Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam: Tạp chí Thanh niên - tiếng nói của tổ chức Đoàn, diễn đàn lý luận - khoa học tin cậy của thanh niên Việt Nam

Trong giai đoạn mới hiện nay, việc tiếp tục nhìn thẳng, nhìn sâu vào thực trạng và thách thức, từ đó tập trung đề ra các giải pháp nhằm tiếp tục nâng cao vị thế, vai trò của Tạp chí Thanh niên đã đặt ra cho cấp ủy, ban biên tập Tạp chí Thanh niên nhiều yêu cầu nhiệm vụ.  

Thực trạng hoạt động Tạp chí Thanh niên

Nhằm mục tiêu khẳng định vai trò là Cơ quan lý luận, nghiệp vụ của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, trong thời gian qua, cấp ủy chi bộ, Ban biên tập Tạp chí Thanh niên đã thực hiện tốt vai trò lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị, các mảng công tác chuyên môn, với tinh thần luôn nỗ lực cải tiến, đổi mới, sáng tạo, không ngừng tự làm mới mình, đảm bảo sức hấp dẫn tự thân, chất " lý luận trẻ" trước và sau mặt báo, ngày càng nâng chất hoạt động tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận về công tác thanh niên, gắn công tác lý luận nghiệp vụ với nghiên cứu khoa học, đẩy mạnh chuyển đổi số, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ ngày càng cao trong xu hướng báo chí hiện đại, có thể kể đến một số kết quả cơ bản sau:

Một là, hiện nay, Tạp chí có các ấn phẩm: Tạp chí Thanh niên; Tạp chí Người Phụ trách; Tạp chí Tuổi trẻ Hạnh phúc và Tạp chí Thanh niên Nghiên cứu khoa học; Tạp chí điện tử Thanhnienviet.vn. Với về dày truyền thống 63 năm xây dựng và phát triển, Tạp chí Thanh niên tự hào luôn là địa chỉ đỏ tin cậy cho cán bộ, đoàn viên thanh niên, giảng viên, nghiên cứu viên trong công tác nghiên cứu, trao đổi, thảo luận, học tập và nâng cao kỹ năng, kiến thức, kinh nghiệm, nghiệp vụ công tác Đoàn, Hội, Đội. Bên cạnh đó, Tạp chí Thanh niên đã không ngừng nâng cao chất lượng công tác tư tưởng, lý luận của tạp chí, để giữ vững ngọn cờ tiên phong trong việc dẫn dắt, định hướng, hiệu triệu tuổi trẻ cả nước đi theo con đường cách mạng của Đảng, của Bác Hồ và tổ chức Đoàn đặt ra, gắn các nội dung tuyên truyền trên Tạp chí Thanh niên với từng Nghị quyết Đại hội cụ thể qua từng giai đoạn cách mạng.

