Ảnh minh họa
1. Đặt vấn đề
Sinh viên là một bộ phận quan trọng, là vốn quý và thế mạnh trong chiến lược phát triển đất nước, được đánh giá “là thành phần ưu tú, nhiều tài năng sáng tạo, có học vấn cao trong lực lượng thanh niên, là trí thức tương lai - nguồn nhân lực quan trọng phục vụ cho xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là nhân tố quyết định thịnh, suy của quốc gia” [6]. Đảng, Nhà nước luôn đặt niềm tin sâu sắc vào lực lượng thanh niên, sinh viên là lực lượng sẽ đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ ta. Trong tình hình mới, tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là một nội dung cơ bản, hệ trọng, sống còn của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị xác định, sinh viên là một trong những lực lượng tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch [1]. Tuy nhiên, sinh viên cũng chính là một trong những trọng điểm tấn công của các thế lực thù địch. Thực tế cho thấy một trong những nguyên nhân dẫn đến sự tham gia của sinh viên ở các trường đại học trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam còn chưa đạt được nhiều kết quả rõ nét là chưa có nhiều phương thức cho sinh viên tham gia một cách linh hoạt, hiệu quả hoặc chưa áp dụng tốt các phương thức phù hợp. Vì vậy, nghiên cứu và đề xuất được các phương thức đa dạng, đổi mới phương thức tham gia của sinh viên sẽ góp phần thúc đẩy sự tham gia của sinh viên trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ngày một tích cực hơn.
2. Quan niệm về phương thức sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là sự đóng góp trí tuệ, công sức và lòng nhiệt huyết của sinh viên thông qua nhiều phương thức khác nhau trong việc đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái xuyên tạc, phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; bảo vệ sự đúng đắn và không ngừng nghiên cứu, bổ sung và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu của bối cảnh mới. Cụ thể hơn, sinh viên có thể huy động những hiểu biết của mình, vận dụng kiến thức tổng hợp, đặc biệt là kiến thức về lý luận chính trị cùng với các kỹ năng phù hợp và tinh thần xung kích, sáng tạo của tuổi trẻ để tham gia một cách tích cực nhất, hiệu quả nhất trong cuộc đấu tranh chống lại các quan điểm sai trái xuyên tạc, phủ nhận nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Sự tham gia của sinh viên phải được thực hiện thông qua các phương thức khác nhau. Phương thức sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng được hiểu là hệ thống những cách thức, biện pháp và hình thức mà sinh viên có thể tham gia nhằm hiện thực hoá, cụ thể hóa các nội dung bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đã được xác định. Đây là bước thực hành giáo dục, rèn luyện để thực hiện sự chuyển hoá nhận thức, ý thức thành hành động tham gia bằng việc làm cụ thể của sinh viên góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Chẳng hạn, sinh viên tham gia trong tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Sinh viên, thông qua các phong trào của sinh viên có sự định hướng của tổ chức chính trị trong nhà trường, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, Ban giám hiệu, các cấp quản lý trong nhà trường; sinh viên tham gia qua hình thức nghiên cứu khoa học; thông qua các hình thức câu lạc bộ; hoặc thông qua các biện pháp tự học, tự giáo dục và rèn luyện của sinh viên.
3. Thực trạng phương thức sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam
Từ thực tiễn nghiên cứu trường hợp sinh viên Trường Đại học Vinh tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng trong 3 năm gần đây (2020 - 2023) cho thấy về các hình thức, cách thức, biện pháp sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đã được thực hiện tương đối thường xuyên, kiên trì và linh hoạt. Cụ thể như: Thông qua tham gia các cuộc thi, các đợt học tập chính trị, thông qua các môn học Lý luận chính trị, thông qua phong trào do Đoàn - Hội sinh viên tổ chức như diễn đàn hội thi trong sinh viên học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, tìm hiểu về các ngày lễ, ngày lịch sử lớn của đất nước, cuộc thi tìm hiểu về ngày thành lập Đảng, cuộc thi Ánh sáng soi đường; thông qua hình thức tự bồi dưỡng, tự rèn luyện, ... Qua đó, sinh viên đã thể hiện được mức độ tích cực, sự thống nhất, hiện thực hóa nhận thức của mình về nền tảng tư tưởng của Đảng và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng bằng hành động cụ thể, thiết thực và không ngừng phát huy vai trò của mình bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác lại các quan điểm sai trái, thù địch.
