Chuyển đổi số - Trụ cột trong công tác giám sát và quản lý dịch bệnh
Trong bối cảnh các ca bệnh sốt xuất huyết đang có chiều hướng tăng mạnh tại nhiều quận, huyện và thành phố trực thuộc TP.HCM sau sáp nhập, việc cập nhật, báo cáo và giám sát dịch tễ một cách kịp thời, chính xác trở thành yêu cầu cấp thiết. Để đáp ứng yêu cầu này, Sở Y tế TP.HCM đã kích hoạt và mở rộng Nền tảng Quản lý sức khỏe cộng đồng để phục vụ công tác quản lý dịch bệnh sốt xuất huyết.
Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh của Ngành Y tế họp Ngày 21 tháng 7 năm 2025.
Nền tảng này vốn được đưa vào sử dụng từ năm 2021 trong bối cảnh dịch COVID-19 bùng phát, nhằm quản lý trực tuyến các ca bệnh nặng và F0 điều trị tại nhà. Sau đó, vào năm 2024, nền tảng tiếp tục được phát triển để theo dõi các ca bệnh sởi trong thời điểm dịch bệnh này quay trở lại. Với tính linh hoạt và hiệu quả đã được chứng minh, nền tảng tiếp tục được áp dụng cho công tác quản lý sốt xuất huyết trong năm 2025.
Qua nền tảng, tất cả cơ sở khám chữa bệnh trên địa bàn thành phố thực hiện báo cáo theo thời gian thực các trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết theo quy định tại Thông tư 54/2015/TT-BYT. Việc nhập liệu bao gồm: báo cáo ca mắc mới, cập nhật diễn tiến bệnh nội trú, phân độ bệnh nhân hàng ngày,… giúp không để sót dữ liệu hoặc gián đoạn thông tin, từ đó hỗ trợ giám sát dịch tễ hiệu quả.
Điểm nổi bật của nền tảng là khả năng xác định ca bệnh “chỉ điểm” (index case), từ đó cho phép Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố (HCDC) và các trung tâm y tế nhanh chóng xác định và xử lý ổ dịch, tiến hành phun hóa chất, diệt lăng quăng, và tổ chức truyền thông tại khu vực có nguy cơ cao. Nhờ vậy, tốc độ ứng phó được rút ngắn, hạn chế tối đa sự lan rộng của dịch bệnh.
Đặc biệt, hệ thống cũng giúp Sở Y tế giám sát được tình hình bệnh nhân từ các tỉnh thành khác đến khám chữa bệnh tại TP.HCM – vốn là một trung tâm y tế lớn của cả nước – để từ đó điều phối hợp lý nguồn nhân lực, vật lực trong từng tình huống dịch cụ thể.
Huy động toàn hệ thống chính trị cùng vào cuộc phòng chống dịch
Song song với ứng dụng công nghệ, TP.HCM cũng đang triển khai một chiến dịch toàn diện, đồng bộ với mục tiêu kép: Hạn chế số ca mắc mới và giảm thiểu tối đa số ca tử vong do sốt xuất huyết.
Theo chỉ đạo của Sở Y tế, các Trung tâm Kiểm soát bệnh tật quận, huyện, thành phố Thủ Đức phối hợp chặt chẽ với Trung tâm y tế và các trạm y tế phường, xã, đặc khu tổ chức chiến dịch diệt lăng quăng và vệ sinh môi trường. Sự phối hợp này còn mở rộng ra các đoàn thể, tổ chức chính trị – xã hội và lực lượng y tế cộng đồng, tình nguyện viên nhằm tăng hiệu quả tuyên truyền và xử lý tại thực địa.
Chiến dịch được triển khai tập trung tại những khu vực có nguy cơ cao, nhất là các điểm không có người quản lý như nhà hoang, công trình xây dựng dở dang, bãi đất trống,… Quan điểm được quán triệt xuyên suốt là “Không có lăng quăng – Không có sốt xuất huyết”, đặt ra yêu cầu kiểm soát nghiêm ngặt các nguồn phát sinh muỗi truyền bệnh ngay từ gốc.
