“Gen” Diên Hồng - mã di truyền của Quốc hội Việt Nam

Từ khoá: Diên hồng, Quốc hội, Nhân dân, dân chủ, Việt Nam.

Kỳ 1: "Gen" Diên Hồng – cội nguồn sức mạnh của Quốc hội

Hội nghị Diên Hồng đã gieo vào lịch sử bài học về thế trận lòng dân. Đây là mã di truyền, cội nguồn sức mạnh của Quốc hội Việt Nam. Việc nhận diện, giải mã, trao truyền "gen" Diên Hồng là chìa khoá giúp Quốc hội khẳng định tầm vóc của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, xứng đáng là đại biểu cao nhất của Nhân dân trong giai đoạn hiện nay.

Trao vận mệnh dân tộc vào tay Nhân dân

Tháng Chạp năm Giáp Thân (năm 1285), Thái thượng hoàng Trần Thánh Tông mời đại diện các bô lão trong cả nước tề tựu tại Điện Diên Hồng để hỏi kế sách đánh giặc khi quân Nguyên lần thứ hai xâm phạm bờ cõi nước ta. Các bô lão đồng thanh hô "đánh", "muôn người cùng nói, như từ một miệng". Tiếng hô ấy không chỉ thể hiện quyết tâm của cả dân tộc mà còn tạo nên cơn sóng đồng tâm đủ sức nhấn chìm kẻ thù hung bạo nhất. Rõ ràng, trước giây phút sinh tử, giây phút tiếng hô đánh vang lên như mệnh lệnh của non sông, vận nước không còn nằm trong tay vua, không nằm ở ngai vàng hay tầng lớp quý tộc, mà ở sự đoàn kết, nhất trí muôn người như một. Đây là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy lịch sử thuộc về Nhân dân, Nhân dân làm nên lịch sử.

Có thể khẳng định, Hội nghị Diên Hồng là hình thức Hội nghị đại biểu nhân dân đầu tiên trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Hội nghị Diên Hồng chưa phải là diễn đàn Nhân dân đúng nghĩa như Quốc hội ngày nay nhưng đã khởi sinh tinh thần dân chủ, nơi ý chí của nhân dân được thể hiện, được lắng nghe và hóa thành quyết định lịch sử. Tiếng hô hôm ấy không chỉ làm nên chiến thắng quân Nguyên - Mông, mà còn gieo vào lịch sử bài học lấy dân làm gốc, thế dân là thế nước, sự đồng thuận của dân là mã di truyền sức mạnh Việt Nam.

Mạch nguồn chảy từ quá khứ đến tương lai

Qua bao thăng trầm lịch sử, tinh thần Diên Hồng là mạch nguồn sức mạnh chảy từ thế kỷ XIII cho đến ngày nay. Nương vào đó, toàn dân tộc đã tiến lên giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác.

Nhìn lại mốc dấu cuộc Tổng tuyển cử bầu ra Quốc hội khóa I, đây là thời khắc lần đầu tiên, cánh cửa dân chủ mở rộng cho mọi tầng lớp người dân tham gia vào đời sống chính trị. Hội nghị Diên Hồng thế kỷ XIII là biểu tượng tinh thần làm chủ vận mệnh dân tộc, nhưng phải đến Quốc hội khoá I mới có thể hiện thực hoá, thể chế hóa tinh thần ấy. Từ "bàn việc nước", đến được "làm chủ" thông qua quyền bầu cử và đến nay được hoàn bị qua cơ chế "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng". Trong bối cảnh đất nước còn khó trăm bề, Quốc hội đầu tiên đã thông qua Hiến pháp 1946, đặt nền móng cho Nhà nước pháp quyền kiểu mới của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân.

Suốt gần 80 năm qua, Quốc hội Việt Nam từ Quốc hội kháng chiến, đến Quốc hội "đổi mới" đều đảm đương nhiều nhiệm vụ trọng đại, mỗi thời kỳ đều để lại dấu ấn riêng nhưng sợi chỉ đỏ xuyên suốt vẫn là giương cao ngọn cờ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhân dân. Trong kháng chiến, Quốc hội là biểu tượng của đoàn kết dân tộc. Trong thời kỳ đổi mới, Quốc hội trở thành chất keo kết dính sợi dây đồng tâm, nương vào tài dân, trí dân để quyết định các vấn đề trọng đại của đất nước, kiến tạo khung pháp lý, tạo thành động lực cải cách thể chế, phát triển đất nước trong kỷ nguyên phát triển mới.

