Tại cao nguyên Mang Yang, Gia Lai, giữa thảm thực vật đa dạng với rừng nhiệt đới, đồi thông xanh mướt và thác nước hùng vĩ, Trang trại Bò sữa NutiMilk trải rộng trên 620 ha, nằm ở độ cao 800 mét so với mực nước biển. Với khí hậu mát mẻ quanh năm (21-25°C), không khí trong lành, nguồn nước tinh khiết và đất bazan màu mỡ, Mang Yang tạo điều kiện lý tưởng để xây dựng một "thiên đường" chăn nuôi bò sữa, sản xuất ra sữa tươi cao cấp từ môi trường đất sạch, nước sạch và không khí sạch.

Nhưng không dừng lại ở việc tạo ra dòng sữa tươi chất lượng cao cho người dân, Nutifood tiếp tục đầu tư lớn để mở rộng quy mô và nâng tầm ngành sữa Việt Nam, đặc biệt là xây dựng thương hiệu sữa Gia Lai, khẳng định tiềm năng và giá trị của vùng đất này.

"Nếu như 15 năm trước, người Việt Nam phát triển ngành sữa phải mua bò giống và học người Thái cách nuôi, thì hiện nay, cả công nghệ, con giống lẫn trang thiết bị Nutifood đã có thể xuất ngược sang đất Thái" - anh Đoàn Trung Kiên, Giám đốc Trang trại bò sữa NutiMilk không giấu được niềm tự hào khi trò chuyện với phóng viên.

Việc vượt Thái Lan - từng là nước đi đầu trong ngành sữa Đông Nam Á – cứ ngỡ như chuyện không tưởng với ngành chăn nuôi Việt Nam. Trước đây, ngay cả những chuyên gia đầu ngành như ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam, Nguyên Cục trưởng Cục Chăn nuôi cũng từng nghi ngờ: Việt Nam sao phát triển được ngành bò sữa?

"Thế nhưng công nghệ, khát vọng của doanh nghiệp, của địa phương, đến nay chúng ta đã vẽ lại bản đồ ngành chăn nuôi. Ngành chăn nuôi bò sữa của chúng ta đã có những bước nhảy vọt lớn. Những hộp sữa tươi được sản xuất từ nguyên liệu trong nước không chỉ phục vụ thị trường nội địa, mà đã xuất khẩu đến 56 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, trong đó, có nhiều thị trường phát triển." - ông Dương đánh giá.

Một trong những doanh nghiệp đóng góp lớn vào cú nhảy vọt đó chính là Nutifood. Năm 2018, sau khi nhận chuyển giao trang trại từ Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai, 3.000 tỷ đồng đã được Nutifood đầu tư vào trang trại, cải tạo một cách toàn diện từ công nghệ, con giống, quy trình chăm sóc…, cùng với 1.500 tỷ đồng cho nhà máy sản xuất chế biến sữa, để cho ra các sản phẩm chất lượng cao và sạch.

Với sự đầu tư bài bản và nỗ lực của các chuyên gia, kỹ sư, Trang trại Bò sữa NutiMilk đã đạt tiến bộ vượt bậc cả về năng suất và chất lượng.

Về năng suất, trước đây, khi tiếp nhận đàn bò từ đơn vị cũ, năng suất sữa trung bình chỉ đạt khoảng 18-19 kg/con/ngày. Đến năm ngoái, con số này đã tăng lên trên 32 kg/con/ngày (trong đó đàn bò nhập từ Mỹ về năm 2021 cho năng suất sữa trung bình 35-36kg/con/ngày). Về chất lượng, với điều kiện tự nhiên thuận lợi, khí hậu ôn hòa tại Gia Lai, Trang trại Bò sữa NutiMilk đã cho nguồn sữa tươi đạt 3,5 gram đạm/100ml, chất lượng tương đương với Úc và New Zealand – hai quốc gia hàng đầu thế giới về chăn nuôi và sản xuất sữa.

