Ảnh minh họa
Giới thiệu
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng vai trò của thanh niên, đặc biệt là sinh viên trong xây dựng và bảo vệ tổ quốc, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cộng sản Việt Nam. Trong xu thế toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế hiện nay, các thế lực thù địch đang hướng đến sinh viên như một đối tượng trọng điểm để tuyên truyền, những thông tin sai lệch, xuyên tạc nền tảng tư tưởng của Đảng. Điều này tác động tiêu cực đến tư tưởng, niềm tin của sinh viên vào sự lãnh đạo của Đảng. Vì vậy, nâng cao ý thức chính trị cho sinh viên là vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn cấp thiết nhằm củng cố lập trường tư tưởng cho sinh viên, hình thành ở sinh viên bản lĩnh chính trị, ý chí kiên cường trong đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.
Sinh viên là nguồn lực trí tuệ chủ yếu của quốc gia, là lực lượng quan trọng, đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ thành quả cách mạng của dân tộc và xây dựng phát triển đất nước. Làm thế nào để trang bị cho sinh viên trình độ nhận thức sâu sắc về những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, để sinh viên có tình cảm chính trị đúng đắn, để giúp sinh viên nhận diện và đấu tranh trước những quan điểm sai trái, thù địch, ý thức trách nhiệm của mình trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là nhiệm vụ vô cùng quan trọng.
Đối tượng và phương pháp
Đối tượng nghiên cứu: Bài viết tập trung nghiên cứu về tính tất yếu của công tác giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên trong đấu tranh, phản bác những quan điểm sai trái của các thế lực phản động, chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng cộng sản Việt Nam.
Phương pháp nghiên cứu: Tác giả sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin làm phương pháp chung nhất, đồng thời sử dụng phương pháp phân tích và tổng hợp, logic và lịch sử để hoàn thành bài nghiên cứu về công tác “Giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên nhằm góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cộng sản Việt Nam trong giai đoạn hiện nay”.
Kết quả
1. Khái quát nội dung nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện là một đảng chính trị, một chính đảng của giai cấp công nhân. Ngay từ khi ra đời, Đảng đã xác định “lấy chủ nghĩa Mác - Lênin” làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam hành động trên cơ sở phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa trí tuệ của nhân loại, nắm vững quy luật khách quan, xu thế thời đại và thực tiễn đất nước. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, “chủ nghĩa Mác - Lênin không những là kim chỉ nam mà còn là mặt trời soi sáng con đường chúng ta đi đến thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản”1.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (12-1986), Đảng nhấn mạnh: “Muốn đổi mới tư duy, Đảng ta phải nắm vững bản chất cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, kế thừa di sản quý báu về tư tưởng và lý luận cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh”2. Đến Đại hội VII (6-1991), Đảng bổ sung điểm mới: “Nêu cao Tư tưởng Hồ Chí Minh”3.
Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng cộng sản Việt Nam đều thể hiện lập trường kiên định, ý chí quyết tâm của Đảng trong việc bảo vệ tính khoa học, tính cách mạng chủ nghĩa Mác - Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh. Với những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử của hơn 35 đổi mới đất nước, Đại hội lần thứ XIII (4-2021) của Đảng tiếp tục khẳng định: “Tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta là phải kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh”4. Đây được coi là vấn đề “mang tính nguyên tắc, có ý nghĩa sống còn đối với chế độ ta, là nền tảng vững chắc của Đảng ta, không cho phép ai được ngả nghiêng, dao động”5.
2. Sự cần thiết của công tác giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cộng sản Việt Nam
Sinh viên là bộ phận thanh niên ưu tú, có trình độ tri thức cao, luôn năng động, sáng tạo và có lòng yêu nước sâu sắc. Ý thức chính trị của sinh viên Việt Nam trước hết là sự hiểu biết về chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; những quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; ngoài ra ý thức chính trị của sinh viên còn thể hiện ở tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc và truyền thống vẻ vang của Đảng. Ý thức đó còn thể hiện ở tình cảm, niềm tin, lý tưởng cách mạng, ý chí và bản lĩnh chính trị của sinh viên.
Giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên là quá trình truyền đạt cho sinh viên nội dung những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam nhằm: trang bị cho sinh viên thế giới quan duy vật biện chứng, nhân sinh quan cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin; giúp sinh viên nhận thức đúng đắn và thực hiện nghiêm túc đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước; rèn luyện cho sinh viên có phẩm chất chính trị và đạo đức cách mạng, từ đó ý thức được vai trò và trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ thành quả cách mạng của dân tộc.
