TNV- Về thăm các khu dân cư thuộc xã Đông Hải vào một ngày cuối tháng Tư, cảm nhận đầu tiên ùa tới là mọi ngóc ngách đường làng ngõ xóm đều được trải bê tông khang trang, sạch sẽ. Nhưng điều khác biệt rất nhiều so với các xã đạt chuẩn Nông thôn mới mà tôi đã tới là hai bên đường còn được trồng bởi những hàng cây xanh táo, mắt ngọc, cau ta và nhiều loài hoa đủ màu sắc; làm cho những con đường quê như được khoác chiếc áo tươi xanh của cỏ cây, hoa lá, dịu đi cái nắng nóng chói trang đầu hè.
Đường xanh, suối sạch
Tiên Yên là huyện ven biển, miền núi còn nhiều khó khăn của tỉnh Quảng Ninh, nơi sinh sống của 10 dân tộc anh em, trong đó đồng bào dân tộc ít người chiếm khoảng 50%; đời sống, thu nhập của đa phần bà con còn thấp; việc chuyển dịch cơ cấu, qui mô kinh tế còn chậm, giá thành sản xuất còn cao, đầu ra cho sản phẩm còn hết sức bấp bênh.
Giữa khoảnh đất rộng ngợp tràn sắc hoa, cụ Đặng (78 tuổi) đang mải mê làm cỏ giữa trời nắng. Ảnh: P.Quỳnh.
Khó khăn là vậy, nhưng nhờ có quyết tâm cao, cách làm đúng và sáng tạo trong triển khai thực hiện, nên phong trào thi đua xây dựng Nông thôn mới đã qui tụ được sức mạnh đông đảo các tầng lớp nhân dân hăng hái tham gia; được Ban xây dựng Nông thôn mới tỉnh Quảng Ninh đánh giá cao sự nỗ lực và cách làm sáng tạo mang yếu tố phát triển bền vững, lâu dài. Trong tháng 4 và đầu tháng 5/2017 vừa qua, các xã Đông Hải, Đông Ngũ và Hải Lạng thuộc huyện Tiên Yên đã vui mừng làm lễ công bố đạt chuẩn Nông thôn mới sau hơn 6 năm triển khai thực hiện. Đây cũng là 3/11 xã đầu tiên của huyện được công nhận về đích Nông thôn mới vào cuối năm 2017.
Về thăm các khu dân cư thuộc xã Đông Hải vào một ngày cuối tháng Tư, cảm nhận đầu tiên ùa tới là mọi ngóc ngách đường làng ngõ xóm đều được trải bê tông khang trang, sạch sẽ. Nhưng điều khác biệt rất nhiều so với các xã đạt chuẩn Nông thôn mới mà tôi đã tới là hai bên đường còn được trồng bởi những hàng cây xanh táo, mắt ngọc, cau ta và nhiều loài hoa đủ màu sắc; làm cho những con đường quê như được khoác chiếc áo tươi xanh của cỏ cây, hoa lá, dịu đi cái nắng nóng chói trang đầu hè.
Những bức tranh đa màu sắc làm cho con đường quê Làng Nhội trở nên tươi mới. Ảnh: P.Quỳnh.
Đến chiếc cầu thôn Làng Nhội, giữa khoảnh đất rộng chừng 150 m 2 ngợp tràn sắc hoa có một cụ bà đầu đội nón lá đang mải mê làm cỏ giữa trời nắng. Cụ là Nguyễn Thị Đặng (78 tuổi), nhà ở kế bên vườn hoa thôn, ngày nào cũng vậy cứ rỗi là cụ lại cặm cụi ra vườn hoa tưới cây, làm cỏ. Chỉ hơn một năm về trước, đây còn là nơi bà con thường hay đổ rác, nay bà con đã thay đổi cách nghĩ, chung sức dọn dẹp, biến bãi rác uế tạp ngày nào thành vườn hoa của làng. Ngừng tay, cụ Đặng nói tiếp, làm xong việc nhà là tôi lại ra làm cho đẹp làng, đẹp xã, cho con cháu học theo.
