ĐẨY NHANH CÁC DỰ ÁN ĐƯỜNG SẮT QUỐC GIA, HÌNH THÀNH HỆ SINH THÁI ĐƯỜNG SẮT HIỆN ĐẠI
Theo báo cáo tại phiên họp, hiện cả nước đang triển khai nhiều dự án trọng điểm quốc gia trong lĩnh vực đường sắt, gồm tuyến Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, tuyến Hà Nội – Lạng Sơn, tuyến Hải Phòng – Móng Cái, đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, cùng các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội và TPHCM. Đây đều là các dự án có ý nghĩa chiến lược, góp phần định hình hạ tầng giao thông hiện đại, thúc đẩy phát triển vùng và liên kết kinh tế quốc gia.
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên họp.
Phát biểu kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính biểu dương nỗ lực của các bộ, ngành và địa phương trong việc thu xếp nguồn vốn, hoàn thiện thủ tục đầu tư cho các dự án trọng điểm. Chính phủ đã và đang huy động đa dạng các nguồn lực tài chính, bao gồm vốn ODA, trái phiếu Chính phủ và vốn trong nước, để bảo đảm tiến độ cho tuyến Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng và đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.
Đặc biệt, Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần "chuyển giao công nghệ – tự chủ công nghệ – phát triển hệ sinh thái đường sắt", coi đây là định hướng lâu dài để Việt Nam từng bước làm chủ kỹ thuật thiết kế, thi công và vận hành các tuyến đường sắt hiện đại, trong đó có hệ thống tàu điện ngầm và metro đô thị.
GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG – NHIỆM VỤ THEN CHỐT
Về công tác giải phóng mặt bằng, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị các bí thư tỉnh ủy, thành ủy – trưởng ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng địa phương trực tiếp chỉ đạo, chịu trách nhiệm trước Chính phủ về tiến độ. Ông biểu dương tỉnh Ninh Bình vì đã có nhiều cách làm hiệu quả, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và người dân, tạo mặt bằng sạch nhanh cho dự án.
Thủ tướng yêu cầu các địa phương có dự án đi qua, đặc biệt là các tuyến Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng và đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, cần đẩy nhanh tiến độ di dời hạ tầng kỹ thuật, xây dựng khu tái định cư theo đúng kế hoạch, bảo đảm "nơi ở mới phải tốt hơn hoặc ít nhất bằng nơi ở cũ".
Bộ Tài chính được giao hướng dẫn cơ chế ứng vốn, phân bổ vốn kịp thời cho công tác giải phóng mặt bằng, tránh để ách tắc tiến độ vì thiếu vốn. Đồng thời, các địa phương phải chủ động rà soát, báo cáo chính xác nhu cầu vốn, phối hợp chặt chẽ với Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính để điều phối nguồn lực phù hợp.
HOÀN THIỆN CÁC TIÊU CHUẨN VÀ CƠ CHẾ ĐẦU TƯ ĐƯỜNG SẮT TỐC ĐỘ CAO
Liên quan đến dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, Thủ tướng giao Bộ Xây dựng và Bộ Khoa học – Công nghệ hoàn thiện, công bố 37 tiêu chuẩn Việt Nam về đường sắt tốc độ cao trong tháng 10-2025, trên cơ sở tiêu chuẩn của Tổ chức Tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO). Đây là bước đi quan trọng nhằm tạo hành lang pháp lý, kỹ thuật đồng bộ, làm cơ sở để triển khai các bước thiết kế, thẩm định và lựa chọn nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng được giao hoàn thiện báo cáo về hình thức đầu tư, tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư và cơ chế chính sách đặc thù, trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Ban Quản lý dự án đường sắt phải hoàn thành Báo cáo nghiên cứu khả thi trong quý I-2026, bảo đảm cơ sở triển khai giai đoạn tiếp theo đúng tiến độ Chính phủ đề ra.