Tuy nhiên, một số hình thức, biện pháp vẫn dừng ở mức độ các hoạt động chung, dàn trải chưa đi sâu vào các khía cạnh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Nhiều đề tài nghiên cứu khoa học của sinh viên tiến hành, nhưng chưa có nhiều công trình tập trung về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, hoặc khai thác các ý tưởng, vấn đề về giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên. Một số câu lạc bộ đã được thành lập, hoạt động nhưng cũng chưa có những câu lạc bộ chuyên sâu học thuật về lý luận và lý luận chính trị để rèn luyện sinh viên thành những “bút chiến” trên mặt trận tư tưởng. Đặc biệt, điểm yếu hiện nay trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là sinh viên còn hạn chế về kiến thức lý luận chính trị, kỹ năng phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; yếu về kỹ năng đấu tranh, phản bác trên không gian mạng. Trong khi thế lực thù địch đang triệt để lợi dụng công nghệ cao tấn công giới trẻ trên không gian mạng.
4. Khái quát và gợi ý một số phương thức sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
4.1. Thông qua thực hiện các nhiệm vụ học tập
Theo cách hiểu của sinh viên hiện nay ở nhiều trường đại học thì việc mỗi sinh viên chấp hành nghiêm các nội quy của nhà trường, quán triệt và thực hiện nghiêm túc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước và các nhiệm vụ học tập trong trường đại học là góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Ở phương thức này thì có thể thấy đây là hình thức tham gia mà sinh viên thể hiện ý thức và trách nhiệm chung khi sinh viên vào học tập ở trường đại học. Tuy nhiên, không phải sinh viên nào cũng ý thức được vai trò, trách nhiệm của mình để thực hiện tốt các quy định, chủ trương, đường lối, … Thực tế muốn sinh viên chấp hành và thực hiện tốt các nội quy của nhà trường, quán triệt và thực hiện nghiêm túc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước và các nhiệm vụ học tập trong trường đại học thì cũng phải nâng cao nhận thức cho sinh viên, tăng cường tuyên truyền, lan tỏa giá trị tốt đẹp để sinh viên không ngừng nâng cao ý thức trách nhiệm, thấy được vai trò to lớn của sinh viên trong sự nghiệp xây dựng nhà trường, xây dựng Đảng, xây dựng đất nước và dân tộc. Vì vậy, ở phương thức này phản ánh nhận thức của sinh viên về bảo vệ nền tảng tư tưởng đang ở mức độ nhận thức chung, chưa đi sâu vào cụ thể các nội dung bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Nếu mỗi sinh viên nếu chỉ biết được nhiệm vụ của từng cá nhân, làm thế nào hoàn thành việc của mình, mà chưa có sự tích cực, chủ động để kết nối với nhiều sinh viên, tập thể lớp, Đoàn, Hội trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị của nhà trường ngày càng đạt kết quả cao hơn thì rõ ràng vấn đề bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng vẫn còn mờ nhạt, vấn đề đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch vẫn chưa rõ nét. Nếu như vậy, sinh viên vẫn chưa thấy được tầm quan trọng của công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng một cách rõ ràng, đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới theo Nghị quyết 35 của Bộ Chính trị. Đồng thời, việc sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng muốn hiệu quả cũng cần được nhận thức và thực hiện thường xuyên, gắn liền với nhiệm vụ học tập của sinh viên mới có thể làm cho sinh viên mối quan hệ, ý nghĩa thực sự để họ tham gia ngày càng tích cực hơn.
