Rời cảng Vân Đồn sau chừng một tiếng rưỡi đồng hồ, chiếc tàu cao tốc Mạnh Quang 10 đã cập bến huyện đảo CôTô (Quảng Ninh). Đón tôi ngay ở cầu tàu là Thượng úy Nguyễn Đức Dũng (Trạm trưởng Trạm kiểm soát Biên phòng Nam Hải thuộc Đồn Biên phòng Cô Tô) – một sĩ quan trẻ cao to vạm vỡ với gương mặt vuông vức, rắn rỏi và nụ cười thật gần gũi, đôn hậu. Anh đưa tôi về Đồn nằm cách đó khoảng 3km, từ cổng Đồn chúng tôi leo cả trăm bậc mới lên tới khu nhà chỉ huy nằm trên một quả đồi cao nhìn ra bến Bưu điện cũ và cả một vùng biển đảo phía trước như đảo Thanh Lân, đảo Cô Tô con và nhiều đảo nhỏ không tên khác…
Hình ảnh Bác thật gần gũi mà uy nghiêm, hướng về phía đất liền giơ tay như vẫy gọi
các thế hệ mai sau hãy bảo vệ vững vàng vùng biển đảo thiêng liêng của Tổ Quốc.
Ảnh: P. Quỳnh.
Vừa đi tôi vừa liên miệng xuýt xoa trước khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp và trong vắt đến lạ thường, như không thể cưỡng lại được lòng mình tôi vội xà tới bộ bàn ghế làm bằng bê tông cốt thép giả gỗ đặt dưới hai gốc cây thông già cao tít tắp, gân guốc, xù xì tỏa cành lá xum xuê râm mát cả một khoảng sân rộng để nghỉ chân đón những làn gió biển thật mát lành thổi tới cho vơi đi cái mệt, cái nóng chiều đầu hạ oi ả như thiêu đốt, đưa mắt mơ màng thưởng ngoạn cả một vùng trời biển đảo phía trước đẹp như một bức tranh thủy mặc do thiên nhiên ban tặng.
Hôm nay Đồn trưởng Bùi Thế Tuyên và Chính trị viên Nguyễn Thanh Hải đi công tác, hai đồn phó là Đào Văn Tuyến và Khổng Trung Đoàn vui vẻ ra tận nơi đặt bộ bàn ghế dưới gốc thông già đón tôi bằng những câu chuyện rất đỗi chân thành, mộc mạc như bản chất giản dị vốn có của những người lính đảo. Ngày hôm sau, theo sự bố trí của Đồn, anh Nguyễn Văn Song – Đội trưởng Đội vận động quần chúng – người có thời gian công tác dài nhất ở Đồn đưa tôi đi thăm đảo, thăm ngọn hải đăng, thăm bãi biển Hồng Vàn, Vàn Chảy, Tình Yêu... còn nguyên sơ với làn nước biển trong vắt, những bờ cát trải vàng thật tinh khôi uốn mình chạy ôm quanh đảo hàng ngày vẫn mặn nồng đón những con sóng ngàn trùng từ đại dương xa khơi ùa tới…
Hàng năm, chiến sĩ dân quân tự vệ của đảo đều được huấn luyện sẵn sàng chiến đấu.
Ảnh: P. Quỳnh.
Nhưng điều trước tiên, tôi cũng như mọi du khách khi đặt chân lên đảo đều không quên thành kính dâng hương tại Khu Di tích đền thờ Bác Hồ và thăm tượng đài Bác được đặt ở vị trí đẹp, rất thuận tiện cho du khách tới thăm. Hình ảnh Bác thật gần gũi mà uy nghiêm, hướng về phía đất liền giơ tay như vẫy gọi các thế hệ mai sau hãy bảo vệ vững vàng vùng biển đảo thiêng liêng của Tổ Quốc.
Cầm trên tay những toa thuốc mà quân y của Đồn mới cấp xuống cho, cô y tá vui vẻ
nói với niềm tự hào, cảm động dành cho cán bộ chiến sĩ của Đồn Biên phòng Cô Tô.
Ảnh: P. Quỳnh.
