Qua quá trình tìm hiểu về lịch sử, tìm hiểu công nghệ sản xuất súng, pháo, tên lửa phương Tây, kỹ sư Vũ Đình Thanh - Chuyên gia kỹ thuật quân sự đã phát hiện ra những sự thật vô cùng bất ngờ chứng minh vua Quang Trung của Việt Nam không chỉ là có tài chỉ huy kiệt xuất mà còn là nhà khoa học đã chế tạo ra những vũ khí vượt trội phương Tây, ngay từ cuối thế kỷ XVIII.
Kỹ sư Vũ Đình Thanh (thứ ba từ trái sang) trong đoàn các nhà khoa học Nga tham dự Diễn đàn khoa học Việt - Nga về xúc tiến công nghiệp, công nghệ và đổi mới sáng tạo .
Kỹ sư Vũ Đình Thanh sau khi thử nghiệm và áp dụng thực tế đã đăng ký độc quyền sáng chế chất lỏng tự cháy và không thể dập tắt được, phát minh vượt thời đại của Hoàng đế Quang Trung.
Theo kỹ sư Vũ Đình Thanh, tên gọi Công ty Đông Ấn phương Tây là để chỉ Công ty Đông Ấn Anh, Công ty Đông Ấn Pháp, Công ty Đông Ấn Bồ Đào Nha, Công ty Đông Ấn Hà Lan, Công ty Đông Ấn Tây Ban Nha.
Các công ty Đông Ấn này có quân đội riêng như quân đội của Công ty Đông Ấn Anh có quân số gấp đôi quân đội Hoàng gia Anh, được đúc tiền riêng, được tuyên bố chiến tranh. Ngoài ra, chính những công ty này đã chiếm được những thuộc địa rộng lớn ở Ấn Độ, Châu Phi, châu Mỹ…
Kỹ sư Vũ Đình Thanh cho biết, dấu vết công nghệ sản xuất súng pháo đã chỉ ra rõ ràng bí mật về mặt hàng chiến lược và rất đắt tiền mà các công ty Đông Ấn phương Tây đã thông qua Nguyễn Ánh và cộng sự để có được từ Đông Dương. Đó là diêm tiêu, được sử dụng trong thuốc nổ đen.
Từ thế kỷ XV, người Việt đã có câu chuyện về Hồ Nguyên Trừng bị nhà Minh bắt sang Trung Quốc để làm súng thần công. Trước đó, tướng Trần Khát Chân nhà Trần năm 1390 đã dùng súng thần công bắn vua Chiêm Thành Chế Bồng Nga trên sông. Chi tiết này chứng minh rõ ràng Đại Việt đã biết làm súng thần công với sức công phá hàng trăm mét ,trước phương Tây cả 200 năm. Đại Việt chế ra súng hỏa mai nổi tiếng nhất thế giới, có tên gọi "súng Giao Chỉ " từ những năm 1479 trong khi phương Tây sử dụng súng đại trà 100 năm sau đó.
Mô tả vũ khí của hoàng đế Quang Trung theo nghiên cứu của ks Thanh: hỏa cầu phốt pho, hỏa hổ bắn ra hỗn hợp nhựa thông trộn phốt pho hoặc phốt pho nguyên chất, tự cháy và không thể dập tắt như sử nhà Nguyễn ghi, khi cháy có thể đạt tới 2000 độ C, tạo vết bỏng như thò tay vào vạc dầu (đúng như mô tả của sử Trung Hoa) và nguy hiểm nhất là nhanh chóng triệt tiêu oxy trên diện rộng gây tai biến hoặc chết ngạt trong chốc lát như 5000 quân của Sầm Nghi Đống đúng như sử nhà Thanh ghi.
Việt Nam có những bước tiến vượt trội với súng đạn chính là nhờ một nguyên liệu sẵn có đó là phân dơi - nguồn diêm tiêu làm thuốc súng đen không thể thay thế cho đến hết thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20.