4.2. Thông qua các phong trào, hoạt động do Đoàn, Hội tổ chức
Ở các phương thức này thể hiện mức độ cao hơn về sự tham gia của sinh viên trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Sinh viên không chỉ dừng lại ở chấp hành và thực hiện tốt quy định, chủ trương, đường lối, mà sẽ chủ động, tích cực tham gia các hoạt động, phong trào do nhà trường tổ chức. Đó có thể là tham gia các diễn đàn của sinh viên, các cuộc thi tìm hiểu về Đảng, Bác Hồ kính yêu, tìm hiểu về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, … Các hội thi tuyên truyền viên, báo cáo viên giỏi, sân khấu hóa các nội dung tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, phong trào văn hóa, văn nghệ; hoạt động sinh viên xung kích, tình nguyện, khởi nghiệp, … Cao hơn nữa, sinh viên có thể “bút chiến” trong những bài thi viết chính luận để đấu tranh, phản bác những quan điểm sai trái, thù địch, từ đó góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; hoặc sử dụng các phương tiện, kỹ thuật để nhận diện, đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng. Đầu tiên, sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng qua các cuộc thi do Trung ương Đoàn, Trung ương Hội Sinh viên ở các trường đại học triển khai về các chủ đề, nội dung góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Đặc biệt là thông qua các hội thi. Hội thi Olymipic toàn quốc các môn khoa học Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh “Ánh sáng soi đường” được tổ chức hàng năm. Hội thi được tổ chức nhằm tăng cường giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, qua đó nâng cao nhận thức chính trị, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho đoàn viên, sinh viên. Đoàn, Hội sinh viên Trường Đại học Vinh đã phối hợp triển khai thực hiện Tháng rèn nghề và Hội thi “Sinh viên với việc rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp” trong các năm học cho sinh viên khối các ngành sư phạm và ngoài sư phạm góp phần tạo sự chuyển biến nhận thức về trách nhiệm sinh viên và hành động tích cực vì ngày mai lập nghiệp, xây dựng nhà trường, góp phần xây dựng Đảng và đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Thứ hai, sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng qua các Phong trào Thanh niên, sinh viên tình nguyện. Trường Đại học Vinh đẩy mạnh triển khai các phong trào sinh viên tình nguyện và đạt hiệu quả cao. Đặc biệt là trong Tháng Thanh niên, chiến dịch thanh niên tình nguyện hè và trong các đợt thi đua nhân các ngày lễ lớn; các ngày kỷ niệm, ngày truyền thống của Đoàn, Hội. Tổ chức tốt các phong trào tình nguyện như: hỗ trợ đón tiếp tân sinh viên nhập học, các đợt hiến máu tình nguyện; các hoạt động tình nguyện tại chỗ bảo vệ cơ sở vật chất, xây dựng môi trường Nhà trường “xanh - sạch - đẹp - thân thiện - văn minh”, triển khai các hoạt động tình nguyện hỗ trợ tại các điểm ùn tắc giao thông, Cầu vượt đi bộ Đường Lê Duẩn, cổng trường, các Nhà xe; tham gia bảo đảm an toàn giao thông trong Nhà trường. Đẩy mạnh phong trào “Thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp” với các ý tưởng khởi nghiệp, sản phẩm sáng tạo trong đoàn viên thanh niên. Giáo dục và hình thành cho sinh viên ý thức rèn luyện và chuẩn bị các kỹ năng cần thiết cho quá trình lập nghiệp sau khi ra trường. Tổ chức tuyên truyền, tuyên dương các công trình, đề tài, sản phẩm khoa học công nghệ của sinh viên. Xây dựng các tin, bài, chuyên mục giới thiệu rộng rãi các công