Sứ mệnh Diên Hồng trong thời đại mới

Từ tiếng "Đánh!" vang dậy non sông năm xưa đến việc thông qua các quyết sách với tỉ lệ đồng thuận rất cao nơi nghị trường hôm nay là hiện thân của mạch chảy không đứt đoạn của ý chí Việt Nam. Tinh thần Diên Hồng - hồn cốt của đồng thuận dân tộc được Quốc hội kế thừa và phát huy bằng trí tuệ, bản lĩnh, trách nhiệm trước Nhân dân và Tổ quốc.

Nếu Diên Hồng xưa là lời thề giữ nước, thì Quốc hội hôm nay là lời cam kết đưa Việt Nam vươn cao, bay xa. Mỗi đại biểu Quốc hội chính là "người giữ mạch dân chủ", mỗi lá phiếu, mỗi cuộc chất vấn là một nhịp đập của trái tim dân tộc. Từ những vùng biên viễn xa xôi đến thủ đô ngàn năm văn hiến, tiếng nói của người dân đã hóa thân trong từng đạo luật, từng nghị quyết, chuyển hóa thành sức mạnh thể chế taiọ động lực mạnh mẽ cho sự nghiệp đổi mới đất nước.

Trong kỷ nguyên mới, Quốc hội không chỉ "làm luật" mà còn "mở đường" cho tư duy phát triển mới, cho thể chế hiện đại, cho niềm tin công dân vào Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Mỗi kỳ họp là một cuộc đối thoại lớn giữa quá khứ và tương lai.

Tựa như dòng sông Diên Hồng chảy xuyên suốt lịch sử dân tộc, Quốc hội Việt Nam hôm nay chính là con thuyền mang tinh thần đồng thuận của ý Đảng hợp lòng dân đạp gió rẽ sóng vươn khơi cập bến phồn vinh. Nếu Hội nghị Diên Hồng năm xưa là tiếng gọi của non sông khi giặc ngoại xâm tràn vào bờ cõi, thì Quốc hội thời nay là tiếng nói của một dân tộc đang khẳng định vị thế tự chủ, tự cường giữa biển lớn toàn cầu hóa. Mỗi lá phiếu, mỗi cuộc chất vấn, mỗi nghị quyết không chỉ là biểu hiện của quyền lực nhà nước, mà còn là hồi âm của tinh thần Diên Hồng được tái sinh trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Một đất nước xây nền dân chủ của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân.

Trong nghị trường hôm nay, ta nghe thấy nhịp tim của đất nước: sôi động, khẩn trương, đầy sức sống. Những đại biểu từ khắp miền Tổ quốc tụ hội như muôn dòng chảy đổ về một cửa biển. Mỗi cuộc thảo luận, tranh luận không chỉ để tìm đồng thuận, mà để mở đường cho những chính sách tạo sinh lực mới cho dân tộc. Quốc hội không còn chỉ là nơi "quyết định việc nước", mà là nơi thức tỉnh và dẫn dắt ý chí quốc dân, như một Diên Hồng hiện đại, không cờ xí, không trống chiêng, nhưng vang vọng tiếng lòng của hơn 100 triệu dân Việt Nam. Nếu cha ông "họp Diên Hồng để giữ nước", thì thế hệ hôm nay "giữ hồn Diên Hồng để dựng xây đất nước, để bảo đảm rằng mọi bước đi trong hành trình phát triển đều mang trong mình "ADN đồng thuận" - mã di truyền sức mạnh đã giúp dân tộc trường tồn.

Trong kỷ nguyên số, tinh thần Diên Hồng mới đang tiếp nối mạch nguồn thiêng liêng của chủ quyền Nhân dân. Quốc hội Việt Nam đang viết tiếp bản trường ca Diên Hồng thế kỷ XXI - bản hòa âm tuyệt vời giữa truyền thống và hiện đại, giữa ý chí dân tộc và khát vọng thời đại, đưa Việt Nam vững bước trên con đường dân chủ, pháp quyền và phồn vinh.

Trương Thị Điệp

Trường Chính trị thành phố Đà Nẵng

(Còn nữa)