Giải thưởng được tổ chức hằng năm nhằm tuyên truyền, quảng bá và thực hiện Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 – 2030, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Mục tiêu là nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cộng đồng trong việc sử dụng năng lượng một cách hiệu quả.
Phát biểu của đồng chí Trần Trọng Dũng, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam khẳng định: "Giải thưởng báo chí tuyên truyền về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả năm 2024" do Bộ Công Thương phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức, nhằm mục đích tuyên truyền, quảng bá, thực hiện Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 – 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; qua đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cộng đồng trong việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Giải được tổ chức hằng năm nhằm tôn vinh những tác giả, tác phẩm xuất sắc tiêu biểu viết về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả ở Trung ương và địa phương. Đồng thời, tạo sân chơi bổ ích cho các nhà báo viết về mảng đề tài năng lượng; thúc đẩy việc nâng cao số lượng, chất lượng tác phẩm tuyên truyền về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trên các phương tiện truyền thông đại chúng.
Các năm qua, Giải thưởng luôn thu hút sự quan tâm của giới báo chí cả nước, với các loại hình báo chí: báo in, báo điện tử, phát thanh, truyền hình ở cơ quan báo chí trung ương, địa phương. Trong thời gian ngắn kể từ khi phát động cho đến khi tiếp nhận, tổng hợp để chấm sơ khảo, chung khảo… mặc dù với chủ đề mang tính chuyên ngành cao, nhiều nội dung giao thoa với kiến thức khoa học, kiến thức quản lý nhà nước, nhưng Giải vẫn nhận được sự quan tâm của các cơ quan báo chí trong cả nước với hàng trăm tác phẩm thuộc các loại hình báo chí của các nhà báo, cộng tác viên gửi tham dự. Điều này thể hiện trách nhiệm, sự quan tâm của giới báo chí và công chúng đến chủ trương, chính sách lớn của Chính phủ trong việc tiết kiệm năng lượng, góp phần làm nên thành công của Giải năm nay.
Tác phẩm được chọn vào chung khảo và xét trao giải là những tác phẩm tiêu biểu, phản ánh trung thực, sinh động các kết quả, thành tựu trong công tác tiết kiệm và sử dụng năng lượng hiệu quả với nhiều nội dung cụ thể như: tuyên truyền những điển hình tiên tiến, những kinh nghiệm hay, những cách làm sáng tạo của các địa phương, cơ sở, đơn vị, công trình xây dựng; phát triển công trình xanh, khu đô thị xanh, các nghiên cứu về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; các vấn đề nóng trong ngành năng lượng được xã hội quan tâm như: vấn đề chuyển đổi xanh, giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng hướng đến mục tiêu Netzero 2050, vấn đề tập trung vốn cho phát triển năng lượng xanh và hiệu quả năng lượng, vấn đề kiểm toán năng lượng, vấn đề quản lý nhu cầu điện, điều chỉnh phụ tải điện v.v..
Điểm mới năm nay là, các tác phẩm không chỉ tập trung phân tích cơ chế, chính sách về năng lượng và các doanh nghiệp lớn trong tiêu thụ năng lượng, nhiều tác phẩm tuyên truyền được thể hiện dưới hình thức các câu chuyện tiết kiệm điện, dễ hiểu, dễ nhớ, có sức lay động, hướng đến đối tượng công chúng đa dạng từ người già, trẻ em, đến các hộ kinh doanh cá thể. Đánh giá của Hội đồng chấm giải cho thấy, mặt bằng chất lượng chung các tác phẩm dự giải tương đối đồng đều, nội dung các tác phẩm khá đa dạng, đề cập đến nhiều chủ đề trong công tác tiết kiệm năng lượng. Tuy nhiên, vẫn còn thiếu vắng những tuyến bài phản biện sâu, phản ánh bất cập, thiếu sót trong ngành năng lượng.
Đặc biệt, năm nay nhiều cơ quan báo chí không chuyên ngành, báo chí địa phương đã có nhiều bài viết tốt, đoạt giải cao. Một số cơ quan báo chí có đội ngũ phóng viên trẻ với tác phẩm thể hiện theo hình thức long-form, e-magazine, báo chí dữ liệu, với nội dung phong phú, được Hội đồng chấm giải đánh giá tốt. Các cơ quan báo chí trung ương vẫn duy trì được những tuyến bài chuyên sâu, phát huy hiệu quả tích cực, như: Báo Nhân Dân, Báo Công Thương, Báo Xây dựng, Báo Giao thông, Tạp chí Kinh tế Môi trường, Tạp chí Thủy sản Việt Nam, Tạp chí Xây dựng, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC, Đài Tiếng nói Việt Nam, Báo Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng, Tạp chí Tự động hóa Ngày nay… Đồng thời, nhiều cơ quan báo chí địa phương tham dự tích cực, đầu tư tác phẩm kỹ lưỡng, nâng tầm chất lượng nghiệp vụ, như: Báo Thanh Hóa, Báo Phú Thọ, Báo Đà Nẵng, Đài PT-TH Nghệ An, Đài PT-TH Lào Cai, Đài PT-TH Lai Châu, Đài PT-TH Ninh Bình, Đài PT-TH Quảng Ngãi, Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh v.v..
Hội đồng sơ khảo lựa chọn 47 tác phẩm trong tổng số 492 tác phẩm gửi tham dự đủ điều kiện vào chấm Chung khảo. Hội đồng chung khảo lựa chọn 35 tác phẩm xuất sắc nhất để trao giải theo cơ cấu:
Báo in có: 01 Giải A, 01 Giải B, 03 Giải C và 02 Giải Khuyến khích.
Báo điện tử có: 01 Giải A, 03 Giải B, 04 Giải C và 05 Giải Khuyến khích.
Phát thanh có: 01 giải A, 02 giải B, 03 Giải C, 01 Giải Khuyến khích.
Truyền hình có: 01 Giải Đặc biệt, 01 giải A, 01 giải B, 03 giải C, 02 Giải Khuyến khích
Đại diện lãnh đạo Bộ Công Thương đã phát biểu tại buổi lễ: "Năm 2024, chúng ta chứng kiến sự tham gia nhiệt tình của hơn 900 tác phẩm báo chí chất lượng, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của giới truyền thông đến vấn đề tiết kiệm năng lượng. Tôi đặc biệt ấn tượng với sự sáng tạo trong cách thể hiện của các tác phẩm, từ báo in truyền thống đến các định dạng đa phương tiện hiện đại như infographic, podcast, video clip. Điều này cho thấy sự thích ứng nhanh chóng của báo chí với xu hướng công nghệ và khả năng tiếp cận công chúng đa dạng. Tôi tin rằng, những tác phẩm được vinh danh ngày hôm nay sẽ tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ thông điệp về sử dụng năng lượng hiệu quả, góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.
Thay mặt Hội đồng giám khảo và Ban Tổ chức, đại diện Bộ Công Thương chúc mừng các tác giả và cơ quan báo chí có tác phẩm đoạt giải. Ban Tổ chức tin tưởng rằng lễ trao giải là sự ghi nhận và tôn vinh kịp thời những đóng góp của các nhà báo và cộng tác viên, đồng thời là nguồn động viên tinh thần để họ tiếp tục viết và tuyên truyền về tiết kiệm năng lượng một cách hiệu quả hơn, góp phần hoàn thành tốt Chương trình mục tiêu quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 - 2030./.
Mai Chí Vũ