Tổ chức Đoàn Thanh niên đã tham gia phối hợp trong xây dựng nhiều chính sách của Nhà nước về đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho thanh niên
Lực lượng lao động trẻ dồi dào
Hiện nay, thanh niên Việt Nam (16-30 tuổi) có khoảng 24 triệu người, chiếm khoảng 24,3% dân số và trên 44,4% lực lượng lao động cả nước. Hàng năm, lại có thêm khoảng 1,2 - 1,6 triệu thanh niên bước vào tuổi lao động.
Trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta đã xây dựng, triển khai nhiều cơ chế, chính sách, đề án chương trình nhằm nâng cao hiệu quả công tác tư vấn hướng nghiệp và đào tạo nghề cho thanh niên.
Riêng tại Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII, nhiệm kỳ 2022 – 2027 vừa qua, đã xác định nội dung khởi nghiệp, nghề nghiệp việc làm, hội nhập quốc tế, đều nằm trong mục tiêu tổng quát, 12 chỉ tiêu và 3 phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ cả nước trong thời gian tới. Ngoài ra, Nghị quyết nhấn mạnh 3 nhiệm vụ đột phá trong nhiệm kỳ về công tác cán bộ đoàn, về thanh niên khởi nghiệp, về nâng cao năng lực số và phát huy vai trò của thanh niên trong chuyển đổi số.
Nhiều giải pháp hiệu quả
Công tác tuyên truyền về nghề nghiệp, việc làm đối với thanh niên đã được Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) triển khai với nhiều hình thức phong phú, thiết thực như: Xây dựng các chuyên mục về nghề nghiệp, việc làm trên website và fanpage của tỉnh, thành đoàn; xây dựng các website tuyên truyền, tư vấn, giới thiệu việc làm đối với thanh niên; xây dựng các chuyên đề về tư vấn hướng nghiệp, học nghề cho thanh niên trên chương trình phát thanh, truyền hình thanh niên của đài phát thanh và truyền hình địa phương…, nhất là trong giai đoạn cao điểm của đại dịch COVID-19.
Tổ chức Đoàn đã triển khai các giải thưởng tuyên dương gương thanh niên tiêu biểu trong học nghề, việc làm, như: Giải thưởng “Người thợ trẻ giỏi”, Giải thưởng “Lương Định Của”, thu hút sự quan tâm của đông đảo đoàn viên, thanh niên, nhân dân và xã hội, góp phần cổ vũ, biểu dương tinh thần, thái độ nghề nghiệp trong thanh niên.
Các hoạt động tư vấn hướng nghiệp cho thanh niên được thực hiện với nhiều cách làm sáng tạo, linh hoạt và hiệu quả, theo hướng thường xuyên phối hợp với ngành giáo dục và đào tạo, các trường THCS, THPT, đại học, cao đẳng và các cơ quan báo chí đẩy mạnh công tác tư vấn, hướng nghiệp cho thanh niên, nhất là trong việc tự đánh giá và chọn ngành nghề đào tạo, chọn việc làm…, thông qua các chương trình tư vấn trực tiếp, giao lưu trực tuyến, ngày hội “Tư vấn hướng nghiệp”, “Hành trình đến với trường nghề, làng nghề”, “Hành trình trải nghiệm ước mơ”, “Tư vấn mùa thi”, “Tư vấn tuyển sinh”... đã tạo được dấu ấn tích cực trong xã hội, khẳng định được năng lực và uy tín của tổ chức Đoàn thanh niên trong tổ chức các hoạt động tư vấn hướng nghiệp và nâng cao chất lượng các hoạt động tư vấn, hướng nghiệp đối với thanh thiếu niên, đặc biệt là học sinh phổ thông.
Công tác tư vấn, đào tạo nghề cho thanh niên có nhiều đối mới về nội dung, phương thức thực hiện, thông qua các đề án, chương trình đào tạo nghề, giải quyết việc làm đối với thanh niên tại địa phương, như: dạy nghề ngắn hạn cho thanh niên nông thôn, hỗ trợ dạy nghề đối với bộ đội xuất ngũ, dạy nghề cho thanh niên khuyết tật...; phối hợp tổ chức các lớp tập huấn, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật trong thanh niên nông thôn. Cụ thể, từ năm 2017 - 2022, có tổng cộng 19 Trung tâm giáo dục nghề nghiệp thanh niên, Trung tâm dịch vụ việc làm thanh niên do Đoàn cấp tỉnh quản lý đã tổ chức đào tạo nghề cho trên 100.000 người, đào tạo và bồi dưỡng kỹ năng nghề cho trên 210.000 người.
Nhiều thành quả đáng ghi nhận
Trong giai đoạn 2017 - 2022, Ban Bí thư Trung ương Đoàn đã tham gia phối hợp trong xây dựng các chính sách của Nhà nước về đào tạo nghề, giải quyết việc làm cho thanh niên, như: Xây dựng Chiến lược phát triển giáo dục nghề nghiệp giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Chương trình Đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2030 của Thủ tướng Chính phủ; Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045...
