1. Đặt vấn đề
Tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động "tín dụng đen" hiện nay diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn rất tinh vi. Các đối tượng lợi dụng các trang mạng xã hội, núp bóng các doanh nghiệp có chức năng cho vay tài chính, dịch vụ đòi nợ, kinh doanh cầm đồ, tạo vỏ bọc, đối phó với cơ quan chức năng để tổ chức các hoạt động cho vay không thế chấp, huy động vốn, kinh doanh tài chính, góp vốn, góp tài sản kinh doanh với lãi suất rất cao (từ 100% đến 300%, thậm chí lên đến 700%/năm đối với khoản tiền ở thời điểm vay) nhằm thu lợi bất chính, gây ra nhiều hệ lụy khôn lường. Học viên ở Học viện Chính trị có mối quan hệ xã hội đa dạng, không thể tránh khỏi những tác động tiêu cực từ bên ngoài; trong đó, đặc biệt nguy hiểm là những tác động từ "tín dụng đen".
2. Nội dung nghiên cứu
Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện, cấp ủy đảng, đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp; sự phối hợp, hiệp đồng của các cơ quan, đơn vị, các lực lượng trong và ngoài Học viện công tác phòng, chống "tín dụng đen" cho học viên đã có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần quan trọng trong vào kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị trung tâm của Học viện. Tuy nhiên, "tín dụng đen" có nhiều biến tướng mới rất tinh vi, phức tạp. Vì vậy, trong công tác phòng, chống hoạt động "tín dụng đen" cho học viên ở Học viện Chính trị hiện nay cần thực hiện tốt một số yêu cầu cơ bản sau:
Một là, phòng, chống "tín dụng đen" cho học viên ở Học viện Chính trị phải đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ của cấp ủy, chỉ huy các cấp và cơ quan chức năng trong Học viện.
Đây là yêu cầu quan trọng hàng đầu, mang tính nguyên tắc, chi phối mọi hoạt động giáo dục, quản lý, rèn luyện học viên nhằm ngăn chặn, phòng, chống các vụ việc tham gia và hậu quả "tín dụng đen" có thể xảy ra. Yêu cầu này đòi hỏi chủ thể lãnh đạo phòng, chống "tín dụng đen" cho học viên phải thường xuyên quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng về phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu xây dựng Quân đội thời kỳ mới: Xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở, được cụ thể hoá ở chủ trương lãnh đạo của Quân ủy Trung ương, triển khai thực hiện đến các đơn vị trong toàn quân. Trên cơ sở đó xác định mục tiêu, yêu cầu, nội dung phòng, chống "tín dụng đen" cho học viên sát từng đối tượng, xác định đúng yêu cầu, nội dung lãnh đạo đem lại hiệu quả thiết thực.
Hai là, nội dung, hình thức, biện pháp phòng, chống "tín dụng đen" cho học viên phải toàn diện, thiết thực tạo sự chuyển biến tích cực trong các hệ quản lý học viên.
Hoạt động "tín dụng đen" trong học viên có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, do tác động tiêu cực từ xã hội và môi trường sống. Đòi hỏi các hoạt động giáo dục, quản lý, rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm vượt qua khó khăn của học viên phải mang tính toàn diện về nội dung, hình thức, biện pháp tiến hành mới đạt được hiệu quả. Để phòng, chống "tín dụng đen" cho học viên có hiệu quả, yêu cầu đặt ra đối với chủ thể và lực lượng tiến hành phải đặt việc giáo dục, quản lý, rèn luyện học viên nhằm mục đích phòng ngừa một cách chủ động, toàn diện, thiết thực. Nội dung phòng, chống "tín dụng đen" cho học viên phải toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm phù hợp với từng thời điểm, từng đối tượng cụ thể. Và được thực hiện bằng nhiều hình thức, biện pháp phong phú, sáng tạo. Sự chuyển biến tích cực về phòng, chống "tín dụng đen" của học viên được biểu hiện ở số lượng vụ việc giảm, chất lượng xây dựng nhân cách quân nhân, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, "Mẫu mực, tiêu biểu" được nâng lên.
Ba là, phòng, chống "tín dụng đen" cho học viên phải kết hợp chặt chẽ giữa công tác giáo dục, quản lý, rèn luyện của các lực lượng với tự giáo dục, rèn luyện của học viên.
Bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm vượt qua khó khăn của học viên không chỉ được hình thành, phát triển bằng con đường giáo dục, quản lý, rèn luyện của tổ chức mà còn được hình thành, phát triển, củng cố thông qua con đường tự giáo dục, tự quản lý, rèn luyện của mỗi cá nhân. Quá trình giáo dục, quản lý, rèn luyện bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm của học viên được thực hiện thông qua công tác giáo dục chính trị, giáo dục pháp luật, giáo dục nhân cách quân nhân; công tác quản lý tư tưởng, tâm lý, quản lý kỷ luật, duy trì chấp hành chế độ, nền nếp chính quy của từng đơn vị. Do đó, sự chuyển biến về phòng, chống "tín dụng đen" của học viên phụ thuộc rất lớn vào công tác giáo dục, quản lý, rèn luyện học viên của các đơn vị quản lý trong Học viện. Vì vậy, yêu cầu đặt ra trong quá trình phòng, chống "tín dụng đen" cho học viên, chủ thể tiến hành phải kết hợp chặt chẽ giữa công tác giáo dục, quản lý, rèn luyện của các lực lượng với phát huy tính tích cực, năng động, sáng tạo tự giáo dục, tự quản lý, rèn luyện của mỗi học viên nhằm đem lại hiệu quả cao nhất.
