Nghiên cứu này đặt mục tiêu phân tích thực trạng truyền thông thể thao tại Việt Nam, cụ thể là bộ môn Billiards, nhằm đề xuất một mô hình chiến dịch truyền thông mang tính chiến lược. Trọng tâm là định vị lại Billiards không chỉ như một môn thể thao trí tuệ mà còn như một đại diện cho "chất Việt" – bản lĩnh, tinh tế và sáng tạo. Nghiên cứu kết hợp cả phương pháp định lượng và định tính, đồng thời tham chiếu các lý thuyết về truyền thông thể thao, nhận diện thương hiệu quốc gia, và thị giác cảm xúc để làm nền tảng đề xuất giải pháp truyền thông phù hợp với xu hướng thời đại số.
TỪ KHÓA
Billiards - Chiến lược truyền thông - Nhận diện văn hóa - Quốc gia và thể thao - Video storytelling - Thị giác biểu tượng - Gen Z - Soft power - Việt Nam trong kỷ nguyên số
GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI
Mặc dù Billiards Việt Nam đạt được nhiều thành tích quốc tế, nhưng sự hiện diện trong truyền thông vẫn mờ nhạt. Môn thể thao này chưa được đầu tư truyền thông tương xứng, đặc biệt trong bối cảnh các quốc gia như Hàn Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ đã nâng tầm Billiards thành một yếu tố văn hóa đại chúng. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm tìm hiểu vì sao Billiards vẫn là "môn thể thao bị bỏ quên" trong chiến lược quảng bá hình ảnh Việt Nam và đề xuất hướng tiếp cận truyền thông mới phù hợp với thị hiếu Gen Z và xu hướng thị giác hiện đại.
CƠ SỞ LÝ THUYẾT
1. Thể thao và thương hiệu quốc gia
Anholt (2007) cho rằng thể thao là công cụ tạo dựng hình ảnh quốc gia mạnh mẽ, phản ánh các giá trị mềm như trí tuệ, kỷ luật, bản lĩnh dân tộc.
2. Truyền thông thị giác và cảm xúc trong thể thao
Theo IOC (2022), các chiến dịch thể thao thành công đều sở hữu ba yếu tố: hình ảnh biểu tượng, câu chuyện cảm xúc, và khả năng kết nối văn hóa thông qua công nghệ truyền thông số.
3. Đặc trưng nghệ thuật - trí tuệ của Billiards
Không dựa vào thể lực, Billiards đòi hỏi tư duy chiến thuật, sự điềm tĩnh và chính xác - hoàn toàn phù hợp để xây dựng hình ảnh Việt Nam thông minh và bản lĩnh.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Định lượng: Khảo sát 1.000 người từ 18–45 tuổi tại TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng để đánh giá mức độ nhận diện và quan tâm đến Billiards.
Định tính: Phỏng vấn sâu 15 chuyên gia (VĐV, nhà báo, chuyên gia truyền thông, khán giả trung thành).
Công cụ: Google Forms, phỏng vấn bán cấu trúc, phân tích nội dung số (YouTube, TikTok, Facebook).
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
1. Billiards có tiềm năng nhưng chưa được nhận diện hiệu quả
Chỉ 22% biết Việt Nam từng vô địch World Cup Billiards.
84% đánh giá Billiards là môn thể thao trí tuệ hấp dẫn.
91% sẽ quan tâm nếu có chiến dịch truyền thông mới mẻ.
2. Hình ảnh VĐV bị bỏ quên trong truyền thông
Thiếu video chính thống, từ khóa "Billiards Việt Nam" gần như vắng bóng trên các nền tảng lớn.
Các nội dung nổi bật thường do fanpage không chính thức sản xuất.
3. Cơ hội từ du lịch thể thao và văn hóa thị giác
Các giải đấu nội địa thu hút hàng nghìn người nhưng không được truyền hình.
Khách quốc tế biết đến Billiards Việt nhưng không có trải nghiệm cụ thể.
ĐỀ XUẤT CHIẾN DỊCH TRUYỀN THÔNG
Tên chiến dịch: "Cú đánh Việt – Định hình bản lĩnh"
Trụ cột truyền thông:
1. Video Storytelling: Phim tài liệu ngắn về hành trình thi đấu.
2. Hình ảnh thị giác: VĐV mặc trang phục văn hóa Việt đương đại.
3. Giải đấu mở kết hợp du lịch: Vietnam Cue Culture Cup.
4. Hashtag campaign: #CuDanhViet, #BilliardsVietNam, #TinhTeTrenBanCo
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Billiards mang đầy đủ yếu tố của một môn thể thao có khả năng "gánh vác" bản sắc quốc gia trong kỷ nguyên truyền thông thị giác: trí tuệ, bản lĩnh, chiến thuật và sự tinh tế. Tuy nhiên, vì thiếu đi một chiến lược truyền thông bài bản, hình ảnh Billiards vẫn lặng lẽ, xa rời thị hiếu công chúng. Việc xây dựng một chiến dịch truyền thông tổng thể – kết hợp storytelling, nhận diện hình ảnh và tích hợp công nghệ – sẽ không chỉ định vị lại Billiards trong lòng người Việt mà còn mở rộng biên giới hình ảnh Việt Nam ra toàn cầu, như một quốc gia của sự sâu sắc, sáng tạo và chiến lược.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
(1) Anholt, S. (2007). Competitive Identity.
(2) IOC (2022). Branding and Storytelling in Olympic Sports.
(3) Tổng cục Thể thao Việt Nam (2023). Báo cáo Billiards 2005–2023.
(4) VTVcab Sports (2024). Số liệu giải đấu Billiards Việt.
(5) Nguyễn Minh Hiếu (2023). Tạp chí Khoa học Truyền thông.
(6) Korea Sports Council (2022). Billiards and Soft Power.
(7) Báo Thanh Niên, Tuổi Trẻ, VNExpress (2023-2024).
Tác giả: Nguyễn Đức Mạnh, Nguyễn Thị Linh Linh; Đặng Trần Nam Giang; Nguyễn Chí Tiến Anh; Lương Hạnh Trang; Trần Ngọc Huy