Hai là, Tạp chí Thanh niên luôn kiên trì thực hiện tốt tôn chỉ, mục đích, chức năng, nhiệm vụ tuyên truyền các chủ trương, đường lối, của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các nghị quyết, chương trình hành động của tổ chức Đoàn, đến với đông đảo thanh, thiếu nhi cả nước thông qua các tuyến bài, chuyên mục: Lý luận trẻ, Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, Thanh niên Việt Nam học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Chủ tịch Hồ Chí Minh, Thanh niên lập nghiệp, khởi nghiệp... Qua đó, đã phát hiện và kịp thời biểu dương nhiều tấm gương trẻ, giỏi, có bản lĩnh kiên cường trên các lĩnh vực đời sống xã hội, góp phần đẩy mạnh hoạt động giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống văn hóa, xây dựng hình mẫu thanh niên Việt Nam trong thời kỳ mới. Không dừng lại ở đó, Tạp chí Thanh niên còn đẩy mạnh hợp tác tuyên truyền hàng năm với tuổi trẻ Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Học viện Chính trị Công an nhân dân, Đoàn thanh niên Trường Sĩ quan Chính trị, Viện Báo chí Học viện Báo chí và tuyên truyền, Học viện An ninh nhân dân, Trường Đại học Xã hội nhân văn, Trường Đại học Công đoàn, Học viện Hành chính…, nhất là đã bám sát hoạt động Câu lạc bộ Lý luận trẻ trong cả nước, thực hiện tốt công tác tuyên truyền, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, góp phần mang hơi thở của tổ chức Đoàn thấm sâu vào từng đoàn viên, thanh niên, chi đoàn, quyện hòa vào dòng chảy của phong trào tuổi trẻ rộng khắp trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Có thể thấy, nội dung các tuyến bài đã tạo động lực phát triển, sức mạnh cộng hưởng, thúc đẩy hiệu quả phong trào tuổi trẻ tham gia lan tỏa thông tin tích cực, đấu tranh, phản bác các luận điệu, quan điểm sai trái, xuyên tạc, bịa đặt, chống phá Đảng ta, nhất là trên các trang mạng xã hội; thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ lan tỏa thông tin chính thống, tích cực, những thông điệp tốt đẹp, "Lấy cái đẹp dẹp cái xấu", "Lấy hoa thơm lấn át cỏ dại", "Lấy cái tích cực đẩy lùi tiêu cực", góp phần thực hiện tốt Nghị quyết 35-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.

Ba là, Tạp chí Thanh niên đã đón đầu xu hướng ngày càng mạnh mẽ đối với hoạt động nghiên cứu khoa học của tuổi trẻ cả nước và ra mắt thành công ấn phẩm Tạp chí Thanh niên Nghiên cứu khoa học với mã số ISSN 2734-9039 do Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ quốc gia Bộ Khoa học và Công nghệ cấp; tự hào là Tạp chí khoa học duy nhất của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh có tên trong danh mục được Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước tính điểm (0,5 điểm) đối với các bài báo khoa học thuộc ngành Triết học, Xã hội học và Chính trị học, đã trở thành kênh truyền thông, giao tiếp học thuật của cộng đồng nghiên cứu khoa học của các nhà khoa học trẻ, giảng viên trẻ, các nhà nghiên cứu đam mê hoạt động nghiên cứu khoa học; các trường chính trị trong cả nước..thúc đẩy công bố các đề tài khoa học, vận dụng tri thức khoa học, khái quát thành những lý luận sắc bén, sát thực tiễn để giải quyết kịp thời, có hiệu quả những vấn đề phát sinh trong cuộc sống xã hội bằng phương pháp lý luận biện chứng, mang hàm lượng khoa học ngày càng cao.

Bốn là, nắm bắt xu hướng phát triển chuyển đổi số của báo chí, tập thể cán bộ Tạp chí Thanh niên đã nỗ lực đẩy mạnh công tác chuyển đổi số, đổi mới công nghệ trên Tạp chí điện tử ThanhnienViet, xây dựng lại tạp chí điện tử với giao diện mới mẻ, hiện đại, tích hợp nhiều tính năng như: E-Magazine, Infographic, video, báo nói (4 giọng Nam, Nữ, Bắc, Nam), đọc tạp chí in trên bản điện tử, phát hành tạp chí in trên nền tảng số từng bước sử dụng công nghệ AI, điện toán đám mây, lưu trữ tòa soạn số…, bắt nhịp đối với sự phát triển của khoa học - công nghệ trên lĩnh vực truyền thông, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thanh niên và bạn đọc cả nước.