"20 năm qua, Thái Lan vẫn là nước có đàn bò sữa rất lớn, lên đến 500.000 con, cao hơn nhiều so với tổng đàn bò sữa ở Việt Nam. Tuy nhiên, nếu so về năng suất thì chúng ta đã vượt xa nước bạn rồi. Có những chủ trại Thái Lan đã sang tham quan, họ rất thích mô hình và đặt hàng với Nutifood. Chúng tôi không chỉ xuất khẩu bò giống, mà sẽ cử người sang đó để hỗ trợ, đào tạo họ về mặt kỹ thuật" - anh Đoàn Trung Kiên hào hứng chia sẻ và cho biết, ngoài Thái Lan, Nutifood cũng đã đạt được thỏa thuận xuất khẩu bò sữa sang Campuchia và hỗ trợ chuyển giao quy trình chăn nuôi cho đối tác.

Tuy vậy, nỗ lực vượt qua các nước trong khu vực không phải là đích đến cuối cùng. Mục tiêu của Nutifood là tạo ra bước tiến vượt bậc về công nghệ trong ngành bò sữa, đó sẽ là nền tảng quan trọng để ngành sữa Việt Nam tiếp tục hướng đến những mục tiêu cao hơn.

Theo dự thảo đề án phát triển ngành sữa Việt Nam giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, chỉ tiêu cho ngành phải đạt tốc độ tăng trưởng ngành sữa bình quân hàng năm khoảng 12-14%/năm. Trong đó, sữa tươi nguyên liệu trong nước đáp ứng khoảng 70-72% nhu cầu của ngành chế biến sữa trong nước. Song song, phấn đấu mức tiêu thụ bình quân sữa và sản phẩm sữa đạt khoảng 40 lít/người/năm.

Đề án nhấn mạnh phải từng bước nâng cao số lượng bò sữa trong nước nhằm tận dụng tối đa lợi thế đất nước nông nghiệp, tăng sản lượng nguồn sữa tươi nguyên liệu chế biến trong nước nhằm giảm dần sự phụ thuộc vào nhập khẩu sản phẩm sữa và nguyên liệu chế biến sữa.

"Tiềm năng của ngành chăn nuôi, chế biến bò sữa của Việt Nam vẫn còn rất lớn, và Tây Nguyên đang nổi lên vì có đầy đủ các điều kiện thiên thời, địa lợi" - ông Nguyễn Xuân Dương nhận định.

Tây Nguyên, vốn gắn liền với những cây công nghiệp như cà phê, hồ tiêu, cao su… nhưng trong xu thế đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp, Gia Lai đang khẳng định một hướng đi mới: phát triển ngành bò sữa và xây dựng thương hiệu "Sữa tươi Gia Lai". Đây không chỉ là bước đột phá nông nghiệp mà còn là chiến lược phát triển kinh tế bền vững, nâng tầm thương hiệu địa phương.

Nutifood là một trong những doanh nghiệp đi tiên phong để thực hiện mục tiêu này. Tại Gia Lai, Trang trại Bò sữa NutiMilk đã cho ra đời sản phẩm sữa tươi đạt chuẩn quốc tế nhưng vẫn giữ trọn hương vị thuần khiết của thiên nhiên Tây Nguyên, nhờ quy trình sản xuất hiện đại, khép kín và đồng bộ.

Để làm được điều đó, Nutifood đã xây dựng hệ thống chuồng trại thông minh với nhiều giải pháp vượt trội. Khu chuồng bò tại trang trại NutiMilk được trang bị hệ thống quạt thông gió hoạt động 24/7, giúp đối lưu không khí, giảm các khí gây ảnh hưởng đến sức khỏe đàn bò.