trình, sản phẩm nghiên cứu, giải pháp sáng tạo của đoàn viên, sinh viên nhằm xây dựng môi trường, không khí thi đua học tập, nghiên cứu trong Nhà trường. Trường Đại học Vinh rất chú trọng phong trào Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc. Tiếp tục tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cho sinh viên về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Giáo dục sinh viên nhận thức đúng đắn việc bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và lợi ích quốc gia, đồng thời giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng, phát triển và hội nhập quốc tế thông qua các đợt sinh hoạt chính trị, đợt học giáo dục quốc phòng, an ninh. Thứ ba, sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng qua thực hiện phong trào “Sinh viên 5 tốt”. Trong giai đoạn 2020 - 2023, phong trào “Sinh viên 5 tốt” ở Trường Đại học Vinh đã phát triển mạnh mẽ, rộng khắp ở các cơ sở Hội, được đông đảo sinh viên. Nhà trường quan tâm, tham gia và trở thành phong trào lớn trong sinh viên, tạo môi trường để sinh viên rèn luyện, phấn đấu toàn diện. Trong các năm 2020 - 2023, Hội Sinh viên trường đã tổ chức gặp mặt, tuyên dương 152 sinh viên đạt giải thưởng “Sao tháng Giêng”, 166 sinh viên đạt danh hiệu “Sinh viên 5 tốt”; 34 sinh viên đạt danh hiệu “Sao tháng Giêng”, 26 sinh viên đạt danh hiệu “Sinh viên 5 tốt” cấp Tỉnh; 1 sinh viên đạt danh hiệu “Sinh viên 5 tốt” toàn quốc, 2 sinh viên đạt danh hiệu “Sao tháng Giêng” toàn quốc; tuyên dương các cá nhân có nhiều đóng góp và đạt thành tích xuất sắc trong các lĩnh vực hoạt động [5]. Bên cạnh đó, Hội sinh viên Trường còn tổ chức đợt Tập huấn dành cho cán bộ Hội với các chương trình huấn luyện về cách thức tổ chức sự kiện, truyền thông; mời các chuyên gia chia sẻ về vấn đề khởi nghiệp, lập nghiệp. Tổ chức được nhiều diễn đàn tư vấn, định hướng cho sinh viên trong vấn đề học tập, rèn luyện, sức khỏe: Talkshow “La bàn sinh viên”; “Workshop Tài chính cá nhân”; Workshop “Sinh viên với nghiên cứu Khoa học”; các chương trình giao lưu âm nhạc, nghệ thuật giữa các trường THPT, cao đẳng, đại học trên địa bàn thành phố. Các cuộc thi ảnh, video clip trên Tiktok như “Back to VinhUni”, “Thiết kế logo Chào mừng Đại hội Đại biểu Hội sinh viên trường lần thứ XIII” được Hội tổ chức và triển khai một cách đồng bộ, mạnh mẽ, tạo sức hút lớn với sinh viên.
4.3. Sinh viên tham gia thông qua công tác giáo dục chính trị tư tưởng
Sinh viên tham gia thông qua những hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng định kỳ, chuyên đề, học tập các môn Lý luận chính trị, các hoạt động thi đua, khen thưởng, nhân rộng điển hình tiên tiến của nhà trường. Với những hình thức cơ bản của công tác giáo dục chính trị như: học tập nghị quyết, nghiên cứu chuyên đề; thông qua sinh hoạt chính trị, tư tưởng, thông báo chính trị - thời sự, đọc báo, nghe đài, xem truyền hình, … Sinh viên được tham gia tập huấn các kỹ năng bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác những quan điểm sai trái, thù địch từ đó sinh viên có thể trở thành tuyên truyền viên để tuyên truyền, lan tỏa giá trị tốt đẹp về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thành tựu của đất nước, … Đó cũng là cách để sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Đặc biệt, sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch thông qua sự định hướng, giảng dạy, hỗ trợ của đội ngũ giảng viên, nhất là đội ngũ giảng viên Lý luận chính trị.