Trong giai đoạn hiện nay, ý thức chính trị của sinh viên chịu sự tác động từ nhiều yếu tố khác nhau. Quá trình toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế sâu rộng đưa Việt Nam đứng trước nhiều vận hội lớn nhưng đan xen nhiều thách thức; các thế lực thù địch, phản động đang ra sức chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng, gây hoang mang, dao động trong tư tưởng sinh viên. Việc nâng cao ý thức chính trị cho sinh viên, giúp họ nâng cao trình độ, kỹ năng nhận diện và có phương pháp phù hợp để đấu tranh chống lại các phần tử cơ hội trên là vấn đề cấp bách.
3. Thực tiễn công tác giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên trong đấu bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cộng sản Việt Nam
* Những kết quả đạt được
Thứ nhất, công tác giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên luôn được Đảng cộng sản Việt Nam xem là vấn đề trọng tâm, là bộ phận quan trọng trong công tác tư tưởng của Đảng. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII (2016) của Đảng chỉ rõ: “Làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, truyền thống, lý tưởng, đạo đức và lối sống, tạo điều kiện học tập, phát triển thể lực, trí tuệ cho thế hệ trẻ; khuyến khích, cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão lớn, xung kích, sáng tạo, làm chủ khoa học, công nghệ hiện đại; hình thành một lớp thanh niên ưu tú trên mọi lĩnh vực, kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc”6. Trong bối cảnh toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế như hiện nay, Đảng, Nhà nước và toàn xã hội đang đẩy mạnh việc thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/ TW, ngày 22-10-2018, của Bộ Chính trị khóa XII “Về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”, trong đó nhấn mạnh vai trò hạt nhân chính trị của sinh viên nhằm góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đồng thời chỉ đạo việc thực hiện đồng bộ các giải pháp đã được xác định trong chỉ thị số 42-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng khoá XI về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015-2030”.
Thứ hai, việc nâng cao ý thức chính trị cho sinh viên thông qua giảng dạy các môn lý luận chính trị tại các trường cao đẳng, đại học được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả. Thông qua việc truyền thụ, luận giải và phân tích một cách khoa học kiến thức cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, giảng viên giúp sinh viên hình thành tư duy khoa học và đạo đức cách mạng, kiên định với mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, có niềm tin vững chắc vào sự lãnh đạo của Đảng và nhà nước trong sự nghiệp đổi mới.
Thứ ba, Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên đã và đang không ngừng phát huy tốt vai trò của mình trong việc góp phần thực hiện giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên. Trong những năm gần đây, các cuộc vận động, học tập nhằm giáo dục ý thức chính trị, tư tưởng của Đoàn Thanh niên vẫn tiếp tục được tiến hành và đạt hiệu quả cao thông qua việc tổ chức nhiều hoạt động thiết thực như : “Sinh viên 5 tốt”, “Xây dựng môi trường giáo dục tích cực, thân thiện, lành mạnh”, “Sinh viên Việt Nam học tập và làm theo lời Bác”, “Ánh sáng thời đại”, “Tầm nhìn xuyên thế kỷ”, vận động sinh viên tích cực tham gia cuộc thi viết chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng,… Điều này giúp sinh viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, giàu lòng yêu nước, nhận thức rõ vai trò và trách nhiệm của mình đối với đất nước, có ý thức trách nhiệm đối với việc bảo vệ độc lập, chủ quyền quốc gia, từ đó trở thành lực lượng tiên phong, xung kích trên mặt trận tư tưởng, đấu tranh phản biện các luận điệu sai trái, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
* Những khó khăn, hạn chế nhất định
Hiện nay, “một bộ phận giới trẻ giảm sút niềm tin, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, sống thực dụng, thiếu lý tưởng, xa rời truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Một số ít thanh niên bị các thế lực thù địch lôi kéo, kích động chống phá sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta”7. Bên cạnh đó, một bộ phận sinh viên“còn thờ ơ về chính trị, sống thiếu lý tưởng, lệch lạc về quan điểm sống, dễ bị ảnh hưởng của những trào lưu không phù hợp với thuần phong mỹ tục, không lành mạnh, mắc các tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật. Không ít sinh viên thiếu ý chí phấn đấu, không tích cực học tập, thiếu kỹ năng thực hành xã hội, không đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động sau khi ra trường”8. Hơn nữa, quá trình toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế xuất hiện nhiều vấn đề phức tạp, các thế lực thù địch, phản động đã tận dụng tối đa phương tiện truyền thông để tung những thông tin sai trái về vấn đề chính trị xã hội của đất nước. Thêm vào đó, tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống quan liêu, nạn tham nhũng, lãng phí cũng những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của một bộ phận cán bộ lãnh đạo, đảng viên đã tạo điều kiện cho những phần tử cơ hội chính trị tập trung, tấn công vào tư tưởng của đội ngũ sinh viên, gây hoang mang hoài nghi về sự lãnh đạo của Đảng, điều này tác động mạnh mẽ đến nhận thức của sinh viên, làm xuất hiện không ít những khó khăn trong công tác giáo dục ý thức chính trị.