Ngoài ra, các tổ công tác cấp cơ sở được giao trách nhiệm kiểm tra, giám sát, nhắc nhở hộ dân và các cơ sở sản xuất – kinh doanh trong việc chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh tại chỗ. Việc này không chỉ giúp tăng hiệu quả xử lý dịch mà còn nâng cao ý thức cộng đồng – yếu tố then chốt trong việc kiểm soát dịch bệnh sốt xuất huyết.
Bảo đảm điều trị an toàn, hiệu quả – Tối ưu năng lực hệ thống y tế
Trong nỗ lực hạn chế tối đa ca tử vong do sốt xuất huyết dengue – nhất là với các ca bệnh nặng, có nhiều yếu tố nguy cơ, Sở Y tế TP.HCM đã có những chỉ đạo hết sức cụ thể và quyết liệt với các cơ sở khám chữa bệnh.
Tất cả bệnh viện, trung tâm y tế được yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị sốt xuất huyết dengue được ban hành tại Quyết định số 2760/QĐ-BYT ngày 04/7/2023 của Bộ Y tế. Đồng thời, các đơn vị phải tổ chức tập huấn lại cho toàn bộ nhân viên y tế – từ cấp phòng khám đến điều trị nội trú – để nâng cao năng lực nhận diện dấu hiệu cảnh báo sớm, tránh lơ là trong các tình huống nguy cấp.
Đặc biệt, Sở Y tế yêu cầu tăng cường hội chẩn nội viện giữa các chuyên khoa, kết hợp hội chẩn liên viện với sự hỗ trợ của Tổ chuyên gia sốt xuất huyết trực thuộc Sở – nhằm đưa ra quyết định điều trị tốt nhất cho các trường hợp phức tạp. Đây là giải pháp trọng tâm nhằm phát huy tối đa chuyên môn liên chuyên khoa, giảm tải cho tuyến trên, đồng thời tránh được những sai sót đáng tiếc trong xử trí bệnh.
Sở cũng nhấn mạnh yêu cầu rà soát và hoàn thiện quy trình chuyển viện an toàn, đảm bảo bệnh nhân nặng được tiếp nhận kịp thời và được cập nhật đầy đủ thông tin lâm sàng. Điều này không chỉ liên quan đến chất lượng điều trị mà còn là yếu tố sống còn trong cấp cứu và điều phối giường bệnh trong các tình huống dịch lan rộng.
Kêu gọi sự chung tay từ người dân và toàn ngành y tế
Dịch sốt xuất huyết không chỉ là vấn đề y tế mà còn là một vấn đề xã hội đòi hỏi sự đồng lòng từ toàn thể hệ thống chính trị và mỗi người dân. Trong thông điệp được phát đi từ Sở Y tế TP.HCM, ngành y tế thành phố kêu gọi từng đơn vị, từng cán bộ y tế và toàn thể người dân nâng cao ý thức tự phòng bệnh, tham gia đầy đủ các hoạt động vệ sinh môi trường, diệt muỗi, diệt lăng quăng, và không chủ quan với những biểu hiện bất thường của cơ thể.
Công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe cộng đồng cũng được đề cao, từ đó giúp người dân nhận diện sớm triệu chứng bệnh, chủ động đến khám tại cơ sở y tế, không tự ý điều trị tại nhà khi chưa có hướng dẫn chuyên môn.
Dịch sốt xuất huyết dengue vẫn đang là thách thức lớn đối với hệ thống y tế TP.HCM sau sáp nhập. Tuy nhiên, với sự chủ động của ngành y tế thông qua ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý ca bệnh, sự đồng bộ trong công tác phòng chống dịch từ tuyến cơ sở đến tuyến trung ương, cùng sự vào cuộc của toàn dân, TP.HCM hoàn toàn có cơ sở để kiểm soát và đẩy lùi dịch bệnh, bảo vệ an toàn sức khỏe cộng đồng trong giai đoạn hiện nay và những năm sắp tới.
Tấn Tài