Phát hiện sớm nhờ kiên trì theo dõi
Năm 2023, khi thực hiện tầm soát tại Trung tâm Kiểm tra sức khỏe Chợ Rẫy Việt – Nhật (HECI), chị V. được phát hiện có một nang tuyến vú trái kích thước khoảng 8mm. Hình ảnh siêu âm cho thấy đây là một khối u dạng nang lành tính, được phân loại BIRADS 2 – nhóm tổn thương lành, không nghi ngờ ung thư. Tuy nhiên, các bác sĩ vẫn khuyến cáo chị nên tái khám định kỳ để theo dõi sát diễn tiến.
Nang vú trái năm 2023, kích thước nang # 8mm, vách mỏng, dịch trong, phân loại BIRADS 2
Một năm sau, kết quả siêu âm ghi nhận nang có sự thay đổi nhẹ về kích thước (khoảng 10mm), hình dạng trục dọc dần hiện rõ, bên trong bắt đầu có hồi âm – dấu hiệu cho thấy khối u đang thay đổi tính chất. Lúc này, khối u được xếp vào nhóm BIRADS 3 – nghi ngờ nhẹ, cần kiểm tra lại trong vòng 6 tháng.
Tuy nhiên, vì công việc bận rộn, mãi đến gần 1 năm sau, chị V. mới quay lại kiểm tra. Lúc này, kết quả siêu âm cho thấy khối u đã thay đổi rõ rệt: có trục dọc (cao hơn ngang), thành phần đặc chiếm gần như toàn bộ nang – dấu hiệu báo động. Khối u được phân loại BIRADS 4 – tổn thương nghi ngờ ác tính, cần sinh thiết để chẩn đoán chính xác.
Tầm soát định kỳ – "vũ khí" hiệu quả chống ung thư vú
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư vú là loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ trên toàn cầu. Riêng tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận hơn 22.000 ca mắc mới, trong đó phần lớn phát hiện ở giai đoạn muộn – khi bệnh đã lan rộng, khiến quá trình điều trị trở nên phức tạp và tốn kém hơn rất nhiều.
Hình ảnh nang sau 1 năm (năm 2024), tăng nhẹ kích thước, có khuynh hướng trục dọc và dịch bên trong nang xuất hiện hồi âm, phân loại BIRADS 3
PGS Huỳnh Quang Khánh khẳng định: "Việc khám tuyến vú định kỳ giữ vai trò cực kỳ quan trọng, nhất là với phụ nữ từ 40 tuổi trở lên hoặc có yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình bị ung thư vú, từng có tổn thương lành tính ở tuyến vú, dậy thì sớm, mãn kinh muộn…".
Việc phát hiện sớm ung thư vú thông qua tầm soát định kỳ không chỉ giúp điều trị hiệu quả mà còn làm tăng đáng kể tỷ lệ sống còn cho bệnh nhân:
1. Phát hiện sớm – điều trị sớm – sống khỏe lâu dài
Khối u tuyến vú nếu phát hiện ở giai đoạn đầu (giai đoạn 0 hoặc 1) thì khả năng chữa khỏi rất cao, từ 90% đến 95%. Thậm chí nhiều trường hợp chỉ cần phẫu thuật bảo tồn tuyến vú kết hợp với xạ trị tại chỗ là đủ để loại bỏ hoàn toàn tế bào ung thư, giúp người bệnh duy trì chất lượng sống gần như bình thường.
Trong khi đó, nếu phát hiện muộn (giai đoạn 3, 4), khối u đã di căn sang hạch hoặc các cơ quan khác, quá trình điều trị sẽ buộc phải kết hợp phẫu thuật triệt căn, hóa trị, xạ trị toàn thân, gây nhiều tác dụng phụ, ảnh hưởng lớn đến thể chất lẫn tinh thần người bệnh.
2. Tiết kiệm chi phí điều trị
Ung thư vú giai đoạn đầu điều trị đơn giản, thời gian nằm viện ngắn, ít tốn kém. Ngược lại, khi bệnh tiến triển, chi phí điều trị tăng lên gấp nhiều lần: từ chi phí phẫu thuật, thuốc men, hóa chất, cho đến chi phí theo dõi sau điều trị, phục hồi chức năng, chăm sóc tinh thần… Gánh nặng này không chỉ đè lên bệnh nhân mà còn ảnh hưởng lớn đến gia đình và xã hội.
Năm 2025, nang thay đổi tính chất hoàn toàn, trục dọc và thành phần mô đặc chiếm hết trong nang (phân loại BIRADS 4).
3. Giảm thiểu can thiệp y khoa nặng nề
Nhờ phát hiện sớm, nhiều bệnh nhân chỉ cần điều trị nhẹ nhàng: bóc tách u, xạ trị khu trú, không phải cắt bỏ toàn bộ tuyến vú hay hóa trị toàn thân. Điều này giúp bảo tồn thẩm mỹ, chức năng và tâm lý người bệnh – đặc biệt là với phụ nữ trẻ, còn mong muốn sinh con hoặc giữ gìn vóc dáng, sự tự tin trong cuộc sống.
Khám tuyến vú định kỳ như thế nào?
Để chủ động bảo vệ sức khỏe, đặc biệt là phòng ngừa ung thư vú, phụ nữ nên tuân thủ các bước khám định kỳ sau:
Tự khám vú hàng tháng: Thời điểm tốt nhất là từ ngày thứ 5–7 sau kỳ kinh. Dùng tay kiểm tra từng bên vú để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như u cục, thay đổi màu da, tiết dịch núm vú… Khám lâm sàng tại cơ sở y tế: Tối thiểu 1 lần/năm để được bác sĩ đánh giá trực tiếp và chỉ định siêu âm nếu cần. Chụp nhũ ảnh (mammography): Nên thực hiện từ 40 tuổi trở lên, mỗi 1–2 năm/lần, hoặc sớm hơn nếu có yếu tố nguy cơ. Đây là phương pháp hiệu quả giúp phát hiện những khối u nhỏ mà siêu âm hoặc sờ nắn thông thường không thấy được.
Đừng đợi đến khi có triệu chứng
Một trong những sai lầm phổ biến là chờ đến khi có dấu hiệu rõ rệt mới đi khám. Tuy nhiên, nhiều trường hợp ung thư vú giai đoạn đầu không hề gây đau, không có triệu chứng đặc biệt. Đó là lý do vì sao tầm soát định kỳ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng – phát hiện bệnh khi cơ thể còn "im lặng".
Trường hợp của chị V. là minh chứng sống động cho thấy chỉ cần chậm trễ kiểm tra vài tháng, khối u có thể đã chuyển biến sang ác tính. Nhưng nhờ phát hiện kịp thời, chị đã giữ được tuyến vú, hạn chế tối đa các can thiệp nặng nề và có cơ hội chữa khỏi rất cao.
Trong thời đại hiện nay, khi y học đã phát triển và các phương pháp chẩn đoán – điều trị ung thư ngày càng hiện đại, người dân càng cần chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe của mình. Tầm soát định kỳ không chỉ là biện pháp phòng bệnh hiệu quả mà còn là sự đầu tư khôn ngoan cho tương lai.
Sức khỏe là tài sản quý giá nhất – hãy gìn giữ bằng sự chủ động, bắt đầu từ những việc tưởng chừng đơn giản như một cuộc hẹn kiểm tra sức khỏe định kỳ mỗi năm. Bởi đôi khi, chỉ một lần tầm soát cũng có thể thay đổi cả cuộc đời.
Tấn Tài