TNV - Cách đây tròn 50 năm, vào cuối tháng 12 năm 1972, quân, dân Thủ đô Hà Nội, Hải Phòng, các tỉnh lân cận và bộ đội Phòng không - Không quân đã làm nên một chiến tích kỳ diệu: Đánh bại cuộc tập kích đường không chiến lược quy mô chưa từng có trong lịch sử, chủ yếu bằng máy bay B52 của đế quốc Mỹ, làm nên Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”.
Đây thực sự là một chiến công mang tầm vóc thời đại của dân tộc ta trong thế kỷ XX, một trận “Điện Biên Phủ trên bầu trời Hà Nội” lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu, buộc Mỹ phải ký Hiệp định Paris ngày 27/1/1973, chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam, rút quân về nước; tạo bước ngoặt quyết định để quân và dân ta “đánh cho Mỹ cút”, tiến đến “đánh cho Nguỵ nhào”, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước bước vào kỷ nguyên độc lập dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Anh hùng LLVT nhân dân Phạm Tuân phát biểu tại Lễ khai mạc Trưng bày sáng ngày 5 tháng 12 tại Hà Nội
Trong 12 ngày đêm, Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố, thị xã ở miền Bắc đã phải hứng chịu hơn 80.000 tấn bom đạn tàn phá, hủy diệt của đế quốc Mỹ. Riêng với Thủ đô Hà Nội, Mỹ đã sử dụng 1.400 lượt máy bay, ném hơn 10.000 tấn bom tàn phá 8.000 ngôi nhà, 9.000 ngôi nhà bị hư hỏng nặng, 100.000 m2 diện tích bị phá hủy, diện tích rải bom đạn là 17 km2. Chính quyền Mỹ cho rằng, loại vũ khí chiến lược như “siêu pháo đài bay" B-52, có thể ép được chúng ta ký Hiệp định Paris theo những điều khoản có lợi cho Mỹ.
Trong 12 ngày đêm, quân dân ta đã bắn rơi 23 chiếc B52 và 02 chiếc F111, bắt sống 43 giặc lái. Đây là tổn thất lớn chưa từng thấy ở những trận tập kích đường không lớn của quân đội Mỹ. Cuộc tập kích chiến lược quy mô lớn nhất bằng máy bay B-52 của Mỹ vào Hà Nội, Hải Phòng đã hoàn toàn bị đánh bại. Chính vì sự tổn thất quá lớn của đế quốc Mỹ và chiến thắng vang dội của Việt Nam mà thắng lợi này của Việt Nam được thế giới ca ngợi là trận “Điện Biên Phủ trên không”.
Đã 50 năm trôi qua nhưng Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” được đánh giá là một trong 10 chiến thắng vĩ đại nhất lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc, là sự tiếp nối truyền thống anh hùng, bất khuất của dân tộc, bảo vệ vững chắc độc lập dân tộc và toàn vẹn lãnh thổ. Nghiên cứu các tài liệu lưu trữ, tư liệu hình ảnh hiện đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ lịch sử thành phố Hà Nội, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III, những hiện vật giá trị được lưu giữ trong Bảo tàng Hà Nội, qua hồi ức chiến tranh của những nhân chứng sống... Có thể nói, sự tàn khốc của cuộc chiến năm ấy đã qua đi nhưng tầm vóc và ý nghĩa chiến thắng vang dội của 12 ngày đêm rực lửa vẫn còn vẹn nguyên, âm vang mãi trong ký ức.
Bà Trần Việt Hoa – Giám đốc Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 3 phát biểu tại buổi Lễ
Phát biểu tại Lễ khai mạc, bà Trần Việt Hoa – Giám đốc Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 3 cho biết: Thiết thực kỷ niệm 50 năm chiến thắng "Điện Biên Phủ trên không" (12/1972 - 12/2022) Chi cục Văn thư - Lưu trữ thành phố Hà Nội phối hợp với Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 3 lựa chọn một số tài liệu lưu trữ, hình ảnh, hiện vật tiêu biểu đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ lịch sử thành phố Hà Nội, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 3, Bảo tàng Hà Nội đưa ra giới thiệu đến công chúng xem, tìm hiểu, nghiên cứu trung thực, khách quan các sự kiện lịch sử.
