Ảnh minh họa
1. Phát huy tinh thần yêu nước trong thanh niên để bảo đảm ổn định chế độ chính trị
Yêu nước được hiểu là tình cảm, là lý trí, là những hành động của con người gắn với đất nước, hướng về đất nước, phấn đấu hi sinh vì đất nước. Từ góc độ tình cảm, yêu nước là yêu non sông đất nước; yêu con người, dân tộc, nhân dân, đồng bào; yêu quê hương, Tổ quốc; yêu những truyền thống quý giá về văn hoá của cha ông. Yêu nước là hành động sẵn sàng hi sinh, xả thân vì nước, vì dân tộc. Đây là những hành động cụ thể đối với đất nước được soi sáng bằng lí trí sáng suốt định hướng cho hành động.
Một trong những hoạt động phá hoại của các thế lực thù địch hiện nay là gây mất đoàn kết, tạo ra sự hỗn loạn để có thể can dự vào nền độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, đưa nước ta đi xa khỏi mục tiêu CNXH tốt đẹp mà các thế hệ thanh niên trước đây đã hy sinh bằng xương máu để có được. Mục tiêu chính của chế độ chính trị của chúng ta là xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Trong quá trình thực hiện mục tiêu đó, chúng ta phải đấu tranh với các thế lực chính trị, muốn thay đổi chế độ và thay đổi con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội của đất nước Việt Nam.
Trong thời đại ngày nay, nguồn lực, của cải đích thực và quý giá nhất của mỗi quốc gia chính là con người mà lực lượng quan trọng quyết định là thanh niên. Thanh niên là người được thừa hưởng các giá trị văn hóa của dân tộc, các giá trị vật chất, những thành tựu khoa học - công nghệ, tạo động lực đưa đất nước phát triển. Đảng, Nhà nước, Đoàn Thanh niên luôn đặc biệt quan tâm thanh niên, giáo dục, tuyên truyền những giá trị cốt lõi như: lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, tinh thần đoàn kết, trách nhiệm công dân, đạo đức, khát vọng cống hiến, năng lực đổi mới, sáng tạo, tri thức khoa học, công nghệ hiện đại, thể chất, năng lực hợp tác và hội nhập…để họ xứng đáng là người kế tục sự nghiệp cách mạng.
Trong quá trình lãnh đạo đất nước, Đảng ta luôn xác định vai trò đặc biệt của nhân tố con người với tính cách vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự phát triển đất nước; cần phải “phát huy nhân tố con người trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội; tập trung xây dựng con người về đạo đức, nhân cách, lối sống, trí tuệ và năng lực làm việc; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh”. Phát huy sức mạnh từ văn hóa, tinh thần của thanh niên, chú trọng đào tạo họ trở thành những người có tri thức, có niềm tin, có ý chí về một quốc gia phồn vinh, hạnh phúc thì họ sẽ nỗ lực cống hiến tối đa năng lực của mình trong lao động, trong hoạt động sáng tạo nhằm thúc đẩy sự phát triển xã hội. Thanh niên là những lực lượng chủ chốt trong sáng tạo, lao động, bảo vệ, phát huy vai trò của mình trong sự phát triển chung của dân tộc. Đặc biệt là thanh niên sinh viên phải trở thành nhóm tiên phong, lực lượng trực tiếp tham gia bảo vệ, giữ gìn, bổ sung, phát triển và quảng bá những giá trị bản sắc văn hóa dân tộc thông qua việc thực hiện nội dung, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, bảo vệ chế độ chính trị và nền tảng tư tưởng của Đảng.
2. Tinh thần yêu nước của thanh niên - giá trị cốt lõi của bản sắc văn hóa dân tộc là động lực to lớn xây dựng xã hội chủ nghĩa
Hiện nay, các thế lực thù địch, tấn công, chống phá Đảng, Nhà nước, chế độ và đất nước trên tất cả các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, ngoại giao, an ninh quốc phòng. Các thế lực thù địch luôn tác động vào thanh niên, đặc biệt là thanh niên sinh viên luôn là đối tượng đặc biệt của âm mưu này. Về văn hóa, chúng lợi dụng các vấn đề dân tộc, tôn giáo, dân chủ, nhân quyền để chống phá cách mạng Việt Nam. Chúng gieo rắc tư tưởng sùng bái lối sống, văn hóa phương Tây, đề cao cái tôi cá nhân, lối sống ích kỷ, hẹp hòi, thỏa mãn nhu cầu bản năng, thực dụng. Chúng đề cao quan điểm “yêu chính mình”, quan niệm sống để hưởng thụ, đẩy mạnh tiêu thụ xa xỉ, đề cao giá trị vật chất. Nếu ai cũng “yêu chính mình” thì ai sẽ là người hy sinh, xả thân vì đất nước, vì dân tộc? Trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, có rất nhiều người anh hùng trẻ tuổi dám hy sinh bản thân mình, không ngần ngại, đắn đo giữa “yêu mình” hay “yêu đất nước”, các anh đã ngã xuống để đất nước đứng lên. Nhờ những tấm gương tiêu biểu đó, cùng bao chiến sĩ đã mạnh mẽ đương đầu với khó khăn mà chúng ta có một bản anh hùng ca tự hào Việt Nam, có nền độc lập của đất nước như ngày nay.
