Lãi suất cho vay được giữ ở mức thấp trong khi chi phí huy động tăng đang làm biên lãi ròng của nhiều ngân hàng thu hẹp.
Thanh khoản toàn hệ thống chịu sức ép khi tín dụng tăng nhanh
Yuanta Việt Nam cho biết, thanh khoản toàn hệ thống đang chịu sức ép rõ rệt khi tín dụng tăng nhanh hơn tiền gửi. Tỷ lệ cho vay trên tiền gửi (LDR) hiện đã ở mức tương đối cao và sẽ tiếp tục chịu áp lực trong năm 2026, đặc biệt trong bối cảnh các khoản tiền gửi có kỳ hạn của Kho bạc Nhà nước (KBNN) sẽ không còn được tính vào công thức LDR, trừ khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có điều chỉnh quy định.
Cụ thể, bắt đầu từ năm 2026, toàn bộ tiền gửi của KBNN sẽ bị loại khỏi mẫu số khi tính LDR. Theo Yuanta, điều này khiến “đệm thanh khoản” của nhiều ngân hàng bị thu hẹp, nhất là nhóm ngân hàng thương mại nhà nước – nơi tập trung phần lớn nguồn tiền gửi từ KBNN.
Số liệu trong báo cáo cho thấy, tiền gửi của KBNN tại BIDV hiện khoảng 152 nghìn tỷ đồng, tương đương 5,2% tổng nợ phải trả của ngân hàng này. Tại VietinBank, quy mô tiền gửi KBNN cũng đạt khoảng 152 nghìn tỷ đồng, chiếm 5,8% tổng nợ phải trả. Trong khi đó, Vietcombank đang nắm giữ khoảng 157 nghìn tỷ đồng tiền gửi từ KBNN, tương đương 7,3% tổng nợ phải trả.
Theo ước tính của Yuanta Việt Nam, việc loại trừ tiền gửi có kỳ hạn của KBNN khỏi công thức tính LDR có thể khiến tỷ lệ này tăng thêm khoảng 1 điểm phần trăm, qua đó làm gia tăng áp lực thanh khoản đối với các ngân hàng.
Cho vay rẻ để hỗ trợ kinh tế, ngân hàng chấp nhận lãi ròng đi ngang
Cũng theo báo cáo của Yuanta, các ngân hàng đang đối mặt với bài toán khó trong việc duy trì biên lãi ròng (NIM - cho biết ngân hàng lãi bao nhiêu từ chênh lệch giữa lãi cho vay và chi phí trả lãi tiền gửi). Một mặt, các nhà băng tiếp tục giữ lãi suất cho vay ở mức thấp nhằm hỗ trợ người đi vay và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế theo định hướng của NHNN. Mặt khác, chênh lệch lớn giữa tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng tiền gửi buộc ngân hàng phải tăng lãi suất huy động để bổ sung nguồn vốn, qua đó đẩy chi phí vốn đi lên.
Yuanta chỉ ra rằng, tăng trưởng tín dụng đạt 13,4% trong 9 tháng năm 2025 và tăng lên 16,5% trong 11 tháng, trong khi tăng trưởng tiền gửi chỉ đạt 9,7% trong 9 tháng. Khoảng cách này tạo áp lực đáng kể lên mặt bằng lãi suất huy động.
Trong bối cảnh đó, Yuanta Việt Nam dự báo NIM của hệ thống ngân hàng nhiều khả năng sẽ đi ngang, hoặc trong kịch bản tích cực nhất chỉ cải thiện nhẹ trong quý 4/2025 và năm 2026.
Lãi suất huy động được ước tính sẽ tăng trung bình khoảng 25–50 điểm cơ bản theo quý trong quý 4/2025.
Đáng chú ý, các ngân hàng phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn liên ngân hàng có thể phải đối mặt với áp lực thu hẹp NIM lớn hơn, khi lãi suất trên thị trường liên ngân hàng đang có xu hướng gia tăng.
Kỳ vọng áp lực giảm nhẹ trong năm 2026
Dù vậy, Yuanta cho rằng áp lực lên thanh khoản và NIM có thể phần nào được giảm bớt trong năm 2026. Công ty chứng khoán này kỳ vọng NHNN sẽ tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng nhằm hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng GDP cao trong năm tới. Đồng thời, khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất sẽ tạo thêm dư địa để NHNN linh hoạt điều hành chính sách tiền tệ.
Theo Yuanta Việt Nam, những yếu tố này có thể giúp hệ thống ngân hàng “dễ thở” hơn về mặt chi phí vốn trong trung hạn. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, việc cân bằng giữa hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, đảm bảo thanh khoản và bảo toàn biên lợi nhuận vẫn là thách thức lớn đối với các ngân hàng.
Anh Mai