Đối với đàn bê, tương lai của Trang trại, việc chăm sóc nuôi dưỡng được tổ chức rất kỹ lưỡng, tỉ mỉ ngay từ khi mới sinh ra. Việc kiểm tra sản lượng và chất lượng sữa đầu của bò mẹ được tuân thủ và cập nhật theo thời gian thực, đảm bảo những cô bê sơ sinh được uống sữa đầu của chính bò mẹ sinh ra, kịp thời, đủ chất và đủ lượng (được tính theo lượng IgG theo chất lượng sữa đầu). Sau 1-2 ngày, bê sẽ được kiểm tra máu để đánh giá và đảm bảo bê được nhận đủ kháng thể mẹ truyền qua sữa đầu. Đó là bước khởi đầu quan trọng và ảnh hưởng đến thành tích sau này của đàn bò sữa NutiMilk. Trong 30 ngày đầu, bê được nuôi riêng từng cũi, sau đó chuyển sang chuồng tập trung, có sân chơi và nước uống tự do. Trang trại còn xây dựng "bệnh viện bò"  3000 m², sức chứa 150 con, với giường nệm mùn cưa – vỏ trấu, và thiết kế riêng theo từng loại bệnh, đảm bảo chăm sóc sức khỏe đàn bò, tuy nhiên bệnh viện chưa khi nào đầy. Tỷ lệ viêm vú luôn dưới 1%, trung bình chỉ khoảng  7-12 con điều trị.

Nutifood ứng dụng hệ thống quản lý SCR (Israel) với chip đeo cổ theo dõi sức khỏe, sản lượng và hoạt động từng con. Đặc biệt, khu nhà  chế biến được thiết kế khoa học, chia thành các khu ủ chua, thức ăn thô xanh, thức ăn tinh, hệ thống bồn rỉ mật tự động và khu điều hành ("chuồng cu") cài sẵn công thức cho 11 loại khẩu phẩn thức ăn, đảm bảo quá trình sản xuất được hoạt động liên tục, không ảnh hưởng bởi thời tiết hay công tác nhập – xuất hàng. Công nghệ ủ chua là thành công lớn nhất, giúp đàn bò có chế độ dinh dưỡng tối ưu và nguồn thức ăn ổn định quanh năm.

"Nhờ vậy, bò sữa tại trang trại cho sản lượng và chất lượng sữa đồng đều, đạt chuẩn 3,5g đạm/100ml – tương đương sữa Úc và New Zealand ", anh Đoàn Trung Kiên – Giám đốc Trang trại Bò sữa NutiMilk cho biết.

Sữa được vắt và làm lạnh tức thì bằng công nghệ tiên tiến từ Israel, giúp bảo toàn trọn vẹn giá trị dinh dưỡng. Với 15 bước kiểm tra nghiêm ngặt, mỗi lô sữa tươi đều đạt chuẩn cao đồng nhất về đạm và béo. Quá trình vận chuyển sữa từ trang trại đến nhà máy được đảm bảo chỉ trong 1 giờ, bằng xe bồn chuyên dụng được thiết kế đặc biệt để luôn giữ sữa ở nhiệt độ tối ưu 2-4 độ C, để sữa tươi chuẩn cao về đến nhà máy trong tình trạng tươi ngon và an toàn nhất.

"Chúng ta có thể mang sữa từ Hà Lan về Việt Nam để bán thì không lý do gì không vận chuyển sữa tươi từ Gia Lai để bán cả nước lẫn xuất khẩu. Về phía địa phương, tỉnh cần phải xem đây là một cơ hội lớn, trên cả sự quyết tâm, khát vọng đưa Gia Lai trở thành trung tâm bò sữa", ông Nguyễn Xuân Dương nhấn mạnh.

Tại Hội nghị Xúc tiến đầu tư tỉnh Gia Lai năm 2025 diễn ra mới đây, Nutifood tiếp tục công bố khoản đầu tư mới 6.000 tỷ đồng nhằm mở rộng quy mô Trang trại Bò sữa NutiMilk Gia Lai từ 12.000 con lên 30.000 con, mở rộng diện tích chuồng trại từ 52ha lên 187ha, đồng cỏ từ 569ha lên 1.468ha. Vùng nguyên liệu trồng cỏ và ngô hợp tác cùng nông dân dự kiến sẽ tăng diện tích từ 1.000ha lên 2.500ha.