Phía trước tượng đài Bác, ở gần bờ biển, một trung đội dân quân tự vệ đảo đang được huấn luyện quân sự. Thấy tôi ngỏ ý muốn chụp ảnh và phỏng vấn, anh Song đã nhanh nhẹn đi về phía người sĩ quan chỉ huy để xin phép và được anh vui vẻ nhận lời. Thì ra anh là thiếu tá Bùi Văn Huy – Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 10030 của Huyện đội Cô Tô, cũng là chỗ đi lại thường xuyên phối hợp công tác với Đồn, là người thân quen với anh Song. Theo anh Huy, đây là 45 chiến sĩ dân quân tự vệ của đảo đang được huấn luyện về điều lệnh, đội ngũ, bắn súng bài 1B súng CKC, ném lựu đạn xa trúng hướng, cách gói buộc thuốc nổ đánh lô cốt và xe tăng; đồng thời phổ biến một số nội dung về chống diễn biến hòa bình, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, tình hình nhiệm vụ của lực lượng dân quân tự vệ địa phương và phổ biến Luật Dân quân Tự vệ.
Nhờ có Bộ đội biên phòng tuần tra, bảo vệ và thường xuyên thăm hỏi, động viên, bà con
ngư dân càng thêm yên tâm bám biển. Ảnh: P. Quỳnh.
Tiếp theo hành trình đã được định sẵn, chúng tôi đến thăm Đảng ủy xã Đồng Tiến, nơi hơn một năm nay Thiếu tá Nguyễn Văn Năm được Đồn Biên phòng Cô Tô tăng cường về xã làm Phó bí thư Đảng ủy xã. Tại đây, ông Nguyễn Văn Hiển – Bí thư Đảng ủy xã bày tỏ niềm phấn khởi khi được Bộ đội Biên phòng tỉnh tăng cường cán bộ về giúp địa phương. Nhận xét về đồng chí Năm, ông Hiển cho hay: Được Đảng ủy xã phân công phụ trách khối đoàn thể, đồng chí Năm là một cán bộ tốt, cần mẫn với công việc và góp phần làm tăng cường khối đoàn kết thống nhất trong Đảng bộ xã, tuy nhiên do chưa quen với công việc nên việc bắt nhịp vào công tác ban đầu còn nhiều bỡ ngỡ, nay đã quen dần.
Nhớ lại câu chuyện tâm tình lúc đầu giờ sáng dưới gốc thông già ở Đồn, được biết anh Quang (cán bộ quân y của Đồn) hôm nay có lịch xuống cấp phát thuốc cho Trạm xá của xã Đồng Tiến, nên sau câu chuyện với Đảng ủy xã chúng tôi sang thăm Trạm y tế. Tại đây, cô y tá trẻ Nguyễn Thị Lý quê ở xã đảo Thanh Lân mới về công tác ở trạm cho biết: Trạm thường xuyên được quân y của Đồn Biên phòng xuống trao đổi nghiệp vụ, cấp phát miễn phí các loại thuốc mà bà con hay dùng và giúp trạm một số công tác chuyên môn. Cầm trên tay những toa thuốc mà quân y của Đồn mới cấp xuống cho, cô y tá vui vẻ nói với niềm tự hào, cảm động dành cho cán bộ chiến sĩ của Đồn Biên phòng Cô Tô.
Những bãi biển Hồng Vàn, Vàn Chảy, Tình Yêu... còn nguyên sơ với làn nước biển
trong vắt, những bờ cát trải vàng thật tinh khôi uốn mình chạy ôm quanh đảo.
Buổi chiều hôm trước khi chia tay Đồn, tôi có dịp cùng với anh Nguyễn Đức Dũng (Trạm Trưởng), anh Doãn Văn Vận (đội trưởng) và anh Nguyễn Mạnh Khương (Phó thuyền trưởng) của Đồn đi xuồng tuần tra trên biển. Thăm tàu HP1969TS của anh Đinh Khắc Phẳng (SN 1976) quê ở xã Lập Lễ, Thủy Nguyên, Hải Phòng. Pha vội ấm chè tiếp chúng tôi ngay trên mạn tàu, anh xúc động kể về cơn bão số 5 hồi tháng 7 năm ngoái. Khi đó, tàu anh đi vào tránh trú bão ở vụng Kho Gạo (Cô Tô), do nước cạn tàu không vào sâu được trong bờ nên anh đành thả neo ngủ lại, nửa đêm nước lên và sóng to gió lớn đánh rất mạnh, làm tàu bị bật neo kéo rê đi nửa cây số trong đêm tối mưa gió mịt mùng, tàu bị đánh dạt vào cầu cảng Thanh Lân làm gãy trụ, chân vịt và bật sảm khoảng 10m từ đầu tàu đến lái. Thấy tình hình nguy ngập, anh vội liên hệ ngay với Đồn Biên phòng Cô Tô, lập tức Đồn đã huy động lực lượng cùng bà con ngư dân dầm mình trong nước lạnh và gió bão, căng mình chống chọi với sóng to gió lớn, kéo nhích con tàu từng mét, từng mét… vào nơi neo đậu an toàn, tránh cho con tàu khỏi bị đánh tan, bảo toàn tính mạng cho vợ chồng chủ tàu cùng hai con nhỏ.