Giai đoạn này, các nước phương Tây vẫn phải nhập khẩu diêm tiêu từ Đông Nam Á. Sau đó các công ty phương Tây phát hiện ra ở phía đông Ấn Độ cũng có sẵn phân dơi, sau đó chiếm được gần hết Ấn Độ và có được 70% nguồn diêm tiêu cần cho phương Tây khi đó. Pháp và các quốc gia còn lại chỉ còn trông chờ vào nguồn diêm tiêu từ Đông Nam Á trong đó có Việt Nam.
Tất nhiên giá của diêm tiêu không hề rẻ. Theo thông tin chính thức từ Viện Nghiên cứu Chiến lược Pháp, cuối thế kỷ 17, đầu thế kỷ 18, giá mỗi kg phân dơi là gần 0,4kg vàng.
Nghiên cứu khoáng vật học về Đông Dương thuộc Pháp. Gaston Dupouy năm 1913 (ảnh sách bên trái) khẳng định năm1903 có 22 nhà máy sản xuất diêm tiêu của Pháp quanh Hà Nội. Ảnh bên phải, trung đoàn Pháo binh cơ động Auxonne, sức mạnh của Napoleon: Sau các xe chở pháo là những xe chở đạn, khi được gắn vào xe chở pháo, chúng sẽ biến thành xe bốn bánh. Bên phải những con ngựa, trông giống như những chiếc quan tài trên bánh xe, là những toa chở thuốc súng với 75 % diêm tiêu mà Bá Đa Lộc lấy từ Việt Nam.
Từ đây, kỹ sư Vũ Đình Thanh mở rộng nghiên cứu về sự phát triển của công nghệ hỏa khí tại Việt Nam. Quân Tây Sơn đánh tan liên quân của các công ty Đông Ấn sau đó năm 1783 trước khi thiêu cháy 5 vạn quân Xiêm vào năm 1785 và tiếp đó là đại thắng 30 vạn quân Thanh 1789 cũng nhờ "lửa như lửa từ rồng phun ra".
Kỹ sư Vũ Đình Thanh sau 6 năm nghiên cứu vũ khí Tây Sơn cho thấy tất cả những chiến thắng lẫy lừng đó của hoàng đế Quang Trung là nhờ có vũ khí vượt trội hoàn toàn so với công nghệ của các công ty Đông Ấn phương Tây hay phương tây thời đó.
Theo KS. Thanh tuy Pháp có những tiến bộ vượt bậc nhưng vũ khí phốt pho của quân Đại Việt lúc đó vẫn hoàn toàn vượt trội so với vũ khí của các công ty đông ấn phương tây vì quân Đại Việt triều đại Tây Sơn có công nghệ chết tạo phốt pho. Bằng chứng là những đụng độ của quân Tây Sơn với liên quân các công ty Đông Ấn năm 1782 và 1783 mà theo chính sử nhà Nguyễn đã ghi. Mặc dù liên quân của các công ty Đông Ấn đó lên tới 3 - 5 vạn với những trang bị tốt nhất của phương tây như súng pháo, lựu đạn, tầu đồng nhưng gặp đại quân Tây Sơn với hỏa lực phốt pho thì tất cả từ chỉ huy Bá Đa Lộc, Nguyễn Ánh, tất cả lính đánh thuê đều tan vỡ và bỏ chạy.
KS. Thanh cho rằng tuy tạo được siêu vũ khí phốt pho nhưng nền công nghiệp quốc phòng của Đại Việt lúc đó chưa giải quyết được vấn đề an toàn khi gia công phốt pho, ngoài Hoàng Đế Quang Trung, anh em vua và các tướng lĩnh chủ chốt bị chết vì ngộ độc phốt pho, tất nhiên rất nhiều chỉ huy, nhân công Đại Việt triều đại Tây Sơn cũng bị thiệt mạng trong khi gia công dẫn đến việc cung cấp vũ khí phốt pho bị gián đoạn. Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn tới việc liên quân các công ty Đông Ấn thắng được Đại Việt thời Tây Sơn.
