‘Mọi thứ tôi biết về béo phì đều sai, cho đến khi gặp bác sĩ’

Ở độ tuổi đẹp nhất đời người, mất hơn 3 năm vật lộn với cân nặng

Anh Nguyễn Đức Nhật Liêm sinh năm 1998, tốt nghiệp đại học ngành Công nghệ thông tin năm 2019. Trong năm ấy, anh khoác lên mình màu áo lính, chính thức bước vào môi trường quân đội kỷ luật.

"Tôi nằm lòng khẩu hiệu "kỷ luật là sức mạnh của quân đội". Ai là tân binh cũng có trải nghiệm như nhau với 11 chế độ trong ngày và 3 chế độ trong tuần. Điển hình, mỗi sáng chạy 3km, mỗi ngày di chuyển hơn 7km từ chỗ ở đến thao trường, vận động thể lực…", anh Liêm nói.

Nhưng trong khi đồng đội nhờ rèn luyện nên có sức khỏe tốt và thân hình rắn chắc, cân nặng của Liêm lại tăng không rõ lý do. Từ mức 70kg khi mới nhập ngũ, anh tăng lên 90kg dù vẫn sinh hoạt và tập luyện đều đặn, không áp lực tinh thần.

Sau khi chuyển công tác về Thái Nguyên năm 2022, chỉ trong một năm, anh tăng gần 55kg, vọt lên 145kg. Từ một người khỏe mạnh, biết võ thuật, mê thể thao, âm nhạc, anh Liêm lúc này không dám nhìn mình trong gương, sống khép kín, cắt đứt liên lạc với bạn bè.

Nhớ lại những nỗ lực tự giảm cân của mình, anh Liêm chia sẻ: "Tôi nghĩ tăng cân là do mình không đủ quyết tâm. Tôi tin chỉ cần ăn ít hơn, tập nhiều hơn sẽ ổn. Vì vậy tôi đã cố gắng siết chế độ ăn, tập luyện gấp đôi, đến nỗi bị chấn thương ở mắt cá chân và trở thành bệnh mạn tính. Nhưng càng siết, càng tập, tôi càng nản vì cân vẫn tăng", anh Liêm giãi bày.

Chính sự hiểu biết chưa đầy đủ, cho rằng béo phì là lỗi cá nhân và chỉ cần tự kỷ luật là kiểm soát được đã khiến anh Liêm thu mình, mặc cảm, ngại chia sẻ về cân nặng vì sợ bị miệt thị ngoại hình. Ngay cả người thân cũng cho rằng anh tăng cân là do lười biếng, thiếu ý chí.

"Thừa cân, béo phì lúc ấy với tôi chỉ là chuyện ngoại hình mà không biết nó có thể gây ra những căn bệnh nguy hiểm khác. Tôi nghĩ mình còn trẻ, sức khỏe tốt nên không thăm khám", anh Liêm nói.

Quyết định gặp bác sĩ, bước ngoặt thay đổi cuộc đời sĩ quan trẻ

Suốt 3 năm, anh Liêm sống trong sự tự ti, tự trách, mặc cảm. Khi sức khỏe báo động, rạn tím ngày càng nhiều ở bụng, đùi, bước đi nặng nề, không đáp ứng được công việc… anh Liêm quyết định đi khám.

Bác sĩ chẩn đoán: anh mắc gan nhiễm mỡ cấp độ 3, đái tháo đường típ 2, rối loạn chuyển hóa - những biến chứng điển hình của bệnh béo phì. Chỉ số đường huyết của anh ở mức 16 mmol/L - gấp đôi mức bình thường, phải nhập viện điều trị gấp.

"Bác sĩ bảo mọi thứ tôi ăn vào đều chuyển hóa thành mỡ. Phần nào lý giải vì sao tôi ăn uống, tập luyện như đồng đội nhưng vẫn tăng cân", anh Liêm kể.

PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn - Phó Viện trưởng Viện Phẫu thuật Tiêu hóa, Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật Ống Tiêu hóa - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 - người trực tiếp điều trị cho anh Liêm, nhận định: "Nhiều người hiểu nhầm thừa cân, béo phì là do không tập luyện, ăn uống vô độ. Thực tế, béo phì không đơn thuần là vấn đề năng lượng vào - ra, mà là biểu hiện của rối loạn chuyển hóa, nội tiết và yếu tố di truyền, môi trường, tâm lý".

Đó là lý do vì sao, dù đã cố gắng tập luyện và ăn kiêng, anh Liêm vẫn thất bại. Bởi điều trị béo phì cần tiếp cận theo nhiều cấp độ, tùy từng trường hợp và mức độ nghiêm trọng.

Sau nửa năm được chẩn đoán và điều trị đúng cách, anh Liêm giảm hơn 59kg, duy trì mức 86kg, vóc dáng khỏe khoắn, chỉ số sức khỏe trở lại bình thường, thể lực cải thiện rõ rệt.

Đừng ngại mở lời với bác sĩ

"Mọi thứ tôi biết về béo phì đều sai, cho đến khi gặp bác sĩ", anh Liêm nói. Anh gọi đây là cuộc đối thoại quan trọng nhất đời mình - không chỉ để nhận phác đồ điều trị đúng, mà còn gỡ bỏ cảm giác tội lỗi, mặc cảm và tự trách không đủ cố gắng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), béo phì là bệnh mạn tính, làm gia tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý nguy hiểm khác như đái tháo đường, tim mạch, ung thư,... Tại Việt Nam, dù hơn 2 triệu người trưởng thành đang sống chung với béo phì, nhận thức của xã hội còn sai lệch. "Người béo thường bị nhìn nhận như lười biếng, thiếu ý chí – thay vì được coi là một bệnh nhân cần được chăm sóc, hỗ trợ chuyên môn", PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn phân tích.

Ông Tuấn nhấn mạnh: "Khoa học, sự thấu cảm và đối thoại hiệu quả giữa bác sĩ và bệnh nhân là chìa khóa để mở ra tương lai tốt đẹp hơn cho những người sống chung với béo phì".

Câu chuyện của anh Liêm là minh chứng cho điều đó. Từ một người mất phương hướng vì béo phì, anh đã trở lại công việc, sống khỏe mạnh, yêu bản thân, tiếp tục tham gia hoạt động văn nghệ.

"Đừng đợi sức khỏe báo động mới tìm đến bác sĩ. Hãy sớm tìm đến bác sĩ, đừng tự chữa. Bạn có quyền được hỗ trợ, được sống khỏe và được tôn trọng", anh Liêm nhắn gửi những người đang sống chung với béo phì.

Ánh Dương