Một đời tận hiến cho âm nhạc
Nhạc sĩ Nguyễn Vũ, tên thật Nguyễn Tuấn Khanh, sinh năm 1944 tại Hà Nội, rồi theo gia đình vào Đà Lạt từ khi còn nhỏ. Thành phố ngàn hoa với khí trời lãng mạn đã nuôi dưỡng tâm hồn nhạy cảm, gieo mầm tình yêu âm nhạc trong ông. Từ tuổi thiếu niên, Nguyễn Vũ đã sớm bộc lộ năng khiếu: năm 12 tuổi đoạt giải nhất cuộc thi đơn ca thiếu nhi, sau đó học nhạc cụ và sáng tác.
Năm 1965, ông cho ra đời sáng tác đầu tay Một loài chim biển. Những năm sau, lần lượt xuất hiện Lời cuối cho em, Nhìn nhau lần cuối, Bài cuối cho người tình… với giai điệu tha thiết, ca từ sâu lắng. Song chính Bài thánh ca buồn đã đưa tên tuổi ông trở thành bất tử trong lòng người yêu nhạc.
Ở tuổi xế chiều, thay vì dừng lại, nhạc sĩ Nguyễn Vũ vẫn tiếp tục viết, dạy đàn, dạy nhạc tại gia. Ông được học trò kính trọng như một người thầy tận tâm, nghiêm khắc nhưng giàu tình thương. Ông từng nhấn mạnh: nhạc của ông phải được hát bằng nội lực, không yếu ớt, không ủy mị, bởi tình yêu – dù buồn – vẫn luôn cần sự chân thành và mạnh mẽ.
Tang lễ của ông diễn ra giản dị, gia đình xin miễn phúng điếu, hoa và nhang đèn. Sự lặng lẽ ấy càng làm nổi bật tấm lòng thanh thản, nhân cách giản đơn của một người nghệ sĩ đã sống trọn vẹn với âm nhạc.
"Bài thánh ca buồn" – bản tình ca vượt thời gian
Trong gia tài âm nhạc của Nguyễn Vũ, Bài thánh ca buồn là tác phẩm để đời, ra đời vào thập niên 1970 và nhanh chóng trở thành một trong những bản tình ca được yêu thích nhất. Nội dung ca khúc kể về mối tình tan vỡ trong bối cảnh đêm Giáng sinh. Tiếng chuông nhà thờ vang lên giữa mùa lễ thiêng liêng, nhưng tình yêu lứa đôi không còn trọn vẹn, để lại nỗi nhớ khôn nguôi.
Điểm đặc biệt của ca khúc là sự đối lập: một bên là không gian thánh lễ rực rỡ, ấm áp niềm tin, một bên là nỗi buồn chia xa. Sự hòa quyện ấy tạo chiều sâu cảm xúc, khiến Bài thánh ca buồn vượt qua giới hạn của một bản tình ca đơn thuần, trở thành khúc nhạc tâm linh gợi nhớ ký ức tình yêu trong trái tim nhiều thế hệ.
Về giai điệu, ca khúc mềm mại, da diết, pha chút âm hưởng nhạc thánh ca. Người nghe vừa cảm thấy sự trang nghiêm của thánh đường, vừa thấm thía nỗi buồn man mác của tình yêu đã mất. Chính sự dung hòa này khiến tác phẩm được đón nhận rộng rãi, trở thành lựa chọn quen thuộc trong những mùa Noel, như một "thánh ca" riêng của tình yêu.
Hàng loạt ca sĩ nổi tiếng đã thể hiện Bài thánh ca buồn theo nhiều phong cách khác nhau. Dù biến tấu, ca khúc vẫn giữ nguyên linh hồn: sự lắng đọng, nỗi hoài niệm, tình yêu thiết tha. Bản thân nhạc sĩ từng nhắc nhở ca sĩ hãy hát ca khúc bằng sự mạnh mẽ, để giai điệu truyền tải trọn vẹn cảm xúc chứ không chìm trong yếu mềm.
Di sản còn mãi
Sự ra đi của nhạc sĩ Nguyễn Vũ là mất mát lớn cho nền âm nhạc Việt Nam. Tuy vậy, Bài thánh ca buồn và những sáng tác của ông vẫn còn đó, tiếp tục vang lên, tiếp tục được hát, được nghe. Đó chính là minh chứng rằng âm nhạc – khi được viết bằng trái tim chân thành – sẽ không bao giờ phai nhạt.
Nhạc sĩ Nguyễn Vũ đã khép lại hành trình đời người, nhưng âm nhạc của ông vẫn mở ra hành trình mới trong ký ức và tâm hồn công chúng. Những giai điệu ông để lại, đặc biệt Bài thánh ca buồn, sẽ tiếp tục ngân vang trong không gian mùa Giáng sinh, trong kỷ niệm của bao thế hệ, như lời nhắn gửi nhẹ nhàng nhưng thấm thía: tình yêu, dẫu buồn, vẫn là điều đẹp đẽ nhất trong cuộc đời.
Tấn Tài