Dọc hai bên đường làng gần khu chợ, do không còn đất trống để trồng cây xanh, chị Nguyễn Ái Việt (Bí thư kiêm trưởng thôn) đã nảy ra sáng kiến vẽ tranh vào những bức tường ven đường để con đường làng quê thêm phần sinh động. Nghĩ là làm, đích thân chị Việt cùng thầy giáo Tô Văn Biên (Trường TH Đông Hải) đã miệt mài tạo tác nên những bức tranh đa màu sắc. Con đường quê Làng Nhội nhờ đó trở nên vui mắt và tươi mới.
Con suối thôn Nà Bấc ô nhiễm ngày nào đã thành điểm nghỉ ngơi rửa tay
chân sau mỗi buổi làm đồng, thành nơi tắm mát của lũ trẻ trong làng vào những ngày hè oi ả.
Ảnh: P.Quỳnh.
Tiếp tục sang thôn Làng Đài, Nà Bấc, Hà Tràng Đông, ở đâu cũng bắt gặp những con đường bê tông sáng trắng, những hàng cây xen lẫn hoa thẳng tắp chạy dọc hai bên đường, những vườn hoa đẹp đẽ mọc lên từ bãi đất để hoang. Trông thật mát mắt.
Dừng chân bên con suối nước chảy trong vắt chạy ngang qua đường, chúng tôi thốt lên ao ước được ào xuống tắm cho vơi đi cái nóng nực đầu mùa. Lúc này, Lê Trung Thịnh (Bí thư Đoàn xã Đông Hải) mới bật mí, đây từng là nơi đổ rác rất dơ bẩn của thôn Nà Bấc, nhưng mấy năm nay bà con đã tự giác ý thức được việc giữ gìn môi trường sống cho mình, nên rác đã được thu dọn sạch sẽ trả lại sự trong lành vốn có của những dòng sông con suối xung quanh nơi sinh sống. Bây giờ đối với bà con trong thôn, con suối ô nhiễm ngày nào đã thành điểm nghỉ ngơi rửa tay chân sau mỗi buổi làm đồng, thành nơi tắm mát của lũ trẻ trong làng vào những ngày hè oi ả.
Những vùng sản xuất chuyên canh
Ngay tại Hội nghị xúc tiến đầu tư trong Tuần văn hóa – thể thao huyện Tiên Yên lần thứ I (tháng 8/2017), đã có 6 nhà đầu tư ký kết biên bản ghi nhớ đầu tư với tổng số vốn gần 1.000 tỷ đồng vào lĩnh vực nông nhiệp; đó là Công ty Thiên Thuận Tường đầu tư trang trại bảo tồn và phát triển giống gà Tiên Yên tại thôn Hồng Phong (xã Phong Dụ); Công ty cổ phần nông, lâm, nghiệp Bình Minh, Công ty Phúc Long...
Những con đường quê thôn Làng Đài sạch đẹp, xanh mát. Ảnh: P.Quỳnh.
Ngoài ra, trên địa bàn huyện có 20 Hợp tác xã hoạt động chủ yếu sản trong lĩnh vực nông nghiệp (nuôi gà, tôm thẻ chân trắng, trồng cây dược liệu...). Một số hợp tác xã bước đầu hoạt động có hiệu quả, là trung tâm kết nối bà con địa phương, thúc đẩy sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Điển hình là Hợp tác xã chăn nuôi gà Tiên Yên tại xã Phong Dụ với 34 thành viên, năm 2017 chăn nuôi trên 34.300 con gà thương phẩm.
Đến nay, huyện Tiên Yên đã hình thành các vùng sản xuất hàng hoá nông nghiệp tập trung với những sản phẩm đặc thù có giá trị kinh tế cao, tăng hiệu quả sản xuất trên một diện tích canh tác và góp phần tăng thu nhập cho người sản xuất như: Vùng nuôi gà tại xã Phong Dụ; nuôi tôm thẻ chân trắng tại xã Hải Lạng, Đông Hải, Đông Ngũ; vùng trồng cây dược liệu tại xã Yên Than; vùng miến dong giềng ở xã Đại Thành, Đại Dực; vùng trứng vịt biển và khoai lang xã Đồng Rui; nuôi ong lấy mật ở xã Hà Lâu.
