Đa dạng bản sắc văn hóa – nền tảng cho du lịch bền vững
Cà Mau là vùng đất có sự giao thoa văn hóa đặc trưng của ba cộng đồng dân cư chính: Kinh, Khmer và Hoa. Sự đa dạng này đã tạo nên đời sống văn hóa phong phú, thể hiện qua phong tục tập quán, tín ngưỡng, lễ hội và nghệ thuật dân gian. Một trong những di sản tiêu biểu là Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ – di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được UNESCO vinh danh. Đây không chỉ là loại hình âm nhạc mang đậm tính tài tử, ngẫu hứng mà còn là nét hồn của văn hóa Nam Bộ, phản ánh tâm hồn phóng khoáng, nghĩa tình của con người nơi cuối trời Tổ quốc.
Cùng với đó, Nghệ thuật cải lương và bản Dạ cổ hoài lang – khởi nguồn từ vùng đất Bạc Liêu – đã trở thành biểu tượng tinh thần của người dân Nam Bộ, kết nối cảm xúc và tự hào dân tộc. Những lễ hội văn hóa truyền thống như Lễ hội Nghinh Ông, Lễ hội Cúng biển, Lễ hội Dạ cổ hoài lang hay Lễ hội Oóc Om Bóc của đồng bào Khmer… được duy trì hàng năm, góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời tạo nên sức hút đặc biệt đối với du khách trong và ngoài nước.
Hệ thống di tích lịch sử – văn hóa của Cà Mau cũng là nguồn tài nguyên quý giá phục vụ du lịch. Nhiều di tích mang giá trị lớn về lịch sử cách mạng và tâm linh như Căn cứ Cái Chanh, Di tích Khảo cổ Vĩnh Hưng, Bến Vàm Lũng – Đường Hồ Chí Minh trên biển, các di tích thuộc Xứ ủy Nam Bộ – Trung ương Cục miền Nam, hay Khu lưu niệm nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ và nhạc sĩ Cao Văn Lầu. Đây không chỉ là "địa chỉ đỏ" giáo dục truyền thống mà còn là điểm đến hấp dẫn cho du khách tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và tinh thần kiên cường của người dân Nam Bộ trong hai cuộc kháng chiến.
Phát huy thế mạnh du lịch sinh thái – bản sắc rừng và biển
Lợi thế nổi bật của Cà Mau là hệ sinh thái đa dạng, đặc thù, với hai vùng sinh thái mặn và ngọt. Vườn quốc gia Mũi Cà Mau và Vườn quốc gia U Minh Hạ được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển Thế giới, là tài sản vô giá của địa phương và nhân loại. Nơi đây không chỉ lưu giữ hàng trăm loài thực vật, động vật quý hiếm mà còn là không gian trải nghiệm độc đáo cho du khách yêu thiên nhiên, thích khám phá hệ sinh thái rừng ngập mặn, rừng tràm và đời sống cư dân vùng sông nước.
Bên cạnh đó, mạng lưới điểm du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng ngày càng mở rộng, gắn với sản xuất nông nghiệp, thủy sản và bảo tồn thiên nhiên. Nhiều mô hình tiêu biểu như Cà Mau – Eco, Hoa rừng U Minh, Sông Trẹm, Mười Ngọt, hay du lịch điện gió ven biển đã trở thành điểm nhấn trong hành trình khám phá "đất mũi Cà Mau". Du khách đến đây có thể tham gia thu hoạch mật ong rừng, giăng lưới bắt cá, tát mương bắt tôm, chế biến các món ăn dân dã – tất cả tạo nên những trải nghiệm gần gũi, thân thiện và đầy hấp dẫn.
Du lịch văn hóa – tâm linh: Nét đẹp của niềm tin và bản sắc
Song song với du lịch sinh thái, Cà Mau còn nổi bật với hệ thống công trình tôn giáo – tín ngưỡng mang giá trị đặc biệt. Những địa điểm như Quán Âm Phật Đài, Nhà thờ Tắc Sậy, Chùa Hưng Thiện, Chùa Xiêm Cán, Monivongsa Bopharam, Phước Đức cổ miếu, chùa Bà Thiên Hậu… là điểm đến tâm linh quen thuộc, không chỉ thu hút phật tử và du khách hành hương mà còn là nơi bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc Kinh, Khmer, Hoa.
