Để đáp ứng chuẩn đầu ra thì các trường đại học cần thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ trong đó nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên là một giải pháp quan trọng, nhất là nâng cao chất lượng RLNVSP cho giảng viên trẻ. Bở vì một nhà sư phạm tốt không chỉ có kiến thức chuyên nghành, liên nghành chuyên sâu mà cần phải có NVSP tốt, lựa chọn phương pháp sư phạm phù hợp để truyền đạt tri thức đến với người học một cách nhanh chóng, hiệu quả, phát huy được tính tính cực của người học để hiện thực hoá chuẩn đầu ra.
Giảng viên trẻ là một bộ phận quan trọng trong đội ngũ giảng viên ở Trường Sĩ quan Chính trị, họ là những người trẻ về tuổi nghề, tuổi đời, chưa có nhiều kinh nghiệm trong hoạt động sư phạm, kinh nghiệm sống, vốn kiến thức về lý luận và thực tiễn hoạt động sư phạm quân sự chưa nhiều với những dấu hiệu cơ bản như: trình độ học vấn cử nhân là chủ yếu, tuổi nghề dưới 5 năm, kinh nghiệm nghiên cứu và giảng dạy chưa nhiều. Tuy nhiên, họ là những người có lòng nhiệt huyết, có sức trẻ, tinh thần ham học hỏi, dễ tiếp thu cái mới, mong muốn được học tập, nghiên cứu, khẳng định năng lực của bản thân. Do đó, muốn nâng cao chất lượng giảng viên nói chung, chất lượng giáo dục – đào tạo đáp ứng chuẩn đầu ra của Nhà trường nói riêng thì cần thiết phải nâng cao chất lượng rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên trẻ ở Trường Sĩ quan Chính trị hiện nay.
Nghiệp vụ sư phạm là hệ thống kiến thức, kỹ xảo, kỹ năng và các phẩm chất nghề nghiệp sư phạm mà một giảng viên cần phải có để trở thành nhà giáo dục. Rèn luyện RLNVSP là rèn nghề, "tập làm công việc chuyên môn của nghề dạy học" hay nói cách khác là qúa trình hình thành và rèn luyện các năng lực sư phạm cốt lõi cho giảng viên trẻ, góp phần hình thành các phẩm chất và năng lực của một người giảng viên. Quá trình RLNVSP là một quá trình kết nối giữa lý thuyết và thực hành một cách liên tục và khoa học nhằm hình thành và phát triển kỹ năng, kỹ xảo sư phạm sư cho giảng viên trẻ.
Để nâng cao chất lượng RLNVSP cho giảng viên trẻ ở Trường Sĩ quan Chính trị đáp ứng chuẩn đầu ra hiện nay cần làm tốt một số nội dung cơ cụ thể sau:
1. Tiếp tục nâng cao nhận thức về rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên trẻ
Nâng cao nhận thức về rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên trẻ giúp họ nhận thức đúng đắn, đầy đủ về công tác rèn luyện NVSP của bản thân, bởi chỉ khi có nhận thức đúng thì hành động mới đạt hiệu quả cao. Đây cũng là cơ sở để giảng viên trẻ tự xây dựng cho mình kế hoạch RLNVSP trên cơ sở các tiêu chuẩn của giảng viên cần có. Từ đó tích cực rèn luyện, duy trì hoạt động RLNVSP nghiêm túc. Thường xuyên trao đổi, tiếp nhận có chọn lọc ý kiến đóng góp, nhận xét của những giảng viên có kinh nghiệm từ đó rút kinh nghiệm, hoàn thiện NVSP bản thân.
Trên cơ sở nhận thức đúng vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác RLNVSP giảng viên trẻ sẽ chủ động lên kế hoạch RLNVSP cho bản thân, quan sát, lắng nghe và học hỏi kinh nghiệm từ giảng viên hướng dẫn, các giảng viên có kinh nghiệp giảng dạy, NVSP tốt; đồng thời chủ động, tích cực, linh hoạt trong công tác giảng dạy và RLNVSP của bản thân. Vận dụng có hiệu quả những kiến thức sư phạm đã được trang bị vào quá trình tổ chức các hoạt động giảng dạy. Nhận thức đúng cũng giúp giảng viên trẻ tích cực hơn trong tham gia các hoạt động RLNVSP do Bộ môn, Khoa và Nhà trường tổ chức nhằm tích lũy thêm kiến thức, hoàn thiện NVSP cho bản thân.
