Luật SHTT sửa đổi 2025 được đánh giá là bước tiến quan trọng khi khẳng định giá trị pháp lý của dữ liệu số, dấu thời gian, phương thức xác thực điện tử trong việc xác lập, bảo vệ quyền tác giả và quyền liên quan. Đây được xem là nền tảng pháp lý quan trọng để các giải pháp công nghệ tham gia sâu hơn vào quá trình định danh, lưu vết, bảo hộ và thương mại hóa sản phẩm trí tuệ, đặc biệt trong môi trường số và hệ sinh thái AI đang phát triển mạnh mẽ giúp bảo hộ quyền tác giả ngay từ thời điểm hình thành, thay vì chỉ xử lý tranh chấp sau khi vi phạm xảy ra.
Bảo hộ quyền tác giả trong kỷ nguyên AI: từ pháp lý đến hạ tầng công nghệ
Sự phát triển mạnh mẽ của AI đang làm thay đổi cách thức sáng tạo và thương mại hóa sản phẩm trí tuệ. Tác phẩm khoa học, nghệ thuật, nội dung số ngày càng dễ sao chép, tái sử dụng và phân phối trên quy mô lớn, đặt ra yêu cầu cấp thiết về cơ chế xác thực chủ thể quyền, dữ liệu gốc và lịch sử khai thác.
Theo các chuyên gia, Luật SHTT sửa đổi 2025 đã mở đường cho việc hình thành một hạ tầng công nghệ bảo hộ quyền tác giả, nơi công nghệ không chỉ hỗ trợ chứng minh quyền sở hữu mà còn trở thành công cụ phòng ngừa xâm phạm và thúc đẩy thương mại hóa hợp pháp.
Ông Kiều Công Thược - Phó chủ tịch Hiệp Hội công nghiệp văn hóa: “Khi pháp luật thừa nhận mạnh mẽ giá trị của dữ liệu và xác thực số, công nghệ sẽ trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực để quyền tác giả được bảo vệ ngay từ thời điểm hình thành, thay vì chỉ xử lý tranh chấp khi đã xảy ra.”
“Tấm khiên công nghệ” bảo vệ giá trị trí tuệ
Nền tảng DIPNET ra mắt tại sự kiện được định vị như một lớp công nghệ hiện đại đứng sau tác giả, vận hành trên ba trụ cột công nghệ cốt lõi:
Xác thực tuyệt đối – Quyền sở hữu gắn liền nhân thân pháp lý
Mã hóa toàn diện – Lưu vết không thể xóa
Tức thì – Không giấy tờ – Không rào cản
Quyền tác giả và quyền sở hữu trí tuệ được xác thực thông qua liên kết và định danh với Căn cước công dân và mã số doanh nghiệp và được đồng bộ quản lý trên VNeID theo chủ trương của Đảng và Nhà nước, gắn chặt với nhân thân pháp lý của chủ thể sáng tạo. Từ đó, quyền sở hữu không còn là tuyên bố cảm tính mà trở thành dữ liệu pháp lý số hóa, có giá trị chứng minh rõ ràng, không thể giả mạo và hạn chế tối đa tranh chấp.
Tài sản trí tuệ được chủ động ký số và mã hóa và số hóa bằng công nghệ blockchain, cho phép lưu vết toàn bộ vòng đời: từ thời điểm hình thành, đăng ký, khai thác, ủy quyền đến chuyển nhượng. Mỗi hành vi sử dụng đều được ghi nhận minh bạch, có thể truy vết, kiểm chứng và đối soát, phù hợp với tinh thần bảo vệ quyền tác giả trên môi trường số theo Luật SHTT sửa đổi. Đây trở thành giải pháp công nghệ mạnh mẽ hợp pháp chứng minh quyền bảo hộ và tự bảo hộ tác giả của Luật sở hữu trí tuệ phù hợp với luật pháp quốc tế thực tại vận hành toàn cầu về quản lý khai thác IP theo chuẩn Wipo.
