Nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin, Hồ Chí Minh nhận ra rằng: cách mạng muốn thành công, trước hết phải tập hợp lực lượng cách mạng, muốn thức tỉnh dân tộc đi theo con đường cách mạng thì trước hết phải giác ngộ cách mạng cho thế hệ trẻ. Người đã tiến hành tổ chức, giáo dục, rèn luyện thế hệ trẻ để họ phát huy vai trò của mình, góp sức vào thắng lợi chung của sự nghiệp cách mạng; đó là thành lập Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên (6/1925) mà nòng cốt là Cộng sản đoàn; xuất bản báo Thanh niên; mở lớp huấn luyện chính trị, đào tạo nhiều thanh niên Việt Nam yêu nước trở thành những cán bộ cốt cán của Đảng và của phong trào cách mạng cả nước. Người cũng gửi thư cho Ủy ban Trung ương thiếu nhi Liên Xô và đại diện đoàn Thanh niên cộng sản Pháp tại Quốc tế Thanh niên cộng sản (7/1926) đề nghị giúp đỡ, để gửi một số thiếu niên Việt Nam do Người nuôi ở Quảng Châu sang Liên Xô học tập, để trở thành những chiến sĩ Lêninnít tí hon chân chính, làm hạt nhân cho Đoàn Thanh niên cộng sản sau này.
Đặc biệt, sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, vấn đề bồi dưỡng thế hệ trẻ đã được đặc biệt quan tâm khi thông qua Án nghị quyết của Đảng Cộng sản Đông Dương (1931) về việc tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản theo đề nghị của Hồ Chí Minh. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, lòng yêu nước, tinh thần cách mạng, sự nhiệt tình, gan dạ và những tấm gương hy sinh dũng cảm của tuổi trẻ cả nước đã góp phần không nhỏ vào thắng lợi của cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945, sáng lập Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Một trang sử mới, một kỷ nguyên mới đã mở ra khi nước nhà giành được độc lập, cùng với đó là một tiền đồ rực rỡ gắn liền với những nhiệm vụ nặng nề của thế hệ trẻ. Hồ Chí Minh đã khẳng định: nước nhà mong chờ ở các em rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em. Theo Người, vận mệnh của quốc gia, dân tộc thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do thanh niên, những người có trách nhiệm thực hiện sứ mệnh lịch sử vẻ vang mà các thế hệ cha anh đã chuyển giao vào tay mình. Do đó, nhất định thanh niên phải trở thành một lực lượng to lớn, vững chắc; phải là những người không chỉ gánh vác mà phải còn vượt lên những gì thế hệ trước mong muốn nhưng chưa thực hiện được do những hạn chế, những điều kiện lịch sử quy định.
Thấm nhuần những chỉ dẫn của Người, lớp lớp thế hệ trẻ Việt Nam đã nỗ lực cố gắng học tập, lao động, phấn đấu xứng đáng với niềm tin yêu, sự khen ngợi và kỳ vọng của các thế hệ đi trước. Thực tiễn cách mạng Việt Nam đã chứng minh, thế hệ trẻ Việt Nam thực sự là lực lượng xung kích trong sự nghiệp cách mạng; là rường cột, đội hậu bị xứng đáng với sự tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Thế hệ trẻ Việt Nam, thế hệ nọ nối tiếp thế hệ kia, tre già măng mọc trưởng thành đã góp sức mình vào những chiến thắng vĩ đại của dân tộc trong các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm để bảo vệ độc lập, chủ quyền dân tộc, thống nhất Tổ quốc, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Qua hơn 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới và phát triển đất nước, một trong những thành tựu nổi bật do Ðảng ta khởi xướng và lãnh đạo là đã xây dựng được một thế hệ trẻ thời kỳ mới vừa có đạo đức, nhân cách, vừa có tri thức, sức khỏe, tư duy năng động và hành động sáng tạo; tiếp nối truyền thống hào hùng của dân tộc, của Ðảng, nêu cao lòng yêu nước, ý thức xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; sẵn sàng hy sinh vì sự nghiệp cách mạng, tình nguyện vì cộng đồng; sống có trách nhiệm với gia đình, xã hội; có ý chí vươn lên trong học tập, lao động, công tác, lập thân, lập nghiệp; mong muốn được cống hiến cho đất nước, cho quê hương; có việc làm, thu nhập ổn định, có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, môi trường sống an toàn, lành mạnh...
