Thuốc lá là một trong những nguyên nhân chính gây ra các bệnh không lây nhiễm, cướp đi hàng triệu sinh mạng mỗi năm trên toàn cầu. Các hợp chất độc hại trong thuốc lá như nicotine, hắc ín và hàng trăm chất gây ung thư đã được chứng minh là tác nhân trực tiếp dẫn đến ung thư, bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và nhiều hệ lụy sức khỏe khác.
Đáng lo ngại hơn, bên cạnh thuốc lá truyền thống, các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng – dù được quảng cáo là "ít hại hơn" – song thực tế các sản phẩm này chứa nhiều hóa chất độc hại và có khả năng gây nghiện mạnh.
Ông Đặng Khắc Lợi – Phó Cục trưởng Cục Báo chí phát biểu khai mạc Hội thảo.
Phát biểu khai mạc, ông Đặng Khắc Lợi cho biết: Tổ chức Y tế Thế giới đã liên tục cảnh báo rằng tất cả các sản phẩm thuốc lá đều có hại, và thuốc lá nung nóng (TLNN) cũng như thuốc lá điện tử (TLĐT) không phải là giải pháp thay thế an toàn cho thuốc lá điếu truyền thống. Các sản phẩm này còn được thiết kế hiện đại, bắt mắt, mùi vị hấp dẫn và được quảng bá như sản phẩm công nghệ, khiến giới trẻ dễ bị thu hút và trở thành đối tượng chịu tác động trực tiếp.
Tại Việt Nam, tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang gia tăng đáng báo động. Theo báo cáo của Bộ Y tế, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13–17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,2% năm 2023. Ở nhóm 13–15 tuổi, tỷ lệ cũng tăng gần gấp đôi, từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023. Những con số này là lời cảnh báo rõ ràng về mức độ nguy hại và tốc độ lan rộng của các sản phẩm này trong thanh thiếu niên.
Tại Hội thảo, TS. Angela Pratt – Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam – khẳng định: "Hội thảo diễn ra kịp thời khi Việt Nam phải đối mặt với các quyết định quan trọng để bảo vệ thanh thiếu niên khỏi thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng."
TS.BS. Nguyễn Trung Nguyên – Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai phát biểu tại Hội thảo.
TS.BS. Nguyễn Trung Nguyên cho biết: Thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang là môi trường chứa chất chính cho các loại cần sa và ma túy tổng hợp mới. Các chất này được tạo ra rất nhanh, dễ dàng vượt khỏi danh mục kiểm soát và xét nghiệm, gây tác động mạnh đến thần kinh, tâm thần, tim mạch và gây nghiện. Sự đa dạng của các hóa chất và ma túy khiến việc điều trị, cai nghiện trở nên vô cùng phức tạp, thậm chí khó khăn hơn nhiều so với thuốc lá cũ.
Trước thực trạng đó, ngày 30/11/2024, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 173/2024/QH15, trong đó quy định: "Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí và chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025, bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự và an toàn xã hội…". Đây là quyết sách mạnh mẽ, kịp thời và hết sức cần thiết nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ.
Tại Hội thảo, các chuyên gia, nhà quản lý và đại biểu đã cùng trao đổi, chia sẻ và thảo luận về những tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đối với sức khỏe; kinh nghiệm quốc tế trong việc ban hành chính sách cấm các sản phẩm thuốc lá mới; đồng thời kiến nghị giải pháp để tăng cường thực thi Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội – một cột mốc quan trọng trong công tác bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Công Minh