4.4. Thông qua hình thức nêu gương và các diễn đàn tổng kết
Trong những phương thức hiệu quả mà sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch đó là sinh viên phải bằng hành động của mình nêu gương cho các sinh viên khác, cho phong trào sinh viên, trở thành những thủ lĩnh, tấm gương tiêu biểu trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Đây là một phương thức quan trọng để sinh viên thể hiện sự tham gia tự giác, tích cực, sự tham gia mang tính cách mạng, triệt để. Do đó, các trường đại học cần chú ý tổ chức, thực hiện các phong trào thi đua để sinh viên tham gia: Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; Nâng cao năng lực và sức sáng tạo của Đoàn, Hội, … Nâng cao vai trò của Phòng Công tác Học sinh - sinh viên, chi bộ đảng của sinh viên, … để những sinh viên là đảng viên phải nêu gương trước, nêu cao tính chiến đấu của tổ chức cơ sở Đảng gắn với việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII, XIII); dân vận khéo, … Thường xuyên động viên, biểu dương, khen thưởng, nêu gương người tốt, việc tốt, nhân điển hình tiên tiến trong thực hiện nhiệm vụ trong thực hiện các phong trào thi đua của đảng viên, sinh viên. Sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm chính là nhiệm vụ chính trị của các cấp ủy đảng, Ban Giám hiệu, các tổ chức chính trị trong nhà trường… cần phải thực hiện, đồng thời là phương thức quan trọng góp phần để sinh viên tham gia học hỏi, bồi dưỡng, thấm nhuần thêm kiến thức, kỹ năng để hình thành năng lực, phẩm chất từ đó chuyển hóa thành hành động cụ thể hơn, tích cực hơn trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch. Việc sơ kết, tổng kết về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch chính là những diễn đàn mà thông qua đó sẽ đánh giá rõ những ưu điểm, hạn chế, khuyết điểm trên các mặt công tác, hoặc trong thực hiện nhiệm vụ; chỉ ra ưu, khuyết điểm về công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch; tìm ra nguyên nhân, rút ra những bài học kinh nghiệm để khắc phục; xác định nhiệm vụ, nội dung, phương hướng hoạt động trong thời gian tới.
4.5. Thông qua hoạt động tự giáo dục, tự rèn luyện
Sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch thông qua hoạt động tự giáo dục, tự rèn luyện đạo đức, lối sống, học tập của sinh viên để không ngừng trau dồi kiến thức, kỹ năng và phẩm chất trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Qua quá trình này, sinh viên tự giác, tích cực vận dụng những kiến thức được học, kỹ năng được trang bị kết hợp vốn sống, kinh nghiệm thực tiễn để chủ động nhận diện, phân biệt được những quan điểm sai trái, thù địch, những cám dỗ, thủ đoạn của các thế lực thù địch. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay với sự phát triển của công nghệ cao, sự đa dạng, phức tạp của không gian mạng đòi hỏi sinh viên phải bằng phương thức tự giáo dục, tự rèn luyện để hoàn thiện mình. Do đó, mỗi sinh viên cần đề ra những mục tiêu cụ thể, toàn diện, phù hợp; xây dựng kế hoạch tự giáo dục và tự rèn luyện chặt chẽ, tập trung vào vai trò, chức trách và nhiệm vụ được giao gắn liền với bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch. Sinh viên sẽ tự kiểm điểm và điều chỉnh hành vi, thái độ dựa trên những quy định, tương xứng với tiềm năng, vị thế của sinh viên. Đặc biệt là đối với những sinh viên là đảng viên thì càng cần gương mẫu trong việc thực hiện nghị quyết, đường lối, quan điểm của Đảng, pháp luật Nhà nước, nội quy và quy định của nhà trường. Sinh viên tự giác và tích cực đấu tranh, ngăn chặn bất kỳ dấu hiệu suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tham nhũng, lãng phí, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong đội ngũ sinh viên, đảng viên, giảng viên, ... Thông qua tự giáo dục, tự rèn luyện, sinh viên sẽ nhận thức rõ bản chất và đấu tranh chống lại âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch.