Những thành tựu trên xuất phát từ sự nghiệp công cuộc đổi mới đất nước đã tăng thêm cơ hội, tạo điều kiện để mỗi gia đình và toàn xã hội chăm lo, giáo dục tốt hơn cho thế hệ trẻ phấn đấu, rèn luyện. Ðồng thời, thế hệ trẻ hôm nay đã kế thừa và biết phát huy truyền thống của gia đình, quê hương, đất nước, luôn tự hào, tự tôn dân tộc, năng động, sáng tạo, không ngại khó khăn, gian khổ, vượt qua thách thức vươn lên trong học tập, lao động, công tác và cuộc sống, không ngừng hoàn thiện và khẳng định bản thân. Ðảng, Nhà nước đã có những chủ trương, chính sách phù hợp hơn đối với thế hệ trẻ; thường xuyên quan tâm, chăm lo, đào tạo, bồi dưỡng và tạo môi trường thuận lợi để họ rèn luyện, phấn đấu, cống hiến và trưởng thành.
Tự hào về thế hệ trẻ hôm nay, song chúng ta cũng nghiêm túc thấy rằng, thực tế vẫn còn một bộ phận thanh niên sống thiếu lý tưởng, giảm sút niềm tin, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật, dễ bị kích động, lôi kéo tham gia các hoạt động trái pháp luật. Một bộ phận thiếu kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm trong tham gia các hoạt động xã hội. Tính độc lập, chủ động, sáng tạo, năng lực thực hành chưa đáp ứng được yêu cầu của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập kinh tế quốc tế. Một số cấp ủy đảng chưa thực sự coi trọng công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cán bộ trẻ. Nhận thức của một số cán bộ, đảng viên về thế hệ trẻ chưa đầy đủ, thiếu toàn diện; đánh giá thế hệ trẻ còn theo kinh nghiệm, cảm tính, thiếu tin tưởng vào họ; một bộ phận cán bộ, đảng viên vi phạm về phẩm chất đạo đức, lối sống, không là tấm gương sáng để thế hệ trẻ học tập và noi theo.
Đại hội XIII của Đảng đã thành công rất tốt đẹp. Đây được coi là cột mốc mở đầu đưa đất nước bước vào thời kỳ phát triển mới với khí thế mới, sức bật mới và một lộ trình rõ ràng để “cất cánh”. Khát vọng thịnh vượng đã được khơi dậy, truyền cảm hứng và như một lời hiệu triệu với non sông, với đất nước, với mục tiêu rõ nhất là làm cho người dân được hạnh phúc. Trước yêu cầu, nhiệm vụ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng và sự biến đổi nhanh chóng, khó lường của tình hình thế giới và khu vực, nhiều vấn đề về thế hệ trẻ đã và đang đặt ra cần phải được xem xét một cách khách quan, khoa học, phù hợp với thực tiễn của đất nước. Báo cáo Chính trị tại Đại hội XIII của Đảng đã chỉ rõ: tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng hoài bão, khát vọng vươn lên; nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với đất nước, với xã hội; xây dựng môi trường, điều kiện học tập, lao động, giải trí, rèn luyện để phát triển lành mạnh, toàn diện, hài hoà cả về trí tuệ, thể chất và giá trị thảm mỹ cho thế hệ trẻ. Tạo động lực cho thanh niên xung kích trong học tập, lao động, sáng tạo, khởi nghiệp, làm chủ các kiến thức khoa học, công nghệ hiện đại, phát huy vai trò trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Chăm lo nuôi dưỡng, giáo dục, bảo vệ thiếu niên, nhi đồng; dành những điều kiện tốt nhất, sự chăm lo chu đáo nhất cho trẻ em, tương lai của đất nước.
Tương lai của thế hệ trẻ gắn liền với vận mệnh và tương lai của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Ðảng. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là việc rất quan trọng và rất cần thiết, là trách nhiệm, là tình cảm của Ðảng, của thế hệ đi trước đối với thế hệ trẻ, đồng thời cũng chính là bảo đảm cho sự trường tồn, vững mạnh của Ðảng, của dân tộc, của đất nước. Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã từng khẳng định: “ Đảng, Nhà nước và nhân dân luôn đặt niềm tin sâu sắc vào thế hệ trẻ. Với đặc tính trẻ trung, sôi nổi, năng động, sáng tạo, sục sôi nhiệt huyết, thanh niên Việt Nam đã và đang chứng tỏ vai trò rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành công của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế”. Ðể đạt được mục tiêu cao cả đó, đòi hỏi cấp ủy Ðảng các cấp phải tăng cường sự lãnh đạo, chăm lo, bồi dưỡng thế hệ trẻ bằng các giải pháp toàn diện, đồng bộ, mạnh mẽ, tích cực, cụ thể như sau:
Một là
, cần nhận thức đầy đủ hơn nữa về vị trí, vai trò, trách nhiệm của thế hệ trẻ trong tình hình mới.