Từ khu đất để hoang ở đầu thôn Hà Tràng Đông, Đoàn xã và bà con trong thôn đã biến thành
vườn hoa đẹp đẽ. Ảnh: P.Quỳnh.
Thực hiện Chương trình mỗi xã, phường một sản phẩm, Tiên Yên đã 7 sản phẩm được chọn tham gia đánh giá cấp tỉnh; trong đó có 3 sản phẩm đạt 4 sao (gà Tiên Yên, trứng vịt biển Đồng Rui, khâu nhục Tiên Yên), 2 sản phẩm đạt 3 sao (bánh chả Tiên Yên, bánh hạnh nhân Tiên Yên) và 2 sản phẩm chưa được cấp sao là mật ong Tiên Yên và kẹo lạc hồng Tiên Yên.
Để thúc đẩy tiêu thụ các nông sản, huyện đã xây dựng các điểm dừng chân đón khách du lịch trên địa bàn huyện Tiên Yên, và góp phần giúp các chủ cơ sở nâng cao năng lực quản lý, tổ chức sản xuất, kinh doanh hiệu quả. Nhờ vậy, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn (năm 2017) đạt 26,8 triệu đồng/người, tăng 2,8 triệu đồng so với năm 2016; tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn 3,18% tương ứng với 406 hộ.
Vườn mẫu và khu dân cư kiểu mẫu
Những năm vừa qua, việc rà soát, đánh giá tiến độ thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới được thực hiện sát sao, cụ thể hơn. Định kỳ hàng tháng, Thường trực Ban chỉ đạo chương trình nông thôn mới huyện xuống các địa phương nghe kết quả triển khai, giải quyết các vướng mắc, đưa ra các giải pháp tháo gỡ khó khăn ngay tại cơ sở; Văn phòng Điều phối chương trình nông thôn mới trực tiếp, hướng dẫn các xã xây dựng khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu.
Quét dọn đường thôn – nét đẹp thường ngày dễ gặp ở vùng quê Tiên Yên. Ảnh: P.Quỳnh.
Nhờ vậy, phong trào thi đua xây dựng thôn nông thôn mới kiểu mẫu, xây dựng vườn mẫu, hộ gia đình kiểu mẫu diễn ra sôi nổi, lôi cuốn người dân hăng hái tham gia. Phong trào xây dựng thôn kiểu mẫu, chỉnh trang đường làng, ngõ xóm, trồng hàng rào xanh, cây bóng mát, vệ sinh môi trường, nhà cửa sạch sẽ dần đi vào nếp sống của người dân và là mục tiêu phấn đấu của người dân. Đến nay, phong trào xây dựng thôn nông thôn mới kiểu mẫu lan tỏa rộng khắp trong toàn huyện, dần đi vào chiều sâu và tính bền vững cao.
Ở 03 xã đạt chuẩn nông thôn mới (Đông Hải, Đông Ngũ, Tiên Lãng) đã có 19 thôn triển khai xây dựng kiểu mẫu; các xã Đồng Rui, Hải Lạng, Yên Than, Điền Xá, Phong Dụ, Đại Thành, Đại Dực, Hà Lâu mỗi xã triển khai ít nhất 01 thôn chỉ đạo điểm xây dựng thôn nông thôn mới kiểu mẫu; đưa tổng số thôn triển khai xây dựng kiểu mẫu lên 30 (vượt 11% so với kế hoạch), trong đó có 13 thôn đạt chuẩn. Toàn huyện có 3.496 hộ ở 05 xã đăng ký xây dựng gia đình kiểu mẫu; đó là: Đông Hải 1.048 hộ, Đông Ngũ 1.048 hộ; Tiên Lãng 1.113 hộ; Hải Lạng 217 hộ và Yên Than 73 hộ.
