Bệnh cảnh lâm sàng phức tạp: Hai bệnh lý "đối nghịch" trên cùng một bệnh nhân
Bệnh nhân N.M.L, nam, 68 tuổi, ngụ tại phường Bình Trưng, TP. Hồ Chí Minh , có tiền sử tăng huyết áp nhiều năm. Ông nhập viện trong tình trạng choáng váng khi thay đổi tư thế, cảm giác tiền ngất, đồng thời đi cầu phân đen ngày thứ ba liên tiếp. Khai thác triệu chứng cho thấy có đau ngực trái âm ỉ, kèm khó thở nhẹ.
Ngay lập tức, bệnh nhân được chỉ định xét nghiệm tổng quát và làm điện tâm đồ. Kết quả ghi nhận:
- Hemoglobin (HGB) giảm nặng, chỉ còn 6.3 g/dL – biểu hiện thiếu máu cấp.
- Trên ECG: xuất hiện sóng QS từ các chuyển đạo V1–V3.
- Troponin I hs tăng rất cao: 4629 pg/ml (bình thường < 20).
- Siêu âm tim ghi nhận: giảm động và vô động nhiều vùng cơ tim.
Các dữ kiện này khẳng định: bệnh nhân không chỉ đang xuất huyết tiêu hóa trên (XHTH) mà còn kèm theo nhồi máu cơ tim cấp không ST chênh lên (NSTEMI) – một tình huống cực kỳ nguy hiểm với hai hướng điều trị mâu thuẫn nhau.
Thách thức trong điều trị: Cân bằng giữa ngăn chảy máu và chống tắc mạch
Trong điều trị nhồi máu cơ tim cấp, nguyên tắc vàng là sử dụng thuốc kháng kết tập tiểu cầu, thuốc chống đông, và nếu cần thì can thiệp mạch vành sớm để tái thông dòng máu nuôi tim. Tuy nhiên, những loại thuốc và thủ thuật này lại làm tăng nguy cơ xuất huyết, đặc biệt ở người đang chảy máu đường tiêu hóa.
Ngược lại, trong điều trị xuất huyết tiêu hóa trên, việc cầm máu là ưu tiên hàng đầu. Trì hoãn sử dụng thuốc chống đông và kháng tiểu cầu, đồng thời cần nội soi dạ dày tá tràng sớm để xác định và xử trí nguyên nhân chảy máu.
Vấn đề đặt ra là: làm sao để cùng lúc xử trí cả hai bệnh lý nặng này mà không gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh?
Chiến lược điều trị linh hoạt và phối hợp đa chuyên khoa
Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Ban Giám đốc bệnh viện và sự phối hợp chặt chẽ giữa các khoa Nội tim mạch, Hồi sức, Nội tiêu hóa, ekip điều trị – dẫn đầu là ThS.BS.CKII Lê Hồng Tuấn – Trưởng Khoa Nội Tim Mạch, đã đưa ra một quyết định chiến lược quan trọng: ưu tiên kiểm soát chảy máu tiêu hóa trước, trì hoãn điều trị chống huyết khối và can thiệp mạch vành.
Bác sĩ Nguyễn Vũ Thi, Phó Khoa Nội Tim Mạch, người trực tiếp tiếp nhận và điều trị ca bệnh, chia sẻ:
"Khi tiếp nhận bệnh nhân, chúng tôi đứng trước một tình huống cực kỳ khó: nếu điều trị tim mạch thì nguy cơ xuất huyết tiêu hóa sẽ tăng cao; nhưng nếu ưu tiên tiêu hóa mà trì hoãn điều trị tim thì có thể nguy hiểm đến tính mạng do nhồi máu cơ tim cấp. Chúng tôi phải quyết định nhanh chóng nhưng vẫn đặt sự an toàn của bệnh nhân lên hàng đầu."
Cụ thể, bệnh nhân được:
- Ngưng toàn bộ thuốc chống đông và kháng tiểu cầu.
- Truyền máu, truyền dịch để ổn định huyết động.
- Nội soi dạ dày – tá tràng cấp cứu ngay tại phòng Hồi sức Tim Mạch, có gây mê, thực hiện tại giường – nhằm giảm kích thích và đảm bảo an toàn tối đa.
Kết quả nội soi phát hiện hai ổ loét đang chảy máu rỉ rả tại hành tá tràng, được kẹp clip cầm máu thành công. Sau can thiệp, bệnh nhân được tiếp tục theo dõi sát tại phòng Hồi sức tim mạch, với sự giám sát liên tục của ekip.
Diễn tiến khả quan – Một kết thúc có hậu
Trong vòng 48 giờ sau can thiệp nội soi, tình trạng bệnh nhân cải thiện rõ rệt:
- Sinh hiệu ổn định.
- Hết tiêu phân đen.
- Không còn đau ngực, không khó thở.
- Xét nghiệm Hemoglobin tăng dần, men tim có xu hướng giảm.
Sau khi ổn định tình trạng tiêu hóa và huyết học, bệnh nhân được chỉ định chụp mạch vành sau 7 ngày. Kết quả cho thấy có hẹp nặng động mạch vành liên thất trước, được can thiệp thành công.
Bệnh nhân tiếp tục được theo dõi nội trú và ra viện trong tình trạng ổn định, sinh hoạt gần như bình thường.
Bài học chuyên môn và thông điệp nhân văn
Ca bệnh của bệnh nhân N.M.L là minh chứng rõ ràng cho sự phức tạp trong thực hành lâm sàng nội khoa hiện đại – khi một người bệnh cùng lúc mắc hai bệnh lý "đối nghịch trong điều trị". Để xử lý thành công, cần đến:
- Sự phối hợp liên khoa hiệu quả.
- Khả năng đưa ra quyết định chính xác, đúng thời điểm.
- Trang thiết bị hỗ trợ chuyên sâu và hệ thống điều trị tại chỗ (nội soi tại giường).
- Trên hết là tinh thần trách nhiệm và sự tận tâm của đội ngũ y bác sĩ.
Bác sĩ Nguyễn Vũ Thi nhấn mạnh:
"Chúng tôi không chỉ điều trị bệnh, mà điều trị con người – với tất cả sự cẩn trọng và trách nhiệm. Thành công này là kết quả của cả một tập thể – từ khoa tim mạch, khoa tiêu hóa, hồi sức, chẩn đoán hình ảnh đến cả ê-kíp gây mê hồi sức."
Sự thành công trong ca bệnh đặc biệt này là minh chứng cho năng lực chuyên môn và chất lượng điều trị ngày càng cao tại Khoa Nội Tim Mạch – Bệnh viện Lê Văn Thịnh. Đây không chỉ là một chiến thắng chuyên môn mà còn là minh chứng cho tư duy điều trị toàn diện, nhân văn và tinh thần đổi mới y khoa vì người bệnh.
Người dân khu vực phía Đông TP.HCM hoàn toàn có thể yên tâm khi đến điều trị tại bệnh viện – nơi luôn đặt sự sống và sự an toàn của bệnh nhân làm trung tâm cho mọi hành động.
Tấn Tài