Cách mạng nước ta đang chuyển sang thời kỳ mới, thời kỳ trở thành nước phát triển, có thu nhập cao, định hướng xã hội chủ nghĩa, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Đây là điều kiện thuận lợi để thế hệ trẻ thể hiện trí tuệ, tài năng, sức trẻ, nhiệt huyết, khả năng cống hiến hết mình vì Tổ quốc. Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất nước có hội nhập và sánh vai với các cường quốc năm châu hay không, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không, phần lớn tuỳ thuộc vào lực lượng thanh niên và phụ thuộc vào việc bồi dưỡng, rèn luyện, đào tạo các thế hệ trẻ. Đảng và Nhà nước thường xuyên coi trọng công tác bồi dưỡng thế hệ trẻ, đặt niềm tin sâu sắc vào lực lượng đó. Song bản thân thế hệ trẻ cũng cần nhận thức sâu sắc hơn nữa vị trí, vai trò và sứ mệnh của mình, nâng cao ý thức trách nhiệm, không ngừng nỗ lực, phấn đấu học tập, tu dưỡng, rèn luyện nâng cao trình độ tri thức, đạo đức cách mạng để thực hiện được sứ mệnh lịch sử, đi đầu trong cuộc đấu tranh chiến thắng nghèo nàn, lạc hậu, đáp ứng yêu cầu cách mạng, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Để thực hiện sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc ta, thế hệ trẻ chúng ta hãy ra sức học tập, trau dồi lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; ra sức thi đua lao động, sáng tạo và rèn luyện để hình thành một thế hệ trẻ tân tiến, đáp ứng nhu cầu của đất nước, thời đại và luôn gắn liền với khẩu hiệu hành động của Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XI: “Tiên phong - Bản lĩnh - Đoàn kết - Sáng tạo - Phát triển”.
Hai là , thường xuyên chú trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, văn hóa, đạo đức cách mạng đối với thế hệ trẻ hiện nay.
Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, văn hóa, đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Đảng và Nhà nước ta hiện nay, nhằm giúp thế hệ trẻ giác ngộ, nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, giáo dục những giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc, chuẩn mực đạo đức tiên tiến. Góp phần tích cực đào tạo, bồi dưỡng thế hệ trẻ có đủ phẩm chất, năng lực làm nhiệm vụ xung kích, sáng tạo, kế tục sự nghiệp vẻ vang của Đảng, thực hiện thắng lợi công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, từng bước tiến lên chủ nghĩa xã hội.
Để đạt được mục đích, đòi hỏi phải đổi mới và mở rộng các hình thức sinh hoạt, học tập, tuyên truyền. Tiếp tục thực hiện Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị; Chỉ thị 87-CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, “tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo lời Bác”, tích cực xây dựng các điển hình tiên tiến đi đầu trong xây dựng lối sống lành mạnh, kiên quyết đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực, chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng, ích kỷ; Phát huy vai trò của thế hệ trẻ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Chỉ thị số 42-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, giai đoạn 2015-2030”. Tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa gia đình - nhà trường - Tổ chức Đoàn - xã hội trong đào tạo, bồi dưỡng thế hệ trẻ Việt Nam toàn diện về mọi mặt; trong đó, chú trọng nguyên tắc đào tạo gắn với bồi dưỡng, tin tưởng giao nhiệm vụ, tạo điều kiện để tuổi trẻ được tham gia trải nghiệm, phải khéo léo kết hợp cán bộ giàu kinh nghiệm với cán bộ trẻ ít kinh nghiệm, không nên coi thường cán bộ trẻ như Bác đã căn dặn: đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên. Xây dựng một thế hệ trẻ có đủ bản lĩnh chính trị, trình độ trí tuệ, sức sáng tạo để kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc trong thời kỳ mới.
Ba là
, phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của thế hệ trẻ tham gia các phong trào hành động cách mạng.
