NHNN mở rộng kênh hỗ trợ thanh khoản cho ngân hàng bị rút tiền hàng loạt
Theo dự thảo, TCTD bị rút tiền hàng loạt nhưng không được kiểm soát đặc biệt vẫn có thể tiếp cận các kênh hỗ trợ thanh khoản của NHNN như nghiệp vụ thị trường mở, tái cấp vốn... Các khoản hỗ trợ này sẽ được áp dụng có lãi suất và/hoặc yêu cầu tài sản bảo đảm ít rủi ro cho NHNN.
Đây là điểm mới trong cơ chế cho vay đặc biệt, dựa trên Luật số 96/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung Luật Các TCTD số 32/2024/QH15. Theo đó, lãi suất cho vay đặc biệt là 0%/năm và thẩm quyền quyết định được chuyển từ Thủ tướng Chính phủ sang NHNN. Dự thảo nhấn mạnh việc cho vay đặc biệt đối với TCTD bị rút tiền hàng loạt và được kiểm soát đặc biệt sẽ được thực hiện chặt chẽ, nhằm tránh áp dụng tùy tiện.
Cơ chế này giúp phân loại TCTD theo mức độ nghiêm trọng của tình trạng rút tiền, từ đó hạn chế rủi ro cho NHNN và khuyến khích các TCTD chủ động tự khắc phục tình trạng bị rút tiền hàng loạt, thay vì tự động nhận vay đặc biệt 0%/năm.
Tuy nhiên, nhiều TCTD đã nêu một số vướng mắc liên quan đến dự thảo, chủ yếu về tính kịp thời, phạm vi áp dụng, rủi ro cho TCTD cho vay và đặc thù của các tổ chức nhỏ.
Cụ thể, các ngân hàng như BIDV và VietA Bank cho rằng thời hạn tối đa 20 ngày làm việc để NHNN xem xét và quyết định cho vay đặc biệt là quá dài, không đáp ứng nhu cầu cấp bách khi TCTD cần thanh khoản. Các ngân hàng đề xuất rút ngắn thời gian hoặc áp dụng cơ chế hồ sơ rút gọn trong trường hợp khẩn cấp.
Một số ngân hàng như BIDV và Agribank cũng bày tỏ lo ngại rằng số tiền cho vay đặc biệt có thể không đủ để xử lý tình trạng rút tiền hàng loạt. Họ đề xuất nâng mức cho vay đặc biệt lên đủ đáp ứng nhu cầu chi trả trong vòng 10-30 ngày làm việc.
Liên quan đến tài sản bảo đảm và đặc thù của các tổ chức tài chính vi mô, Tổ chức tài chính vi mô Tình Thương (TYM) cho rằng các tổ chức này khó đáp ứng yêu cầu thế chấp do hầu như không sở hữu giấy tờ có giá hay tài sản lớn như ngân hàng thương mại. TYM đề xuất sử dụng các khoản tiền gửi của khách hàng vi mô hoặc tiết kiệm bắt buộc làm tài sản bảo đảm, nhưng NHNN khẳng định tiền gửi là tài sản của khách hàng, không thể dùng làm tài sản thế chấp.
Như vậy, cơ chế cho vay đặc biệt của NHNN tiếp tục được điều chỉnh để vừa hỗ trợ thanh khoản kịp thời cho TCTD gặp khó khăn, vừa bảo đảm an toàn hệ thống và giảm rủi ro cho ngân hàng trung ương.
Anh Mai