2. Cung cấp hệ thống tri thức sư phạm kết hợp chặt chẽ với hoạt động rèn luyện các kỹ năng sư phạm cho giảng viên trẻ
Thực tế giảng viên trẻ ở Trường Sĩ quan Chính trị hiện nay phần lớn chưa quan đào tạo nghiệp vụ sư phạm nên hệ thống tri thức về khoa học sư phạm chưa thực sự vững chắc. Do vậy, muốn nâng cao chất lượng RLNVSP cho họ cần thiết phải cung cấp hệ thống tri thức vê khoa học sư phạm một cách hệ thống, đồng bộ chặt chẽ kết hợp với việc rèn luyện các kỹ năng sư phạm cho họ.
Các môn tâm lý học, giáo dục học, phương pháp dạy học bộ môn được xem là những môn học cung cấp tri thức sư phạm cho giảng viên trẻ. Điều đó cũng có nghĩa là chúng có mối quan hệ mật thiết với việc hình thành các kỹ năng sư phạm. giúp giảng viên vận dụng các kiến thức sư phạm được trang bị để sử lý các tình huống giáo dục cụ thể. Từ đó, sẽ làm giàu thêm vốn NVSP của mình. Muốn thực hiện được nhiệm vụ này, hệ thống tri thức sư phạm phải sát với thực tiễn dạy học và gắn liền với chuẩn đầu ra mà Nhà trường đã xác định; quá trình giảng dạy môn học phải bám sát các hoạt động thực tiễn học tập và rèn luyện đặc biệt hoạt động thực hành, kiến tập, thực tập của học viên.
3. Xây dựng chương trình khung mang tính đặc thù cho từng Khoa và Bộ môn để giảng viên trẻ rèn luyện nghiệp vụ sư phạm
Đây là biện pháp cấp thiết, mang tính khoa học sâu sắc. Bởi để rèn luyện NVSP cho giảng viên trẻ thì phải cần xác định được chương trình khung đặc thù của Bộ môn, Khoa từ đó giảng viên nghiên cứu, tiếp cập và xây dựng kế hoạch RLNVSP cho bản thân hiệu quả. Hiện tại hầu hết các khoa tại Nhà trường đều chưa có chương trình rèn luyện NVSP riêng của Khoa mình. Giảng viên tổ Phương pháp dạy học hoàn thành phần việc của mình theo kinh nghiệm riêng của mỗi cá nhân. Ai có thế mạnh nào thì thể hiện thế mạnh ấy và dẫn đến là giảng viên trẻ không được rèn luyện một cách bài bản các kỹ năng NVSP cần thiết.
Để thực hiện tốt nội dung này, Nhà trường phải có định hướng chỉ đạo các Khoa xây dựng chương trình, có sự giám sát quản lý trong quá trình thực hiện. Phát huy hơn nữa vai trò định hướng, đánh giá của hội đồng khoa học Khoa nhất là chủ tịch hội đồng đồng thời là chủ nhiệm các khoa giáo viên.
4. Đổi mới cách đánh giá hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên trẻ
Có thể một số giảng viên trẻ rất giỏi về kiến thức khoa học cơ bản, nhưng chưa giỏi về NVSP, kĩ năng nói, viết, phong cách sư phạm, cách thức tổ chức giờ lên lớp, khả năng xử lí linh hoạt và hiệu quả các tình huống sư phạm chưa thực sự tốt… Thế nhưng, hiện nay, do sự chi phối bởi tính chất đặc thù hoạt động quân sự và nhiều yếu tố khác nên rèn luyện NVSP cho giảng viên trẻ chưa thực sự được chú trọng. Kết quả rèn luyện NVSP của giảng viên trẻ cũng chỉ có tính chất điều kiện, không quyết định nhiều tới chất lượng và tiêu chí đánh giá chất lượng cán bộ hằng năm. Vì thế, hoạt động rèn luyện NVSP cho giảng viên trẻ chưa có kết quả cao.
Để đánh giá một cách khác quan, chính xác, công bằng chất lượng RLNVSP của giảng viên trẻ thì cần phải đánh giá trình độ NVSP của họ qua một Hội đồng riêng với sự tham gia của các giảng viên, các nhà sư phạm có chuyên sâu về NVSP. Hội đồng này có trách nhiệm đánh giá NVSP của giảng viên trẻ qua các hình thức tổ chức dạy học với chủ đề lên lớp cụ thể, hoàn chỉnh hoàn chỉnh, theo chương trình môn học của bộ môn, khoa.
Thiếu tá Lê Đình Chuyên
Giảng viên Trường Sĩ quan Chính trị
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Giáo dục học, NXBGD HN 2012.
2. Hoàng Thị Hạnh, Kỹ năng cơ bản của sinh viên trong thực tập sư phạm, NXBGD 2016.
3. Nghị quyết 29/NQ-TW của Đảng về Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
4. Thông tư số 17/2021/TT-BGDĐT quy định về chuẩn chương trình đào tạo, thẩm định và ban hành chương trình đào tạo các trình độ của giáo dục đại học. Hà Nội ngày 22 tháng 6 năm 2021