Năm là, bên cạnh việc thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị là Cơ quan lý luận nghiệp vụ của tổ chức đoàn, Tạp chí Thanh niên đã đăng cai tổ chức nhiều mô hình, hoạt động phong trào có ý nghĩa quan trọng đối với đoàn viên, thanh niên cả nước, đơn cử như: Diễn đàn Lý luận trẻ, Tọa đàm Tuổi trẻ Việt Nam – Nhật Bản vun đắp tình hữu nghị; Diễn đàn Thanh niên khởi nghiệp; Thanh niên với giáo dục nghề nghiệp; Thanh niên với giáo dục sức khỏe sinh sản; Thanh niên với sở hữu trí tuệ; Tọa đàm khoa học "Tuổi trẻ Việt Nam học và làm theo lời Bác"; Cuộc thi viết "Tuổi trẻ Việt Nam với tình yêu biển đảo quê hương"; Cuộc thi viết "Những công trình thanh niên tiêu biểu", chuỗi "Hành trình SV - Ok" đến với nhiều trường Đại học, Cao đẳng trong cả nước và gần đây nhất là cuộc thi viết "Vượt lên số phận" lần thứ V, VI, VII được tổng kết và in thành sách nhân dịp Kỷ niệm Ngày thành lập Tạp chí Thanh niên và gần đây nhất tháng 4/2025 Tạp chí Thanh niên phối hợp với Học viện Báo chí và tuyên truyền, Hội bảo trợ người khuyết tật và trẻ mồ côi Việt Nam phát động cuộc thi viết "Vượt lên số phận" lần thứ VIII nhằm lan tỏa sâu rộng thông điệp tốt đẹp, nhân văn và đầy ý nghĩa, thông qua những tấm gương sáng, có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn nỗ lực vươn lên trở thành những người có ích cho xã hội góp phần giáo dục thế hệ trẻ Việt Nam.

Một số thách thức đối với ngành báo chí trong tình hình mới

Trong giai đoạn hiện nay, dưới sự tác động của chuyển đổi số và sự thay đổi trong xu hướng tiếp cận thông tin của độc giả trong thời đại mới, báo chí đương đại đang có sự chuyển mình mạnh mẽ và đặt ra một số thách thức đối với ngành báo chí nói chung và Tạp chí Thanh niên nói riêng :

Thứ nhất, hiện nay, báo chí truyền thống không còn là nguồn tin duy nhất mà chịu sự cạnh tranh gay gắt về thông tin từ các trang mạng xã hội với ưu điểm vốn có ở độ nhanh nhạy và sức lan tỏa nhanh, chưa kể vai trò của báo chí chính thống phải kịp thời nhanh nhạy, chính xác góp phần phản bác nhận diện những thông tin sai lệch từ các trang mạng xã hội, nhằm cung cấp những thông tin chính thống cho giới trẻ và người dân.

Thứ hai, việc chủ động tự chủ nguồn tài chính ngày càng khó khăn, do doanh thu đến từ nguồn quảng cáo, nhất là đối với ấn phẩm báo giấy ngày càng sụt giảm, trong khi chi phí hoạt động vận hành cơ quan tòa soạn có xu hướng tăng cao, nhất là phát sinh chi phí không nhỏ cho công tác chuyển đổi số.

Thứ ba, tính dự báo, lý luận, dẫn dắt, định hướng của cơ quan báo chí trong đó có Tạp chí Thanh niên có lúc, có nơi chưa kịp thời, nội dung chưa sắc bén, hàm lượng khoa học chưa cao, trên cơ sở tổng kết thực tiễn về xu hướng của giới trẻ hiện nay trong thời đại mới.

Thứ tư, trước bối cảnh các tòa soạn đẩy mạnh chuyển đổi số..., đòi hỏi năng lực đội ngũ phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên phải có trình độ đào tạo chuyên môn cao, tinh thông công nghệ, có bản lĩnh, kinh nghiệm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của bạn đọc. Trong khi đó, nhân lực Tạp chí Thanh niên hiện vẫn còn hạn chế nhất là công nghệ trên các nền tảng số.