Các lễ hội truyền thống như lễ vía Bà, vía Ông, lễ hội Nghinh Ông, lễ hội dân gian Khmer… được tổ chức quy mô, trang trọng, kết hợp với hoạt động du lịch đã tạo nên không khí lễ hội sôi động, góp phần quảng bá hình ảnh con người và văn hóa Cà Mau ra cả nước.
Phát triển du lịch – hướng đến bền vững và chuyên nghiệp
Phát huy lợi thế tài nguyên đặc thù và bản sắc văn hóa vùng đất địa đầu cực Nam Tổ quốc, Cà Mau xác định phát triển du lịch là ngành kinh tế quan trọng, có vai trò dẫn dắt trong cơ cấu kinh tế, góp phần thúc đẩy phát triển toàn diện về kinh tế – văn hóa – xã hội và bảo vệ môi trường.
Tỉnh định hướng phát triển du lịch theo hướng nhanh, bền vững, chuyên nghiệp, văn minh và hiện đại, phù hợp với Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam và Quy hoạch phát triển của tỉnh. Mục tiêu là đưa du lịch trở thành ngành kinh tế dịch vụ tổng hợp, có tính liên ngành, liên vùng, hàm lượng tri thức cao, có sức lan tỏa và xã hội hóa lớn.
Các loại hình du lịch chủ lực được ưu tiên phát triển gồm: du lịch sinh thái, du lịch văn hóa – tâm linh, du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp – trải nghiệm, gắn với bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Cà Mau chú trọng tăng cường liên kết vùng, xây dựng tour – tuyến kết nối với các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, TP.Hồ Chí Minh, miền Trung và cả nước, hướng đến phát triển du lịch liên quốc gia qua đường biển và đường bộ.
Nâng cao chất lượng hạ tầng và nhân lực du lịch
Hiện nay, Cà Mau có 12 công ty lữ hành, 149 cơ sở lưu trú du lịch (trong đó có 7 khách sạn đạt tiêu chuẩn từ 3 đến 5 sao), 42 khu, điểm và hộ du lịch cộng đồng, với 2 khu du lịch cấp tỉnh và 8 điểm du lịch được công nhận. Đây là nền tảng quan trọng để mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch trong giai đoạn tới.
Tỉnh đặc biệt chú trọng phát triển nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao, xây dựng đội ngũ hướng dẫn viên, quản lý, nhân viên chuyên nghiệp, am hiểu văn hóa – lịch sử địa phương. Cùng với đó là ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý, quảng bá và phục vụ khách du lịch, hướng tới xây dựng du lịch thông minh, thân thiện, tiện ích và kết nối toàn cầu.
Công tác xã hội hóa phát triển du lịch được đẩy mạnh, huy động sự tham gia của doanh nghiệp và cộng đồng, trong đó Nhà nước giữ vai trò định hướng, kiến tạo phát triển. Các dự án đầu tư vào hạ tầng, sản phẩm, dịch vụ du lịch đang được khuyến khích mạnh mẽ, tạo động lực để Cà Mau bứt phá trở thành điểm đến mới của miền Tây Nam Bộ.
Khẳng định vị thế điểm đến "Đất Mũi thân thiện – hấp dẫn – khác biệt"
Với phương châm "Phát triển du lịch là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị", Cà Mau triển khai đồng bộ từ cấp tỉnh đến cơ sở, đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, địa phương, doanh nghiệp và người dân. Việc phát triển du lịch gắn liền với mục tiêu bảo tồn môi trường sinh thái, giữ gìn bản sắc văn hóa, lan tỏa tinh thần thân thiện, hiếu khách của người dân vùng đất cực Nam.
Với tiềm năng thiên nhiên phong phú, di sản văn hóa đặc sắc, truyền thống lịch sử cách mạng hào hùng cùng định hướng phát triển đúng đắn, Cà Mau đang từng bước xây dựng hình ảnh một điểm đến "Đất Mũi – nơi tận cùng Tổ quốc" thân thiện, an toàn và khác biệt, trở thành trung tâm du lịch sinh thái và văn hóa của vùng Đồng bằng sông Cửu Long, góp phần quan trọng vào sự phát triển chung của du lịch Việt Nam trong giai đoạn mới.
Tấn Tài