Các cơ quan, tổ chức cần có nhiều hình thức và biện pháp thích hợp để phát huy vai trò xung kích, sáng tạo, tinh thần tình nguyện, khơi dậy tiềm năng to lớn của thế hệ trẻ, động viên đi đầu thực hiện sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ chính trị, chuyên môn ở từng địa phương, cơ quan, đơn vị.
Cần có nhiều hình thức hoạt động phong phú, đa dạng, phù hợp với thế hệ trẻ, lôi cuốn thế hệ trẻ tham gia tích cực các phong trào hành động cách mạng, nhất là trên các lĩnh vực, các địa bàn có nhiều gian khổ, khó khăn, thể hiện rõ vai trò xung kích của thanh niên. Bồi dưỡng thế hệ trẻ gắn với các phong trào thực tiễn, nhất là tiếp tục triển khai hiệu quả ba phong trào hành động cách mạng: “Thanh niên tình nguyện”, “Tuổi trẻ sáng tạo”, “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc” trong từng nhóm đối tượng và duy trì các phong trào đặc thù. Từ đó, xây dựng, nhân rộng các mô hình hay, cách làm sáng tạo của các gương điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt trong cha mẹ, thầy cô, nhân dân và trong chính thế hệ trẻ để “làm gương mẫu cho các em trước mọi việc”. Đồng thời, bản thân họ cũng phải tự học tập, tự tu dưỡng, phấn đấu ở mọi nơi, mọi lúc và suốt đời, để xây dựng tương lai cho chính mình và đi tiên phong trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc giàu mạnh, bền vững. Có quá trình chuẩn bị, bồi dưỡng thường xuyên về đức và tài cho thế hệ trẻ; có sự chuẩn bị chu đáo, thận trọng, chuyển tiếp liên tục và vững vàng giữa các thế hệ cán bộ như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn, đất nước Việt Nam sẽ có đủ sức mạnh nội lực, trí tuệ, đạo đức để tự tin, kiên định, vững vàng trên con đường đổi mới, hội nhập và phát triển bền vững.
Thông qua các phong trào hành động cách mạng, tạo ra được môi trường lành mạnh để thế hệ trẻ tự rèn luyện, tìm được lẽ sống cao đẹp cho mình. Phải thường xuyên quan tâm, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho thế hệ trẻ; làm tốt cả “bồi dưỡng” và “phát huy” thế hệ trẻ để hoạt động của các tổ chức trở nên thiết thực, động viên được đông đảo thế hệ trẻ tham gia. Thường xuyên chú trọng học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn trong đào tạo, bồi dưỡng văn hóa, khoa học - kỹ thuật, công nghệ, quân sự, ngoại ngữ; thường xuyên bồi dưỡng, rèn luyện thể chất cho thế hệ trẻ để đủ sức khỏe, trí tuệ tham gia các phong trào hành động cách mạng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: tuổi trẻ là tuổi của tương lai. Muốn có tương lai tốt đẹp thì phải chiếm lấy bằng ý chí và nghị lực của chính bản thân, kỷ niệm 91 năm Ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là dịp để mỗi cán bộ, đoàn viên, thanh niên cùng ôn lại lịch sử, tự hào về truyền thống vẻ vang, vinh quang của Đoàn; đồng thời, giúp họ ý thức rõ hơn nghĩa vụ, trách nhiệm thiêng liêng của mình trong việc giữ gìn, vun đắp và phát huy truyền thống cao quý đó. Tin tưởng rằng, với lòng nhiệt huyết cùng với ý chí, khát vọng cống hiến cho quê hương, đất nước, thế hệ trẻ Việt Nam sẽ xây dựng đất nước hùng cường, phồn vinh và hạnh phúc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Tài liệu tham khảo:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 1, Nxb CTQGST, Hà nội, 2021.
2. Hồ Chí Minh toàn tập, tập 5, Nxb CTQG, Hà Nội, 2011.
3. Hồ Chí Minh toàn tập, tập 10, Nxb CTQG, Hà Nội, 2011.
4. Hồ Chí Minh toàn tập, tập 12, Nxb CTQG, Hà Nội, 2011.
5. Hồ Chí Minh toàn tập, tập 15, Nxb CTQG, Hà Nội, 2011.
Thiếu tá Nguyễn Quốc DuyKhoa MLN, TTHCM/ Học viện Lục quânTrung úy Dương Thị Ngọc LinhNhân viên Ban Tài chính/Học viện Lục quân