Rừng chõi nguyên sinh độc đáo – điểm đến không thể bỏ qua mỗi khi tới thăm đảo Cô Tô.
Ảnh: P. Quỳnh.
Là huyện đảo có ngư trường lớn, là nơi làm ăn đánh bắt hải sản của bà con ngư dân nhiều tỉnh kéo về, do vậy, bên cạnh việc đảm bảo an ninh chủ quyền vùng biển đảo được giao, nét nổi bật là Đồn Biên phòng Cô Tô luôn chủ động tham mưu cho ban chỉ huy PCTT-TKCN của huyện các biện pháp phòng chống và ứng phó kịp thời, làm hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra, bảo vệ được sản xuất và sớm ổn định đời sống cho bà con nhân dân. Tính riêng năm 2011, Đồn đã kêu gọi hướng dẫn cho trên 1.000 lượt tàu thuyền về nơi neo đậu tránh trú bão an toàn; thực hiện 10 cuộc tìm kiếm cứu nạn trên biển; huy động trên 300 lượt cán bộ chiến sĩ thuộc các lực lượng quân đội, DQTV cùng với nhân dân địa phương trục vớt 3 phương tiện và 15 ngư dân gặp nạn do phương tiện bị hỏng, va vào cồn đá làm chìm đắm và do sóng to gió lớn gây ra.
Như thường lệ, cứ sau mỗi ca trực và tuần tra làm nhiệm vụ, cán bộ chiến sĩ của Đồn lại quây quần bên ấm trà dưới gốc thông già để chuyện trò thật rôm rả như anh em ruột thịt trong một gia đình. Cũng tại đây, qua chuyện kể của các anh, đầu tháng 5 vừa qua, các anh – những cán bộ chiến sĩ của Đồn đã phát hiện và bắt giữ 1 khách du lịch tàng trữ ma túy để sử dụng khi vừa mới đặt chân lên hòn đảo trong lành luôn được mệnh danh là đảo không có ma túy, trước sự ngỡ ngàng, thán phục của bà con nhân dân và chính quyền địa phương. 
Đối với người dân trên đảo từ các cụ già cho tới em nhỏ, biển cả là người bạn
không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Cụ già và hai em nhỏ sinh sống trên đảo Cô Tô
“dạo” chơi buổi chiều trên biển. Ảnh: P. Quỳnh.
Trong tiếng gió vi vu bên cây thông già sừng sững hiên ngang ở đảo khơi xa, câu chuyện ly lỳ về tài mưu trí, tinh thần can đảm của Thượng tá Bùi Thế Tuyên (Đồn trưởng) khi anh còn là Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn cơ động huấn luyện của Bộ chỉ huy Biên phòng tỉnh đã dũng cảm vào tận sào huyệt của dân buôn lậu vùng biên nắm tình hình và khéo léo cắt đuôi được đám dân chị luôn đeo bám, hoàn thành nhiệm vụ. Rồi những câu chuyện về tuần tra bảo vệ an ninh chủ quyền, chuyện gia đình vợ con của anh em cán bộ chiến sĩ, chuyện tình cảm riêng tư của những chàng lính trẻ, chuyện tăng gia sản xuất, chuyện phát quang cây dại tạo cảnh quan cho đơn vị… cứ tự nhiên được cán bộ chiến sĩ ở đây bộc bạch, tâm tình thật râm ran, sôi nổi hòa cùng bản đồng ca của hàng ngàn chú ve ngân nga vào hè, hòa cùng tiếng thông reo trong nắng, gió và sóng biển mênh mang từ bốn bề luôn vỗ về hòn đảo, như mãi kể ngàn năm những câu chuyện tâm tình của người lính đảo.
Phạm Quỳnh