Bốn là, kết hợp chặt chẽ các hoạt động phòng, chống "tín dụng đen" với giáo dục, rèn luyện phẩm chất nhân cách quân nhân cách mạng; kết hợp chặt chẽ giữa "xây" và "chống" trong phòng, chống "tín dụng đen" ở Học viên hiện nay.
Bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm vượt qua khó khăn, thử thách trước các tác động tiêu cực từ xã hội là một phẩm chất cơ bản quan trọng hàng đầu cấu thành phẩm chất nhân cách của người quân nhân cách mạng. Sự phát triển các phẩm chất nhân cách của quân nhân luôn gắn liền với bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm của họ. Mức độ phát triển về bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm vượt qua mọi khó khăn trước các tác động tiêu cực từ xã hội tác động rất lớn đến quá trình hình thành, phát triển nhân cách của quân nhân. Mức độ đạt được các chuẩn mực về phẩm chất nhân cách quân nhân cũng phụ thuộc vào mức độ đạt được về bản lĩnh chính trị, ý chí vượt qua khó khăn thử thách của họ. Do vậy, quá trình phòng, chống "tín dụng đen" của học viên phải gắn chặt với quá trình giáo dục, quản lý, rèn luyện phẩm chất nhân cách quân nhân cho học viên. Sự kết hợp vừa là yêu cầu khách quan, vừa là điều kiện vững chắc đảm bảo việc phòng, chống "tín dụng đen" cho học viên đạt được hiệu quả vững chắc.
Năm là, thường xuyên bám sát tình hình thực tiễn, chủ động dự báo tình hình, phát hiện những vấn đề mới nảy sinh, kịp thời bổ sung, điều chỉnh nội dung, hình thức, biện pháp phòng, chống "tín dụng đen" phù hợp với sự phát triển thực tiễn.
Yêu cầu này đặt ra cho lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị quản lý học viên nắm chắc lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, căn cứ sự phát triển của tình hình quốc tế, trong nước, đặc biệt là thực tiễn Quân đội, Học viện, của đơn vị mình và tình hình trật tự an toàn xã hội trên địa bàn đóng quân để dự báo một cách khoa học sự phát triển của tình hình, nhiệm vụ của đơn vị, nhất là về nhận thức chính trị, tư tưởng, lối sống, diễn biến các mối quan hệ xã hội của học viên để có chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo hiệu quả công tác phòng, chống "tín dụng đen". Phải thường xuyên sâu sát, nắm vững tình hình của đơn vị, nhất là những vấn đề mới nảy sinh trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của học viên để kịp thời tháo gỡ, xử lý những vấn đề khó khăn, vướng mắc nhằm ổn định mọi mặt của đơn vị, cần chú trọng công tác phòng, chống "tín dụng đen" cho học viên.
3. Kết luận
Trong những năm tới, dưới tác động của mặt trái kinh tế thị trường, "tín dụng đen" sẽ còn tiếp tục có những ảnh hưởng sâu rộng hơn nữa đối với đời sống kinh tế - xã hội nói chung và học viên nói riêng. Vì vậy, phòng, chống "tín dụng đen" cho học viên ở Học viện Chính trị hiện nay là một vấn đề cấp thiết, đang tiếp tục vận động, phát triển, đòi hỏi phải được nghiên cứu cơ bản, toàn diện và sâu sắc hơn nữa.
Trần Viết Sung, Lê Văn Thanh, Bùi Trung Đức
Học viện Chính trị - Bộ Quốc phòng
Tài liệu tham khảo:
1. Đảng ủy Học viện Chính trị (2020), Chỉ thị số 39-CT/ĐU về việc tăng cường công tác bảo vệ chính trị nội bộ, quản lý tình hình tư tưởng và các mối quan hệ của sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan - binh sĩ và công nhân viên chức quốc phòng trong Học viện, ngày 09/10/2020, Hà Nội.
2. Thủ tướng Chính phủ (2019), Chỉ thị về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động "tín dụng đen", số 12/CT-TTg, ngày 25 / 4 /2019, Hà Nội.
3. Thủ tướng Chính phủ (2023), Công điện về việc tăng cường các giải pháp phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý hoạt động "tín dụng đen", số 766/CĐ-TTg, ngày 24/8/2023, Hà Nội.
4. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2024), Luật các tổ chức Tín dụng, số 32/2024/QH15, ngày 18/01/2024, Hà Nội.