thường xuyên. Tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể nhẹ cân giảm còn 13,5%.
Cùng với đó, cơ cấu cán bộ người dân tộc thiểu số trong các cơ quan Nhà nước được tăng cường, góp phần nâng cao năng lực điều hành tại cơ sở. Những hoạt động đầu tư hạ tầng, phát triển kinh tế, giáo dục, y tế… đã thu hẹp khoảng cách giữa vùng đồng bào dân tộc thiểu số và các khu vực phát triển hơn. Khu vực này đạt tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng 6% mỗi năm.
Mặc dù đã đạt nhiều kết quả tích cực, Thanh Hóa cũng chỉ rõ rằng quá trình thực hiện chương trình đang gặp một số khó khăn, thách thức đáng kể khiến một vài mục tiêu khó hoàn thành đúng thời hạn. Một trong những tồn tại lớn là thu nhập bình quân đầu người ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi vẫn thấp: năm 2024 chỉ đạt 44,39 triệu đồng/người/năm – vẫn còn xa so với mục tiêu 66,2 triệu đồng. Điều này phản ánh năng suất lao động còn thấp, sinh kế chưa tạo được nền tảng bền vững. Nguyên nhân chính nằm ở đặc thù địa lý: Thanh Hóa có tới 21 xã và 318 thôn đặc biệt khó khăn, đa số ở vùng sâu, xa, địa hình chia cắt, đất sản xuất ít, hạ tầng yếu, khí hậu khắc nghiệt, thiên tai thường xuyên — tất cả gây trở ngại lớn cho đầu tư phát triển kinh tế, đời sống người dân. Bên cạnh đó, nguồn lực đầu tư vẫn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu. Nhiều công trình hạ tầng xuống cấp hoặc chưa được xây mới vì thiếu vốn. Hỗ trợ nhà ở, đất ở, đất sản xuất còn khó khăn: định mức hỗ trợ đất ở 40 triệu đồng/hộ chưa đủ để người dân hoàn tất thủ tục mua đất; hỗ trợ xây mới nhà ở chưa bao phủ các trường hợp sửa chữa nhà đã xuống cấp.
Nhằm thực hiện tốt mục tiêu giảm nghèo bền vững, Thanh Hóa đang tập trung vào các huyện nghèo như Mường Lát và các xã vùng ven biển, vùng khó khăn để nâng cao cả đời sống vật chất và tinh thần của người dân, hướng đến mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân 1,5%/năm theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ 19. Các giải pháp chính được triển khai gồm: tập trung hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp và các hoạt động kinh tế nhằm tăng thu nhập cho người dân; đẩy mạnh xuất khẩu lao động có việc làm ổn định, thu nhập khá, góp phần nguồn thu ngoại tệ và xóa đói giảm nghèo; hỗ trợ làm nhà ở cho hộ nghèo, cận nghèo và gia đình chính sách gặp khó khăn về nhà ở trong giai đoạn 2024-2025. Tỉnh Thanh Hóa xác định mục tiêu đến năm 2025 là duy trì tốc độ giảm hộ nghèo bình quân 1,5% mỗi năm, nâng cao chất lượng cuộc sống, đảm bảo an sinh xã hội cho người dân, đặc biệt tại các khu vực khó khăn, vùng núi và dân tộc thiểu số.