Trong đợt trưng bày lần này, Ban Tổ chức lựa chọn giới thiệu 84 tài liệu lưu trữ, tư liệu hình ảnh, hiện vật về chiến dịch "Hà Nội - Ký ức 12 ngày đêm Điện Biên Phủ trên không” trên bầu trời Hà Nội diễn ra trong 12 ngày đêm cuối năm 1972. Các tài liệu, hình ảnh thể hiện sự tài tình trong đường lối của Đảng, Chính phủ và chính quyền nhân dân Hà Nội; tái hiện hình ảnh quân dân miền Bắc nói chung, quân dân Hà Nội nói riêng đã không hề nao núng, chiến đấu anh dũng phá tan cuộc tập kích chiến lược bằng không quân của đế quốc Mỹ, buộc Mỹ phải tuyên bố ngừng ném bom đối với miền Bắc và chấp nhận ký Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh lập lại hòa bình ở Việt Nam. Trưng bày cũng giúp công chúng có được góc nhìn xuyên suốt, toàn diện hơn về mức độ khốc liệt và chiến thắng hào hùng của chiến dịch “Điện Biên Phủ trên không”. Nội dung trưng bày gồm 3 phần chính:
Phần 1: Hà Nội sẵn sàng chiến đấu Giới thiệu những tài liệu, tư liệu hình ảnh, hiện vật về Hà Nội sơ tán nhân dân, nhà máy xí nghiệp, đào hầm trú ẩn để chuẩn bị chiến đấu chống kẻ thù xâm lược bảo vệ bầu trời Hà Nội.
Phần 2: Hà Nội - 12 ngày đêm lịch sử Giới thiệu những tài liệu, tư liệu hình ảnh, hiện vật trong 12 ngày đêm quân và dân Hà Nội vừa lao động sản xuất vừa chiến đấu anh dũng bảo vệ bầu trời Hà Nội.
Phần 3: Hà Nội - Vang bài ca chiến thắng Giới thiệu những tài liệu, tư liệu hình ảnh về Hà Nội phát triển kinh tế xã hội sau khi nước nhà được thống nhất.
Đây là khối tài liệu lưu trữ có giá trị đang được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ lịch sử thành phố Hà Nội cùng một số tài liệu, hình ảnh sưu tầm từ Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 3, Bảo tàng Hà Nội, Thông tấn xã Việt Nam. Tôi tin tưởng rằng, qua trưng bày tài liệu lưu trữ lần này sẽ tiếp tục khơi dậy trong lòng mỗi người dân Thủ đô niềm tự hào, lòng tự tôn dân tộc và qua đó nhận thấy được trách nhiệm của bản thân đối với việc gìn giữ truyền thống của ông cha và tích cực bảo vệ và xây dựng, kiến thiết Thủ đô ngày càng văn minh, giàu đẹp, bà Trần Việt Hoa chia sẻ thêm.
Trong giai đoạn hội nhập ngày nay, Thủ đô Hà Nội rạng ngời sức sống hơn bao giờ hết. Hà Nội nói riêng và đất nước Việt Nam nay đã chuyển mình, trỗi dậy mạnh mẽ và ngày càng khẳng định vị trí quan trọng của mình trên trường quốc tế. Hà Nội nghìn năm văn hiến anh hùng đã trải qua cả một chặng đường dài lịch sử đấu tranh kiên cường giành độc lập, tự do, biết bao xương máu của nhân dân Việt Nam và đặc biệt là quân và dân Thủ đô Hà Nội đã đổ xuống để ngày hôm nay cùng hát vang bài ca khải hoàn.
Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” - 12 ngày đêm cuối tháng 12 năm 1972 đã đi vào lịch sử dân tộc, mãi là một trong những mốc son chói lọi in sâu vào tâm trí của mỗi người dân Thủ đô cũng như những người Việt Nam chúng ta, nhắc nhở cho lớp lớp thế hệ ngày nay thành kính, biết ơn Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, các anh hùng, liệt sỹ, đồng bào, đồng chí đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc - đó sẽ mãi là niềm tự hào về truyền thống lịch sử của dân tộc Việt Nam nói chung và nhân dân Thủ đô nói riêng, tiếp tục phấn đấu thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh CNH, HĐH, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Một số kỷ vật tại buổi trưng bày:
Hải Hà