Vườn mẫu gia đình chị Lương Thị Hương (xã Đông Hải). Ảnh: P.Quỳnh.
Bà con các xã đã tự giác chuyển đổi vườn tạp, xây dựng vườn mẫu; đến nay toàn huyện đã có 23 vườn mẫu ở các xã Đông Hải (8 vườn), xã Đông Ngũ (6 vườn), xã Tiên Lãng (2 vườn), xã Hải Lạng (2 vườn), xã Đại Dực (1 vườn), xã Đồng Rui (3 vườn), xã Yên Than (01 vườn). Các hộ dân đã có ý thực chặt bỏ cây trồng không hiệu quả, cải tạo, chỉnh trang lại vườn theo quy hoạch, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, tạo ra sản phẩm chất lượng, một số vườn đã cho thu nhập cao. Tiêu biểu như vườn mẫu của hộ ông Phan Huy Dương (thôn Hội Phố), bà Phạm Thị Gấm (thôn Làng Nhội), ông Lý Ngân (thôn Tài Noong) xã Đông Hải; hộ bà Nguyễn Thị Hồi (thôn Sán Xế Đông), ông Lý Văn Thái dân tộc Dao (thoonn Đông Ngũ Kinh) xã Đông Ngũ.
Chất lượng đời sống của người dân tại thôn kiểu mẫu được nâng lên rõ rệt, đường làng, ngõ xóm luôn vệ sinh sạch – đẹp, nhà ở và các công trình phục vụ nhà ở được sắp xếp lại ngăn nắp, gọn gàng, môi trường được bảo vệ, an ninh trật tự được giữ vững, ý thực người dân được nâng cao cùng nhau chia sẻ các công việc của xã hội, tình làng, nghĩa xóm được thêm bền chặt.
Vùng nuôi tôm của hộ ông Bùi Văn Tuấn. Ảnh: Vũ Thao.
Theo ông Trương Công Ngàn (Bí thư Huyện ủy kiêm Chủ tịch UBND huyện Tiên Yên), năm 2018, huyện phấn đấu thêm 03 xã đạt chuẩn nông thôn mới (Hải Lạng, Đồng Rui, Yên Than), đưa thu nhập của người dân khu vực nông thôn khoảng 28 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo dưới 2,43%, tỷ lệ dân số tham gia bảo hiểm y tế trên 85%. Đồng thời, tiếp tục xây dựng 14 thôn mẫu ở 05 xã (Hải Lạng 6, Đồng Rui 2, Yên Than 4, Điền Xá 2, thôn Khe Lẹ xã Hà Lâu); các xã còn lại tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng thôn kiểu mẫu đã xây dựng năm 2017; xây dựng 7 vườn mẫu (Hải Lạng 2 vườn, Đồng Rui 2 vườn, Yên Than 3 vườn, Điền Xá 1 vườn).
Làng quê trù phú, đẹp như tranh vẽ ở xã vùng cao Đại Thành. Ảnh: Vũ Thao.
Ngoài ra, huyện còn triển khai Quy hoạch nuôi nhuyễn thể tại xã Đông Hải, Tiên Lạng, Hải Lạng, Đồng Rui; Quy hoạch chi tiết vùng nuôi trồng thủy sản Hải Lạng; Quy hoạch vùng chăn nuôi tập trung tại thôn Thanh Hải, xã Hải Lạng; gắn với đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, chuyên canh, bền vững, liên kết chuỗi giá trị gia tăng; phát triển đàn gà Tiên Yên thương phẩm, nuôi ngan sao địa phương, nuôi vịt biển sinh sản, nuôi ong, phát triển đàn bò sinh sản, nuôi lợn thịt, trồng cây dong riềng, trồng rừng gỗ lớn. Đây là những bước đi căn cơ, thúc đẩy sản xuất hàng hóa, tạo thương hiệu nông sản đặc trưng địa phương, nâng cao đời sống bà con, góp phần xây dựng Nông thôn mới một cách bền vững./.
Phạm Quỳnh
