Ca bệnh điển hình tại Bệnh viện TP. Thủ Đức
Bệnh nhân là ông L.Đ.D, cư trú tại phường Hiệp Bình, TP.HCM. Theo lời kể từ gia đình, ông D. vốn khỏe mạnh, chỉ bị sốt cao, đau đầu dữ dội và mệt mỏi từ hai ngày trước khi nhập viện. Tuy nhiên, tình trạng chuyển biến nhanh: đau lan vai gáy, nôn ói và ù tai hai bên khiến ông được đưa vào Khoa Cấp cứu, Bệnh viện TP. Thủ Đức.
Tại đây, các bác sĩ nghi ngờ viêm màng não và tiến hành chọc dò dịch não tủy. Kết quả xét nghiệm khẳng định: ông D. bị viêm màng não do liên cầu khuẩn lợn (Streptococcus suis) – một tác nhân nguy hiểm gây nhiễm trùng thần kinh trung ương, thường lây qua tiếp xúc với lợn hoặc ăn thịt lợn chưa nấu chín.
Điều đáng nói là ông D. không ăn tiết canh hay thịt tái. Tuy nhiên, ông làm nghề giết mổ lợn tại nhà và thường xuyên tiếp xúc với máu, dịch tiết từ lợn mà không dùng đồ bảo hộ như găng tay hay khẩu trang.
Điều trị kịp thời nhưng vẫn để lại di chứng
Ngay khi được chẩn đoán, bệnh nhân được điều trị bằng kháng sinh liều cao (Ceftriaxon), phối hợp thuốc kháng viêm và chăm sóc đặc biệt. Sau 7 ngày điều trị, ông D. hết sốt, tỉnh táo và giảm đau đầu rõ rệt. Tuy nhiên, biến chứng mất thính lực hai bên tai xuất hiện từ ngày điều trị thứ ba và đến nay vẫn chưa phục hồi.
Theo BS.CKI Nguyễn Thị Hoài Thu – Khoa Nội tổng hợp, đây là hậu quả thường gặp ở bệnh nhân mắc viêm màng não do liên cầu khuẩn lợn: "Có đến 30–40% người bệnh bị suy giảm hoặc mất thính lực vĩnh viễn. Nhiều ca khác còn gặp rối loạn tâm thần, nhiễm trùng huyết, thậm chí tử vong nếu không được điều trị sớm.".
Căn bệnh không của riêng ai
Liên cầu khuẩn lợn không chỉ là nỗi lo của người làm nghề giết mổ. Nhiều ca bệnh được ghi nhận xuất phát từ việc ăn tiết canh, lòng lợn luộc tái, nem chua từ thịt sống – những món khoái khẩu vẫn phổ biến ở nhiều vùng.
Theo thống kê của Viện Pasteur TP.HCM:
- Mỗi năm có khoảng 120–200 ca nhiễm liên cầu khuẩn lợn ở người.
- Lần 70% ca mắc liên quan đến việc ăn tiết canh, thịt chưa nấu chín.
- Tỷ lệ tử vong lên đến 10%, đa phần do nhập viện muộn.
Một nghiên cứu tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (2022) cho thấy:
- 84% bệnh nhân từng tiếp xúc với thịt lợn sống.
- 33% trong số đó bị mất thính lực sau điều trị.
Phòng bệnh vẫn là giải pháp tối ưu
Hiện chưa có vaccine phòng bệnh liên cầu khuẩn lợn cho người. Cách duy nhất để phòng ngừa là hạn chế tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây và thay đổi thói quen ăn uống không an toàn.
Bộ Y tế và các chuyên gia dịch tễ khuyến cáo:
- Tuyệt đối không ăn tiết canh, thịt lợn tái, lòng chưa chín.
- Người làm nghề giết mổ phải sử dụng đầy đủ thiết bị bảo hộ: găng tay, khẩu trang, ủng, tạp dề chống thấm.
- Nếu có dấu hiệu sốt, đau đầu, ù tai, buồn nôn, cần đến bệnh viện càng sớm càng tốt.
Đặc biệt, người dân nên mua thịt ở nơi có kiểm soát thú y, chế biến đảm bảo vệ sinh và nấu chín kỹ trước khi ăn.
Từ một ca bệnh đến cảnh báo cộng đồng
Trường hợp ông D. là minh chứng rõ ràng cho sự nguy hiểm của liên cầu khuẩn lợn, ngay cả khi không ăn tiết canh hay thịt sống. Chỉ cần một vài vết xước nhỏ trên tay khi giết mổ cũng đủ để vi khuẩn xâm nhập và gây hậu quả nghiêm trọng.
“Chúng tôi điều trị cho rất nhiều bệnh nhân viêm màng não do liên cầu khuẩn, và tiếc là nhiều người đến bệnh viện quá muộn. Chỉ cần một chút chủ động phòng bệnh, họ đã không phải đánh đổi bằng sức khỏe hay thính lực suốt đời,” bác sĩ Hoài Thu chia sẻ.
Ca bệnh của ông L.Đ.D tại Bệnh viện TP. Thủ Đức không phải cá biệt, mà là điển hình của một vấn đề y tế cộng đồng đang bị lãng quên. Trong bối cảnh các bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người ngày càng phức tạp, việc thay đổi hành vi, nâng cao ý thức phòng bệnh là điều bắt buộc.
Một bữa tiết canh, một phút lơ là khi giết mổ – có thể đổi bằng cả cuộc đời phải sống trong im lặng. Đừng để điều đó xảy ra.
Tấn Tài