Quy trình định danh và xác thực quyền sở hữu được tự động hóa bằng AI, diễn ra nhanh chóng, không cần hồ sơ giấy hay thủ tục phức tạp. Điều này giúp rút ngắn đáng kể thời gian bảo hộ, tạo điều kiện để các sản phẩm trí tuệ sớm được đưa vào khai thác và thương mại hóa hợp pháp.
Công nghệ đứng sau tác giả, không thay thế tác giả
Với sứ mệnh “Số hóa giá trị trí tuệ – Khai phóng tiềm năng sáng tạo Việt”, DIPNET định hướng phát triển các giải pháp công nghệ hỗ trợ chuyển đổi số trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, góp phần hình thành hạ tầng dữ liệu số an toàn và đồng bộ. Nền tảng DIPNET được xây dựng phù hợp với Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2025, các điều ước và thông lệ quốc tế, đóng vai trò công nghệ đứng sau người sáng tạo trong việc bảo vệ và quản lý quyền sở hữu trí tuệ trên môi trường số.
Nền tảng DIPNET cung cấp các dịch vụ:
Đăng ký Công bố và định danh; xác minh bản quyền tác phẩm, sáng chế, sản phẩm sáng tạo;
Lưu vết dữ liệu và dấu thời gian, phục vụ xác lập chứng cứ quyền tác giả;
Mã hóa và ủy quyền khai thác bằng công nghệ blockchain, đảm bảo minh bạch và kiểm soát tính nguyên vẹn của tác phẩm và quyền sử dụng.
Bảo vệ bản quyền sáng tạo bằng AI, hỗ trợ phát hiện và cảnh báo hành vi xâm phạm;
Hỗ trợ bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, quyền sáng tác và quyền liên quan;
Quản lý doanh thu, tạo điều kiện cho thương mại hóa tài sản trí tuệ một cách hợp pháp.
Cách tiếp cận này phù hợp với xu hướng quốc tế, khi AI và công nghệ số không chỉ tạo ra sản phẩm sáng tạo mới mà còn phải được đặt trong khuôn khổ pháp lý rõ ràng để bảo vệ quyền lợi của chủ thể sáng tạo.
Ông Bùi Minh Tuấn - Tổng Giám đông Công ty Cổ phần Công nghệ DIPNET chia sẻ: “DIPNET xây dựng tầm nhìn chiến lược trở thành công cụ bỏ túi, người bạn đồng hành luôn đứng sau tác giả – bằng công nghệ. AI và blockchain là tấm khiên giúp quyền tác giả được ghi nhận đúng, bảo vệ đúng và khai thác đúng theo tinh thần của Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2025. Đây chắc chắn là nền tảng vững chắc giúp giá trị tinh thần của mỗi tác giả, người sáng tạo số nói chung và giá trị văn hóa được lan tỏa bảo tồn một các ý nghĩa có giá trị thiết thực”
Cũng trong khuôn khổ lễ ra mắt, Ông Bùi Minh Tuấn - Tổng Giám đốc Dipnet đã chính thức ký Biên bản ghi nhớ hợp tác với Hội phát triển Công nghiệp văn hóa Việt nam; Hiệp hội Blockchain và Tài sản mã hoá Việt Nam, Công ty 1Matrix. Các bên cùng nhất trí cao trong việc hợp tác hỗ trợ nhau cùng phát triển dựa trên các thế mạnh của mình để góp phần bảo vệ và nâng cao giá trị tài sản trí tuệ của cộng đồng sáng tạo./.
Thông tin tham khảo: Công ty Cổ phần Công nghệ DIPNET là doanh nghiệp công nghệ Việt Nam tiên phong trong lĩnh vực định danh, mã hóa và quản lý tài sản trí tuệ trên nền tảng số. Với sứ mệnh “Số hóa giá trị trí tuệ – Khai phóng tiềm năng sáng tạo Việt”, DIPNET phát triển các giải pháp ứng dụng công nghệ tiên tiến nhằm định danh, xác thực và bảo hộ quyền tác giả, quyền sở hữu trí tuệ, quyền liên quan. DIPNET hướng tới trở thành đơn vị công nghệ chủ lực trong chuyển đổi số lĩnh vực sở hữu trí tuệ, góp phần xây dựng hạ tầng dữ liệu số quốc gia đồng bộ và an toàn.