Thứ năm, dù có nhiều nỗ lực nhưng trên mặt báo của Tạp chí Thanh niên vẫn còn chưa đầy đặn các tuyến bài mang tính lý luận, có chiều sâu, kỹ năng phân tích, dự báo tình hình... đối với các vấn đề mà dư luận đang quan tâm. Bên cạnh đó, một số bài viết nghiên cứu khoa học do tính đặc thù về lĩnh vực, chuyên ngành nên còn khô cứng, chưa có sức hấp dẫn, thu hút rộng rãi các đối tượng bạn đọc trong toàn xã hội.

Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động Tạp chí Thanh niên trong giai đoạn mới

Để nâng cao hiệu quả hoạt động của Tạp chí Thanh niên trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; tập thể cấp ủy Chi bộ, Ban Biên tập Tạp chí Thanh niên xác định một số mục tiêu, nhiệm vụ cơ bản cần tập trung thực hiện:

Một là, tiếp tục phát huy vai trò lãnh đạo toàn diện của tổ chức chi bộ Tạp chí đối với lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị, đồng thời lãnh đạo hoạt động các tổ chức công đoàn, chi đoàn, chi hội nhà báo Tạp chí Thanh niên; quan tâm thực hiện tốt công tác chuyển đổi số báo chí, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của bạn đọc; thường xuyên đổi mới các nội dung, hình thức Tạp chí Thanh niên tạo sự khác biệt, bản sắc riêng bám sát tôn chỉ mục đích tạp chí; song song đó, tiếp tục tăng cường các hoạt động hợp tác truyền thông, đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động sau mặt báo.

Hai là, trước xu hướng phát triển khoa học công nghệ toàn cầu, Tạp chí đã và đang nỗ lực cải tiến số hóa các ấn phẩm tạp chí, Tạp chí điện tử Thanhnienviet.vn, xây dựng cơ sở dữ liệu lưu trữ, tòa soạn tích hợp đa nền tảng, đa phương tiện, xây dựng Tòa soạn hội tụ, số hóa theo hướng báo chí hiện đại; đồng thời, đẩy mạnh kết nối, liên thông, chia sẻ các tin, bài trên các ứng dụng mạng xã hội phổ biến như TikTok, Facebook, Twister…; khai thác tối đa việc sử dụng mạng xã hội để phát triển nội dung, tạo liên kết và hiệu ứng lan tỏa thông tin.... Trong thời gian tới, Tạp chí tiếp tục hoàn thiện các ứng dụng đọc trên nền tảng số, thông minh dành cho đội ngũ cán bộ Đoàn, Hội, Đội theo hướng vừa đọc, vừa xem, trên nền tảng số, được tích hợp các yếu tố, gồm: Kênh, hội thoại, nội dung và thương mại điện tử, đáp ứng nhu cầu đa dạng của bạn đọc trẻ hiện nay.

Ba là, tiếp tục nâng cao chất lượng, hàm lượng khoa học các bài báo, học tập các tạp chí uy tín trong nước và quốc tế, đổi mới hình thức, nội dung, chú trọng tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận, xây dựng các chuyên mục mang tính dẫn dắt, định hướng, phản biện đối với các vấn đề của xã hội, có tác động đến giới trẻ trên các ấn phẩm của Tạp chí Thanh niên, trên cơ sở nắm bắt nhu cầu, ý kiến đóng góp của bạn đọc và cán bộ Đoàn, Hội, Đội các cấp và tăng cường học tập kinh nghiệm các tạp chí uy tín trong nước và quốc tế, đồng thời tranh thủ sự ủng hộ của Trung ương Đoàn, Hội đồng biên tập tạp chí và các cơ quan khoa học. Tạp chí Thanh niên nghiên cứu khoa học phấn đấu nâng điểm khoa học và tính điểm một số chuyên ngành mới, phù hợp với xu hướng phát triển của tuổi trẻ Việt Nam.