4.6. Thông qua hình thức các câu lạc bộ của sinh viên
Thực tiễn công tác đoàn và phong trào thanh niên thời gian qua đã cho thấy, bên cạnh việc triển khai đồng bộ, hiệu quả, toàn diện các mặt công tác giáo dục của đoàn thì việc xây dựng và phát triển các lực lượng thanh niên đóng vai trò nòng cốt, đủ mạnh, có nghiệp vụ, kỹ năng công tác tốt, có trình độ lý luận chính trị cao là một việc làm rất cần thiết, là mô hình hiệu quả trong việc nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên. Do đó, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, rèn luyện bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng và nâng cao khả năng trình độ lý luận, bản lĩnh chính trị cho sinh viên để từ đó tích cực tham gia công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của tổ chức Đoàn các cấp. Thực tế ở Trường Đại học Vinh cho thấy, sinh viên tham gia tích cực bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng qua các hình thức câu lạc bộ như: Câu lạc bộ Báo cáo viên, Câu lạc bộ Thực hành pháp luật, … Trong đó, câu lạc bộ Thực hành Pháp luật đã tổ chức các hoạt động truyền thông, tư vấn, nâng cao nhận thức về tác hại của bia, rượu, thuốc lá, ma túy và các chất kích thích khác, các chương trình giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản, phòng chống HIV/AIDS, hỗ trợ sinh viên tự bảo vệ và giúp đỡ bạn bè bảo vệ trước những vấn đề về tâm lý, xã hội, mạng xã hội, ... Hay câu lạc bộ Báo cáo viên Trường Đại học Vinh là một hình thức khá độc đáo và sáng tạo của sinh viên, được nhà trường thành lập đồng hành cùng sinh viên đã hơn 20 năm. Để vận dụng tốt hình thức các câu lạc bọ, đòi hỏi các tổ chức Đoàn, Hội trong cơ sở giáo dục đại học cần chú ý nguyên tắc, mục đích, thành phần các loại hình của sinh viên. Bên cạnh đó, rất cần thành lập câu lạc bộ Chính luận, Lý luận trẻ hoặc câu lạc bộ Lý luận chính trị, … để tôi luyện cho sinh viên khả năng, năng lực lý luận chính trị chuyên sâu, năng lực bảo vệ Đảng và bảo vệ chế độ.
4.7. Thông qua thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học
Hình thành các nhóm sinh viên nghiên cứu khoa học để có những ý tưởng, thiết kế, triển khai và thực hiện ý tưởng nghiên cứu thành các đề tài nghiên cứu khoa học về các vấn đề bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác những quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới. Sinh viên tham gia góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng được thể hiện ở các phong trào sinh viên tích cực học tập, sáng tạo, nghiên cứu khoa học. Tiêu biểu là sinh viên tham gia các hoạt động học thuật, nghiên cứu khoa học, ứng dụng vào thực tiễn; nhiều hoạt động hướng tới phát triển sự sáng tạo, phát triển toàn diện các kỹ năng của sinh viên, … Thực tiễn ở Trường Đại học Vinh đã cho thấy sự phong phú của các hình thức này. Cuộc thi sinh viên Đại học Vinh”, cuộc thi “Rung chuông vàng”, ... Các cuộc thi là sân chơi để sinh viên thể hiện tinh thần sáng tạo, năng lực, kỹ năng của bản thân, góc nhìn, cách tiếp cận, trình bày quan điểm về các vấn đề kinh tế, văn hóa, xã hội; củng cố, nâng cao các kiến thức về Đoàn - Hội. Trong nhiệm kỳ Hội sinh viên 2020 - 2023, sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học đã có bước chuyển biến rõ rệt cả về quy mô lẫn chất lượng. Đặc biệt trong nhiệm kỳ, có 02 đề tài của nhóm sinh viên Trường Khoa học xã hội và Nhân văn; và Khoa Giáo dục Thể chất đạt giải khuyến khích cấp Bộ; có 3 đề tài nghiên cứu khoa học của nhóm sinh viên Viện Công nghệ Hóa Sinh Môi trường vinh dự được tham gia vòng thi chung kết giải thưởng nghiên cứu Eureka 2020, 2021 và 2022.