Ngoài ra, còn hướng dẫn, chỉ đạo các tỉnh, thành đoàn tiến hành khảo sát, phối hợp với các cơ quan, ban, ngành tại địa phương tham mưu với ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố củng cố phát triển các trung tâm giáo dục nghề nghiệp thanh niên, trung tâm dịch vụ việc làm thanh niên, đổi mới nội dung và hoạt động của các trung tâm phù hợp với các quy định của Chính phủ về lĩnh vực dịch vụ việc làm, giáo dục nghề nghiệp.
Có thể nói, công tác hướng nghiệp, đào tạo nghề cho thanh niên thời gian qua của tổ chức Đoàn đã đạt được nhiều kết quả tích cực, được các cấp bộ Đoàn quan tâm triển khai và cụ thể hóa thông qua chương trình công tác, kế hoạch và nội dung hoạt động thiết thực, hiệu quả. Nhiều tỉnh, thành đoàn đã chủ động tham mưu tốt cơ chế phối hợp với các ngành chức năng, huy động nguồn lực to chức các hoạt động. Đoàn Thanh niên các cấp đã chủ động trong tham mưu, tham gia các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội gắn với giải quyết việc làm đối với thanh niên tại các địa phương một cách thiết thực và hiệu quả.
Nhiều giải pháp hiệu quả của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong công tác hướng nghiệp, đào tạo nghề cho thanh niên trong thời đại mới (Ảnh: TPO)
Tiếp tục đẩy mạnh hướng nghiệp, đào tạo nghề cho thanh niên
Trong xu thế hội nhập ngày càng sâu rộng với nền kinh tế khu vực và quốc tế, quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước ta đòi hỏi lực lượng lao động có kiến thức, tay nghề và kỹ năng ngày càng cao..., thiết nghĩ, các ngành, các cấp cần quan tâm, nghiên cứu, thực hiện một số giải pháp nhằm tiếp tục đẩy mạnh hoạt động hướng nghiệp, đào tạo nghề cho thanh niên trong thời gian tới, gồm:
Một là, tiếp tục nâng cao nhận thức của thanh niên và xã hội về hướng nghiệp, nghề nghiệp, việc làm; đẩy mạnh triển khai các hoạt động truyền thông để toàn xã hội, các cấp, các ngành, mọi gia đình và thanh thiếu niên nhận thức rõ vai trò của nguồn nhân lực đối với sự phát triển kinh tế, xã hội. Mục tiêu đào tạo nhân lực phải là mục tiêu quan trọng hàng đầu trong hệ thống mục tiêu của giáo dục và đào tạo.
Hai là, đề xuất các Bộ, ngành liên quan cần tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nâng cao hiệu quả việc điều tiết phân luồng, hướng nghiệp học sinh bằng các chính sách thu hút hơn nữa. Chẳng hạn, có thể nghiên cứu bổ sung thêm chính sách khuyến khích người học đi học giáo dục nghề nghiệp, thể hiện ở chế độ tuyển sinh, chế độ học bổng và học phí, chính sách tín dụng vay vốn sản xuất đối với học sinh có chứng chỉ đào tạo nghề xuất sắc; có các chính sách đảm bảo học sinh, sinh viên sau khi tốt nghiệp giáo dục nghề nghiệp được tạo điều kiện thuận lợi học lên trình độ cao hơn, đặc biệt những học sinh, sinh viên sau khi tốt nghiệp giáo dục nghề được ưu tiên hơn khi xét nhận vào các khoa tương ứng của các trường cao đẳng, đại học…
Ba là, cần có chính sách sử dụng nguồn nhân lực sau đào tạo trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp. Cần tham mưu ban hành cơ chế phối hợp giữa nhà trường với các cơ sở sản xuất, các doanh nghiệp để tạo “đầu ra” cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; đồng thời, giao cho các doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất tổ chức đào tạo nghề theo nhu cầu của chính họ.
Bốn là, tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới cho đội ngũ làm công tác hướng nghiệp, trong đó, có bộ phận là cán bộ Đoàn chuyên trách tại các địa phương và cán bộ Đoàn, giáo viên phụ trách công tác hướng nghiệp trong các trường phổ thông…
Năm là, đề xuất Chính phủ nghiên cứu ban hành và từng bước hoàn thiện cơ chế, chính sách riêng về hướng nghiệp, đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho thanh niên; Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố cần quan tâm công tác quy hoạch, đầu tư, phát triển đối với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, dịch vụ việc làm trọng điểm thuộc hệ thống Đoàn Thanh niên, qua đó, tạo điều kiện để Đoàn Thanh niên tiếp tục phát huy tốt hơn nữa vai trò đồng hành với thanh niên trong khởi nghiệp, lập nghiệp nói chung và trong tư vấn hướng, nghiệp, đào tạo nghề cho thanh niên nói riêng.
Với vai trò xung kích, tiên phong, sáng tạo, vì mục đích đồng hành cùng tuổi trẻ cả nước đối với công tác hướng nghiệp, đào tạo nghề trong thời đại mới, thiết nghĩ, các cấp bộ Đoàn sẽ chung tay thực hiện thành công mục tiêu xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam có văn hóa, kiến thức khoa học, công nghệ, kỹ năng sống; có nghề nghiệp, ý chí lập thân, lập nghiệp và phát triển toàn diện, giàu lòng yêu nước, có ý chí tự cường, tự hào dân tộc, đã được xác lập tại Nghị quyết Đại hội XII Trung ương Đoàn, nhiệm kỳ 2022 – 2027.
Lê Thanh