Dưới sự kiểm chứng của các đồng nghiệp là những chuyên gia vũ khí hàng đầu thế giới trong tập đoàn vũ khí hàng không, kỹ sư Vũ Đình Thanh đã áp dụng hỏa dược của vua Quang Trung trong động cơ đốt trong, động cơ tên lửa hiện tại và cũng đăng ký độc quyền sáng chế về loại hỏa dược của Tây Sơn mà chính sử nhà Nguyễn còn ghi "Tây Sơn dùng nhựa cây trộn với dầu mỏ chế ra loại hỏa dược cháy lâu và không thể dập tắt".
Vũ khí của Đại Việt thời vua Quang Trung trong cuộc chiến đấu chống lại các công ty Đông Ấn phương Tây, theo mô tả của nhà Thanh về hỏa cầu với đặc chưng của vụ nổ phốt pho là "nhanh như sấm chớp", "nóng như thò tay vào vạc dầu", với hiện vật hỏa cầu Tây Sơn đã chứng minh đó là hỏa cầu phốt pho. Hỏa dược Tây Sơn được phóng ra từ hỏa hổ mà theo mô tả của chính sử nhà Nguyễn là "trong ống tống nhựa thông ra, trúng phải đâu, lập tức bốc cháy", chứng minh rõ ràng có thành phần phốt pho.
Trước đó, nước Pháp sau cách mạng Pháp đã chiếm cả Hà Lan nên thực tế công ty Đông Ấn Hà lan, công ty Đông Ấn Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha đều chịu ảnh hưởng của Pháp. Khi vua Pháp bị phế truất nhưng công ty Đông Ấn Pháp được tái cơ cấu và vẫn phục vụ lợi ích của Pháp.
Với nhu cầu thuốc súng tăng mạnh bởi các cuộc chiến tranh liên miên nên nước Pháp đã dùng công ty Đông Ấn Pháp tổ chức đội quân viễn chinh với hàng trăm sĩ quan Pháp dưới sự chỉ huy của Đô Đôc Hải quân Pháp giỏi nhất của Napoleon, bá tước của đế chế François Étienne de Rosily-Mesros với những tàu chiến tốt nhất của Pháp, trong đó có soái hạm Médusa cùng lực lượng lính đánh thuê đông đảo và tinh nhuệ của các công ty Đông Ấn.
Công ty Đông Ấn Pháp khi đã đạt được mục tiêu của mình, lần lượt thu được nguồn diêm tiêu từ Campuchia, Lào rồi Việt Nam. Chính nguồn diêm tiêu đó đã giúp cho Napoleon đánh đâu thắng đấy và chinh phục được gần hết Châu Âu.
Các hình thức triển khai vũ khí phốt pho trên bộ: ném hỏa cầu phốt pho từ trên mình voi, sử dụng ống phóng phóng hỏa tiễn với phốt pho từ trên mình voi (voi không bị giật mình), dùng súng thần công bắn hỏa cầu phôt pho, dùng ống hỏa hổ bắn hỗn hợp nhựa thông trộn phôt pho hoặc phóng hỏa tiễn phốt pho, nép sau đụm rơm dùng hỏa hổ bắn hoặc phóng hỗn hợp phốt pho nhựa thông vào đồn Ngọc Hồi.
Kết luận về vũ khí phốt pho của vua Quang Trung đã được Thượng tướng, Viện sĩ, Tiến sĩ, Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyễn Huy Hiệu kiểm tra, kết hợp với kinh nghiệm trong kháng chiến chống Pháp, khẳng định việc quân Tây Sơn sử dụng vũ khí phốt pho là sự thật.
Những phát hiện, nhận định và suy ngẫm nêu trên, dù còn cần thêm luận điểm và chứng cứ kiểm chứng, đã tiếp tục mở ra hướng tiếp cận mới trong nghiên cứu lịch sử Việt Nam qua lăng kính phản chiếu cả khoa học, công nghệ và lòng yêu nước.
Việc tiếp tục nghiên cứu, phân tích và phục dựng những giá trị khoa học - lịch sử thời Quang Trung không chỉ là sự tri ân tiền nhân, mà còn là cách khơi dậy tinh thần tự cường trong kỷ nguyên mới - nơi tri thức và sáng tạo tiếp tục là nền tảng cho độc lập và phát triển quốc gia.
PV