4.8. Thông qua phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng trong và ngoài trường đại học
Sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch thông qua sự phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng, các cơ quan, ban ngành không chỉ ở trong trường đại học mà còn trong tỉnh, trong nước, ngoài nước đảm bảo đúng pháp luật, mục tiêu, định hướng của Đảng và Nhà nước ta. Đặc biệt, thông qua sự hỗ trợ của cơ quan báo chí, truyền thông, các nhóm chuyên gia bảo vệ nền tảng tư tưởng, mạng lưới phong trào sinh viên trong cả nước, … Phối hợp các nguồn lực, phát huy điều kiện thế mạnh của nhà trường góp phẫn hỗ trợ sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Công tác thông tin, tuyên truyền cần có nhiều đổi mới sáng tạo cả về nội dung, hình thức, phương thức thể hiện, phát huy tốt vai trò dẫn dắt thông tin của các cơ quan báo chí, truyền thông, nhất là trên internet và mạng xã hội, lan tỏa kịp thời chủ trương đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước, những thông tin tích cực, những thành tựu của công cuộc Đổi mới đất nước trên tất cả các lĩnh vực; những cách làm hay, gương người tốt việc tốt tới đông đảo cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân, sinh viên. Hiện nay, ở nhiều cơ sở giáo dục đại học đã có
Tạp chí khoa học và Nhà xuất bản; trang thông tin điện tử của nhà trường, của sinh viên, ... thì cần mở thêm các chuyên trang, chuyên mục, chuyên đề tuyên truyền công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Phát huy vai trò của các trung tâm, viện nghiên cứu lý luận hỗ trợ cho sinh viên tham gia các bài viết, đề tài cùng các nhà khoa học, thúc đẩy sự tham gia của sinh viên. Ví dụ: ở Trường Đại học Vinh hiện nay đang có Trung tâm Nghiên cứu Hồ Chí Minh, khoa Giáo dục Chính trị, khoa Chính trị - Báo Chí,
5. Kết luận
Thế hệ sinh viên hiện nay đang được sống trong một môi trường hoà bình, phát triển dựa trên sự lãnh đạo của Đảng đều rất tự hào, tin tưởng vào Đảng và không ngừng học tập, rèn luyện góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo vệ Đảng và chế độ ta, Nhân dân ta. Phương thức sinh viên tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là một thể thống nhất biện chứng gồm nhiều cách thức, biện pháp, hình thức khác nhau, chúng luôn tác động ảnh hưởng đến nhau, góp phần từng bước hiện thực hóa ý thức trách nhiệm và vai trò to lớn của sinh viên trong sự nghiệp xây dựng Đảng, xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Vì vậy, các chủ thể giáo dục, các tổ chức cũng như bản thân sinh viên cần phối hợp các phương thức khác nhau nhằm phát huy tối ưu nhất vai trò của sinh viên, góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.
---------------------------------------------------------------------- TÀI LIỆU THAM KHẢO:
[1]. Bộ Chính trị (2018), Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới, Hà Nội.
[2]. Bùi Thị Cần (2020), Giáo dục sinh viên Việt Nam theo gương bản lĩnh chính trị Hồ Chí Minh trong thời kỳ hội nhập, Nxb. Đại học Vinh.
[3]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội.
[4]. Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Đoàn Thanh niên (2022), Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới, Nxb. Lý luận chính trị, Hà Nội.
[5]. Trường Đại học Vinh, Ban Chấp hành Hội Sinh viên (2023), Báo cáo của Ban Chấp hành Hội Sinh viên Trường khóa XII tại Đại hội Đại biểu Hội Sinh viên Trường lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2023-2025, Vinh.
[6]. Hà Thanh (2023), “Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng: Sinh viên là nhân tố quyết định thịnh suy của quốc
gia”, https://tuoitre.vn/chu-tich-nuoc-vo-van-thuongsinh-vien-la-nhan-to-quyet-dinh-thinh-suy-cua-quocgia-2023121817400169.htm. Cập nhật ngày 19/12/2023.
TS. BÙI THỊ CẦN, LÊ THỊ ÁNH NGUYỆT, HỒ THỊ VÂN
Khoa Giáo dục Chính trị - Trường Đại học Vinh