"So với các vùng chăn nuôi bò sữa khác như Mộc Châu, Đà Lạt…, độ cao của Mang Yang thấp hơn một chút, nhưng khí hậu thích hợp cho đàn bò phát triển. Đổi lại, diện tích đất ở đây rất rộng rãi, cách xa khu dân cư. Sau một thời gian phát triển đàn bò sữa tại đây, chúng tôi nhận thấy tiềm năng mở rộng vẫn còn rất lớn" - ông Lê Nguyên Hòa, Phó Chủ tịch HĐQT Nutifood chia sẻ về quyết định mở rộng đầu tư của doanh nghiệp.

Nutifood cũng cam kết sẽ hợp tác toàn diện với UBND tỉnh Gia Lai để đưa nơi đây trở thành trung tâm sản xuất sữa tươi chất lượng cao của khu vực miền Trung - Tây Nguyên nói riêng và Việt Nam nói chung trong tương lai.

"Tỉnh Gia Lai sẽ làm việc chặt chẽ với Nutifood để xây dựng đề án phát triển thương hiệu sữa Gia Lai trở thành thương hiệu sữa số 1 Việt Nam" - Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai - Phạm Anh Tuấn nhấn mạnh khi đến thăm Trang trại Bò sữa NutiMilk, bày tỏ sự ủng hộ đối với nỗ lực của doanh nghiệp trong việc phát triển ngành sữa tại địa phương.

Không chỉ tạo ra dòng sữa sạch cho người Việt Nam và xuất khẩu, Trang trại NutiMilk nói riêng và việc phát triển ngành sữa nói chung còn mang đến cơ hội việc làm và thay đổi cơ cấu kinh tế Gia Lai, góp phần cải thiện đời sống người dân. Là địa phương đặt trang trại NutiMilk, xã Mang Yang là nơi chứng kiến sự thay đổi rõ rệt nhất.

Ông Lê Trọng, Bí thư xã Mang Yang cho biết, trang trại Nutifood đã góp phần giải quyết được lượng lớn công ăn việc làm cho người dân Mang Yang và cả tỉnh Gia Lai nói chung, vừa là công việc trực tiếp cho công nhân, kỹ sư nhà máy, vừa là việc làm gián tiếp ở các vùng nguyên liệu.

Trước khi hợp tác với NutiMilk để cung cấp thức ăn chăn nuôi cho bò sữa, người dân tại Mang Yang, Gia Lai chủ yếu trồng cây ngắn ngày như mì, lúa, bắp lấy hạt hoặc thuốc lá. Tuy nhiên, sau vụ thu hoạch, đất đai thường bị bỏ không. Cộng với việc canh tác còn manh mún, giá cả đầu ra không ổn định do phụ thuộc vào thương lái, dẫn đến đời sống nông dân bấp bênh, kinh tế thấp.

Từ năm 2022, các nông hộ bắt đầu cung cấp bắp sinh khối cho Trang trại NutiMilk. Sau 3 năm hợp tác, đến năm 2025, sản lượng bắp sinh khối tại Gia Lai cung cấp đạt khoảng 90% nhu cầu trang trại. Doanh thu của các nhà cung cấp tăng đáng kể.

"Hàng năm trang trại NutiMilk ký hợp đồng bao tiêu đầu ra cho nông dân, giá cả minh bạch, người dân chỉ cần lo sản xuất, không lo bị ép giá, chỉ cần làm sao cho có sản lượng tốt là thu nhập sẽ tốt hơn" - chị Vũ Hương, đại diện Nhà cung cấp Bảo Luân, một trong những nhà cung cấp lớn cho trang trại NutiMilk chia sẻ.

Hành trình của Nutifood tại Gia Lai không chỉ dừng lại ở những thành công hiện tại mà còn mở ra một tương lai. Ở đó, "Sữa tươi Gia Lai" lan tỏa hương vị thuần khiết của vùng đất bazan Tây Nguyên đến mọi nơi trên thế giới, biến nơi đây trở thành hình mẫu phát triển nông nghiệp công nghệ cao và bền vững. Đồng thời, hành trình này cũng truyền cảm hứng vươn mình cho các địa phương và doanh nghiệp đầu tư phát triển ngành nông nghiệp Việt Nam.