Bốn là, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên Tạp chí Thanh niên giữ vững tinh thần đoàn kết, năng động, sáng tạo, không ngừng nghiên cứu, học tập, tự trang bị cho mình bản lĩnh chính trị vững vàng, nghiệp vụ sắc bén, đạo đức nghề nghiệp trong sáng, tinh thần dũng cảm, tiến công, để luôn thể hiện vai trò là những chiến sĩ cách mạng tiên phong trên mặt trận tư tưởng của Đảng, nhất là thực hiện các tuyến bài bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phấn đấu hoàn thành tốt vai trò nhiệm vụ chính trị của mình trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Song song đó, Tạp chí khẩn trương rà soát, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ đúng người, rõ việc theo từng vị trí việc làm; thí điểm giao chỉ tiêu KPI tới từng phòng ban, từng cán bộ như cách làm của các cơ quan tự chủ khác. Tích cực tuyên truyền các Nghị quyết số 66-NQ/TW, Nghị quyết số 68-NQ/TW, tăng cường tuyên truyền các gương điển hình, mô hình hay, cách làm hiệu quả trong chủ trương phát triển kinh tế tư nhân; tuyên truyền giáo dục pháp luật thanh niên trên các chuyên mục, ấn phẩm của Tạp chí Thanh niên.

Năm là, cần tiếp tục phát huy tốt chức năng, vai trò, trách nhiệm nhiệm vụ chính trị được giao trong kỷ nguyên mới, trên cơ sở tích cực, kịp thời trong việc dự báo tình hình, định hướng trong thanh niên; phát huy tốt vai trò là nguồn thông tin chính thống, kịp thời phản ánh mọi lĩnh vực đời sống xã hội, là bộ lọc thông tin chất lượng cho độc giả cả nước; tiếp tục tăng cường đấu tranh, phản bác các tin bài xấu độc, thông tin sai sự thật, xuyên tạc chủ trương đường lối, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước trên các ấn phẩm của Tạp chí Thanh niên.

Sáu là, hơn ai hết, tập thể cán bộ, phóng viên Tạp chí Thanh niên cần xác định ý thức, trách nhiệm, quyết tâm nỗ lực, khắc phục mọi khó khăn, thách thức, tiếp tục đổi mới, năng động, sáng tạo, dấn thân, tiến công, cùng chung tay xây dựng Tạp chí ngày một phát triển về chiều rộng lẫn chiều sâu, nhất là tranh thủ sự ủng hộ lãnh đạo, cấp ủy các ngành, các cấp, vừa là cơ hội tiếp cận các nguồn lực đặt hàng truyền thông, chương trình mục tiêu, các đề án, diễn đàn phối hợp các Bộ, Tỉnh, doanh nghiệp, các trường… để thu hút thêm nguồn lực phát triển chăm lo kinh tế báo chí cho Tạp chí, vừa thực hiện tốt trách nhiệm gắn chặt công tác lý luận nghiệp vụ với nghiên cứu khoa học, khẳng định là diễn đàn lý luận tin cậy, nhanh nhạy, chính thống của tuổi trẻ cả nước, là nơi để phổ biến, giới thiệu, công bố các kết quả nghiên cứu khoa học uy tín, có tầm ảnh hưởng lớn đối với toàn xã hội, xứng đáng là cơ quan lý luận, nghiệp vụ của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong xu hướng hội nhập toàn cầu.

Trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, hân hoan chào mừng 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), tập thể cán bộ, phóng viên, biên tập viên Tạp chí Thanh niên không ngừng nghiên cứu, học tập, tự trang bị cho mình bản lĩnh chính trị vững vàng, nghiệp vụ sắc bén, đạo đức nghề nghiệp trong sáng, tinh thần dũng cảm, tiến công, để luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ chính trị được giao, thể hiện vai trò là những chiến sĩ cách mạng tiên phong trên mặt trận tư tưởng của Đảng.

Nhà báo Nguyễn Toàn Thắng

Tổng biên tập Tạp chí Thanh niên