Ảnh minh họa. Nguồn: Chinhphu.vn
Sáng ngày 22/4, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã tổ chức Hội nghị lấy ý kiến về dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi). Hội nghị do bà Trần Thị Thanh Hà – Ủy viên Đoàn Chủ tịch, Trưởng ban Chính sách pháp luật và Quan hệ lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) – chủ trì.
Phát biểu tại hội nghị, bà Trần Thị Thanh Hà cho biết dự án Luật Việc làm (sửa đổi) đã được Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 8 diễn ra vào tháng 11 năm 2024. Dự kiến, dự luật này sẽ được trình Quốc hội để xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 9 vào tháng 5 năm 2025.
Cũng trong hội nghị, bà Hà đề nghị các đại biểu tập trung góp ý vào toàn bộ dự thảo luật, trong đó nhấn mạnh các nội dung trọng tâm như: đảm bảo mục tiêu việc làm song song với chính sách bảo hiểm thất nghiệp; mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp; thiết kế và triển khai bảo hiểm thất nghiệp tự nguyện; các điều kiện vay vốn để hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài; cùng với đó là mức đóng, thời gian đóng và điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp.
Kết quả từ hội nghị lần này sẽ được Tổng Liên đoàn tổng hợp và gửi văn bản chính thức tới cơ quan soạn thảo, nhằm hoàn thiện dự thảo luật trước khi trình lên Quốc hội trong kỳ họp tới.
Tại hội nghị, ông Nguyễn Ngọc Thành – Phó Vụ trưởng Vụ Văn hóa và Xã hội, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội – đã trình bày những điểm mới trong dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi). Trong đó, đáng chú ý là việc dự thảo luật mới nhất đã bỏ quy định "thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp trên 144 tháng thì không được bảo lưu" tại Khoản 2, Điều 44.
Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Ngọc Thành cho biết việc bỏ quy định này là một trong những điểm điều chỉnh quan trọng nhằm đổi mới tư duy lập pháp. Theo ông, trong quá trình xây dựng pháp luật hiện nay, quan điểm là không nên tiếp tục đưa vào luật những quy định vốn đã được điều chỉnh bởi các văn bản dưới luật như nghị định, thông tư – vốn thuộc thẩm quyền của Chính phủ. Việc thay đổi trong dự thảo lần này cũng cho thấy cơ quan soạn thảo đã lắng nghe và tiếp thu nghiêm túc các ý kiến góp ý từ đại biểu Quốc hội và các tổ chức đại diện người lao động.
Nội dung cụ thể của Điều 44 trong dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) hiện được trình bày như sau:
1. Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hằng tháng được tính bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 6 tháng gần nhất trước khi người lao động chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc chấm dứt làm việc. Tuy nhiên, mức hưởng này không được vượt quá 5 lần mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định tại thời điểm tháng cuối cùng đóng bảo hiểm thất nghiệp.
2. Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp sẽ được tính theo thời gian người lao động đã đóng bảo hiểm thất nghiệp. Cụ thể, người lao động cứ đóng đủ 12 tháng đến 36 tháng sẽ được hưởng 3 tháng trợ cấp thất nghiệp. Sau đó, mỗi 12 tháng đóng thêm thì sẽ được cộng thêm 1 tháng trợ cấp, nhưng tổng thời gian hưởng không vượt quá 12 tháng.
Liên quan đến quy định từng gây tranh cãi – "thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp trên 144 tháng không được bảo lưu" – hiện nay vẫn được quy định tại văn bản dưới luật là Thông tư số 15/2023/TT-BLĐTBXH. Cụ thể, thông tư này quy định: người lao động có thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp trên 36 tháng đến đủ 144 tháng mà chưa được giải quyết hưởng trợ cấp thì phần thời gian đó được bảo lưu. Tuy nhiên, nếu đóng trên 144 tháng, phần chưa được giải quyết sẽ không được bảo lưu và không được cộng dồn cho các lần sau. Thời gian được bảo lưu (nếu có) sẽ được ghi rõ trong quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp của người lao động.
Thông tư 15/2023/TT-BLĐTBXH là văn bản sửa đổi, bổ sung một số điều trong Thông tư số 28/2015/TT-BLĐTBXH ngày 31/7/2015, hướng dẫn thực hiện Điều 52 Luật Việc làm. Đồng thời, thông tư này cũng sửa đổi một số nội dung trong Nghị định số 28/2015/NĐ-CP ngày 12/3/2015 của Chính phủ, quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Việc làm liên quan đến chính sách bảo hiểm thất nghiệp.
Việc bỏ quy định 144 tháng ra khỏi dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) được đánh giá là bước tiến tích cực, tránh tạo ra sự cứng nhắc và ràng buộc không cần thiết trong luật. Điều này cũng giúp Quốc hội tập trung vào việc xây dựng các nguyên tắc chung, còn các chi tiết về điều kiện kỹ thuật hoặc phương thức thực hiện có thể giao cho Chính phủ hướng dẫn cụ thể trong các văn bản dưới luật.
Bên cạnh đó, việc điều chỉnh quy định theo hướng linh hoạt hơn sẽ góp phần đảm bảo quyền lợi lâu dài cho người lao động, nhất là những người có thời gian đóng bảo hiểm dài nhưng chưa từng hoặc rất ít khi được nhận trợ cấp. Đồng thời, thay đổi này còn phản ánh tư duy lập pháp hiện đại, hướng đến việc xây dựng hệ thống pháp luật nhất quán, minh bạch và dễ áp dụng.
Tóm lại, việc bỏ quy định giới hạn bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp trên 144 tháng là một điểm đáng chú ý trong dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi). Điều này không chỉ thể hiện tinh thần tiếp thu ý kiến một cách cầu thị mà còn mở ra cơ hội cải thiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp theo hướng công bằng, thực tế và phù hợp hơn với đặc điểm của thị trường lao động Việt Nam hiện nay. Đồng thời, nó cũng đặt nền móng cho việc phát triển một hệ thống an sinh xã hội hiệu quả, bền vững và nhân văn trong tương lai.
Quỳnh Chi