4. Đề xuất một số giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao ý thức chính trị cho sinh viên trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước đối với công tác giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên. Đây là vấn đề quan trọng, mang tính quyết định việc nâng cao bản lĩnh chính trị cho sinh viên trong giai đoạn hiện nay. Tăng cường công tác tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nội quy, quy chế của nhà trường, nhằm tạo lập ý thức trách nhiệm của sinh viên đối với bản thân, nhà trường và xã hội.
Xây dựng cho được đội ngũ giáo viên lý luận chính trị thật tâm huyết, yêu nghề, tuyệt đối trung thành, có niềm tin, có kiến thức về các môn học một cách sâu sắc, cập nhật, gắn với thực tiễn. Đây là nhân tố quyết định sự thành công của việc tiếp tục đổi mới học tập lý luận chính trị trong các cơ sở giáo dục.
Tiếp tục chú trọng bồi dưỡng lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, thế giới quan cách mạng, nhân sinh quan đúng đắn cho sinh viên thông qua việc giảng dạy lý luận chính trị; làm cho lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh thấm sâu vào từng sinh viên. Kết hợp giáo dục ý thức chính trị với việc tăng cường nhận diện, đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch của các thế lực phản động: trang bị cho sinh viên những kỹ năng mềm trong việc xử lý các thông tin trên không gian mạng; cung cấp cho họ những thông tin, tri thức pháp luật, các quy định của Nhà nước; nâng cao ý thức cảnh giác cho sinh viên khi tham gia cung cấp, chia sẻ thông tin, hình ảnh trên các diễn đàn truyền thông, mạng xã hội.
Phát huy tối đa vai trò của các tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội sinh viên trong công tác giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên. Thường xuyên trao đổi, đối thoại với sinh viên, kịp thời nắm bắt và dự báo tình hình tư tưởng, định hướng dư luận xã hội; đồng thời, đấu tranh, phê phán, uốn nắn nhận thức chính trị lệch lạc, biểu hiện sai trái trong đoàn viên, sinh viên; tích cực tìm tòi phương thức sáng tạo trong giáo dục sinh viên, góp phần củng cố tổ chức Đoàn trong sạch, vững mạnh về chính trị và tạo nên những điểm sáng về công tác giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên.
Kết luận
Đảng và Nhà nước cùng toàn thể nhân dân Việt Nam xác định nền tảng tư tưởng của Đảng là bộ phận quan trọng bậc nhất trong việc gìn giữ và bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa. Trong giai đoạn hiện nay, các thế lực thù địch ngày càng ra sứ chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng nhằm làm suy giảm niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, trong đó sinh viên là đối tượng mà các thế lực thù địch hướng tới. Nhiều sinh viên có nhận thức sâu sắc về nền tảng tư tưởng của Đảng đã kịp thời phát hiện và đấu tranh trực diện đối với việc tuyên truyền, kích động của chúng một cách có hiệu quả. Tuy nhiên, một bộ phận sinh viên dễ bị kích động, cổ xúy cho các luận điệu sai trái của các thế lực thù địch, từ đó có các bình luận xuyên tạc, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với Nhà nước và toàn xã hội. Thế nên, cần có nhiều giải pháp thiết thực, hiệu quả và đồng bộ của các tổ chức liên quan để nâng cao hơn nữa công tác giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên Việt Nam, giúp cho sinh viên có sức đề kháng mạnh, đủ sức “miễn dịch” trước âm mưu và thủ đoạn nham hiểm của các thế lực thù địch, đấu tranh bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.
------------------------------------------------------------------- TÀI LIỆU TRÍCH DẪN:
1. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. tr.563
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (1987), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, tr.125
3. Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, tr.127
4. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 1, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, tr.33.
5. Sđd, tr.33.
6. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
7. Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 24-3-2015, của Ban Bí thư, “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 - 2030”.
8. Hội Sinh viên Việt Nam (2018). Văn kiện Đại hội đại biểu lần thứ X, nhiệm kỳ 2018 - 2023, Hà Nội, tr. 23
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
[1] Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 24-3-2015, của Ban Bí thư, “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 - 2030”.
[2] Đảng Cộng sản Việt Nam (1987), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội
[3] Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội
[4] Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
[5] Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 1, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
[6] Hội Sinh viên Việt Nam (2018), Văn kiện Đại hội đại biểu lần thứ X, nhiệm kỳ 2018 - 2023, Hà Nội.
[7] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
[8] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
[9] V.I.Lênin (1975), Toàn tập, tập 6, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva.
TS. An Thị Ngọc Trinh - Đại học Bách Khoa - Đại học Quốc gia TP. HCM