TẬP TRUNG CHO METRO SỐ 2 – DỰ ÁN THEN CHỐT CỦA TPHCM
Đối với các dự án đường sắt đô thị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đặc biệt nhấn mạnh hai đầu tàu kinh tế là Hà Nội và TPHCM cần chủ động tháo gỡ vướng mắc, hoàn thiện thủ tục, đẩy nhanh tiến độ.
Tại Hà Nội, Chính phủ yêu cầu UBND Thành phố hoàn thiện hồ sơ huy động vốn ODA cho tuyến số 3 (Ga Hà Nội – Hoàng Mai), phối hợp Bộ Quốc phòng sớm thống nhất phương án thu hồi đất cho depot tuyến số 5 (Văn Cao – Hòa Lạc) và đẩy nhanh các tuyến số 2 và 3 (Cầu Giấy – Ga Hà Nội).
Đối với TPHCM, Thủ tướng giao UBND Thành phố tập trung hoàn thiện thủ tục điều chỉnh Dự án tuyến Metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương), phấn đấu khởi công vào cuối năm 2025. Đây là một trong những dự án giao thông đô thị quan trọng nhất của Thành phố, kết nối khu trung tâm với các quận phía Tây, đồng thời liên thông với tuyến Metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên) để hình thành mạng lưới giao thông công cộng hiện đại, giảm ùn tắc, ô nhiễm và nâng cao chất lượng sống cho người dân.
Thủ tướng lưu ý, ngoài Metro số 2, dự án tàu điện ngầm kết nối Sân bay Long Thành với Sân bay Tân Sơn Nhất cũng cần được ưu tiên hàng đầu, bảo đảm tính liên thông giữa các trung tâm kinh tế, cảng hàng không và đô thị vệ tinh của vùng Đông Nam Bộ.
HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC, TẠO CƠ CHẾ LINH HOẠT
Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao và các cơ quan liên quan sớm giải quyết các kiến nghị về vốn ODA và cơ chế tài chính cho các dự án đường sắt đô thị. Chính phủ khẳng định sẽ tạo mọi điều kiện để TPHCM chủ động ứng vốn, huy động nguồn lực xã hội hóa, bảo đảm tiến độ khởi công Metro số 2 đúng mục tiêu.
Việc hoàn thành và đưa vào sử dụng tuyến Metro số 2 sẽ góp phần giảm áp lực giao thông trên các trục đường Cách Mạng Tháng Tám, Trường Chinh, Phạm Văn Bạch, Tân Kỳ Tân Quý…, đồng thời thúc đẩy phát triển đô thị theo mô hình TOD (phát triển định hướng giao thông công cộng) – một mô hình đang được nhiều quốc gia tiên tiến áp dụng để tái cấu trúc đô thị xanh, bền vững.
MỤC TIÊU RÕ RÀNG, QUYẾT TÂM CAO
Tuyến Metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương) có chiều dài hơn 11km, gồm 9 ga ngầm và 1 ga trên cao, đi qua các quận 1, 3, 10, 12, Tân Bình và Tân Phú. Dự án được kỳ vọng rút ngắn thời gian di chuyển từ trung tâm đến khu vực Tây Bắc TPHCM xuống còn 20 phút, giảm hàng chục ngàn lượt xe cá nhân mỗi ngày.
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tinh thần "làm việc phải có trọng tâm, trọng điểm, rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời hạn"; yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phối hợp chặt chẽ, xử lý dứt điểm các nút thắt, không để chậm trễ trong các khâu thủ tục, vốn, hay giải phóng mặt bằng.
Với quyết tâm của Chính phủ, sự đồng hành của các bộ, ngành và đặc biệt là sự chủ động của TPHCM, mục tiêu khởi công Metro số 2 vào cuối năm 2025 được xem là cột mốc quan trọng trong tiến trình hiện đại hóa hạ tầng giao thông đô thị, tạo tiền đề để TPHCM phát triển bền vững, xứng tầm trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước.
Tuyến Metro số 2 – Hành trình kết nối tương lai đô thị thông minh TPHCM.
Tấn Tài
PV