Bởi vậy, bản sắc của người Việt là yêu nước, thương dân trước mệnh lệnh của đất nước, là sự tuân thủ một cách tuyệt đối trước yêu cầu độc lập, thống nhất. Cho nên, các thế lực thù địch muốn chống phá chế độ, chống phá Đảng, Nhà nước, phá hoại dân tộc thì chúng phải đánh vào điểm trọng yếu là sự hy sinh quên mình vì cộng đồng, Tổ quốc, là sự gắn kết chặt chẽ. Bởi vậy, chúng đề cao tính cá nhân, phủ nhận hoặc làm mờ đi tính hòa hợp, gắn kết cộng đồng; chúng phát tán những tài liệu, sản phẩm văn hóa đồi trụy, cổ vũ sự chống đối, xúc phạm những giá trị văn hóa truyền thống. Thực chất của các tư tưởng phản động này là tuyên truyền vào những đối tượng thanh niên sinh viên, đưa họ rời xa những giá trị văn hóa dân tộc, rời xa cội nguồn sức mạnh của dân tộc Việt Nam. Âm mưu và hành động này tưởng là bình lặng nhưng vô cùng nguy hiểm.
Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, dân tộc Việt Nam đã rèn đúc, tôi luyện cho mình nhiều phẩm chất tốt đẹp. Đó là năng lực chế ngự thiên nhiên, tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo trong chống giặc ngoại xâm; sự hình thành một hệ giá trị cốt lõi của văn hóa dân tộc với tinh thần yêu nước, ý chí độc lập tự cường, tinh thần đoàn kết, ý thức cố kết cộng đồng gắn kết cá nhân - gia đình - quê hương - đất nước; lòng nhân ái, sự khoan dung, trọng nghĩa tình đạo lý, lấy nhân nghĩa làm gốc; trách nhiệm của cá nhân đối với cộng đồng nhà - làng - nước; trọng dân, đề cao dân, lấy dân làm gốc; hòa hợp đề hòa đồng, cần cù, khiêm tốn, giản dị trong lối sống…Tất cả tạo thành nhân cách cao đẹp của con người và được dân tộc hun đúc qua nhiều thế hệ trở thành cốt lõi của bản sắc văn hóa dân tộc.
Việt Nam là đất nước đa văn hóa với 54 dân tộc thiểu số, trong đó mỗi dân tộc có nhiều nhánh, nhóm nằm rải rác ở nhiều địa phương khác nhau. Tính đa dạng về văn hóa không chỉ do các dân tộc thiểu số khác nhau có những đặc sắc văn hóa riêng mà những đặc sắc đó còn phản ánh đậm nét các đặc điểm gắn với địa lý, điều kiện tự nhiên, mối tương quan giữa các dân tộc thiểu số khác ở các vùng, miền khác nhau. Sự thống nhất đó còn thể hiện giữa các dân tộc thiểu số của Việt Nam đã có một quá trình tương tác, tiếp biến, thâu hóa lẫn nhau trong suốt chiều dài lịch sử trong một quốc gia thống nhất. Chính lịch sử lâu dài của Việt Nam là cơ sở để thống nhất tinh thần yêu nước của các dân tộc, các tầng lớp.
Hội nghị Trung ương 5 khóa VIII (1998) của Đảng đã ra Nghị quyết về “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, coi các lĩnh vực văn hóa khác nhau “là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội”. Đại hội Đảng lần thứ XII (2016), Đảng khẳng định: “xây dựng văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm cho sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”1. Đến Đại hội XIII, Đảng tiếp tục nhấn mạnh: “Phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để văn hóa, con người Việt Nam thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc”2. Các nguyên tắc và phương châm xuyên suốt được Đảng cộng sản Việt Nam quán triệt trong xây dựng các chính sách phát triển xã hội từ phát huy bản sắc văn hóa là trên cơ sở các dân tộc phải được bình đẳng, văn hóa của các dân tộc đều có giá trị như nhau, đều được tôn trọng ngang nhau.
3. Một số kiến nghị nhằm phát huy tinh thần yêu nước của thanh niên trong bối cảnh hiện nay
Đảng cộng sản Việt Nam hiện nay đang kiên trì mục tiêu lãnh đạo toàn thể nhân dân các dân tộc ở Việt Nam xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Nhà nước Việt Nam đã, đang không ngừng hoàn thiện thể chế, chính sách theo phương châm xuyên suốt lấy giá trị văn hóa, con người Việt Nam là nền tảng, phát huy sức mạnh nội sinh để xây dựng chủ nghĩa xã hội. Để những giá trị cao đẹp của con người Việt Nam tỏa sáng và phát huy trong sự nghiệp xây dựng và phát triển bền vững đất nước hiện nay, chúng tôi kiến nghị một số vấn đề sau:
Một là, cần đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục sâu rộng để nâng cao nhận thức và nhận diện những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, có ý thức bảo vệ, gìn giữ, phát huy các giá trị tốt đẹp của dân tộc.
Hai là, khơi dậy, phát huy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, đoàn kết cộng đồng, ý thức trách nhiệm của mỗi công dân trước vận mệnh của dân tộc, sẵn sàng xả thân khi có lời hiệu triệu bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân. Mỗi người dân phải thực sự là một “chiến sĩ trên mặt trận xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” để tăng cường, củng cố “thế trận lòng dân” vững chắc.
Đối với hệ thống chính trị và đặc biệt là chính quyền cở sở phải chú trọng bảo đảm an sinh xã hội, chăm lo cho cuộc sống của nhân dân. Thực tiễn cho thấy đây là yếu tố quan trọng để tăng cường, củng cố lòng tin của nhân dân vào sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước tạo sự đồng thuận, ủng hộ ngày càng cao của nhân dân đối với các quyết sách của chính quyền.
Khi “sức đề kháng” tinh thần của mỗi cá nhân, cả dân tộc khỏe mạnh, triệu con tim chung nhịp đập quyết tâm, đồng hành vượt khó khăn, lan tỏa giá trị nhân văn, bồi đắp tình nhân ái, thì chắc chắn mọi bệnh dịch sẽ bị đẩy lùi, đất nước sẽ tiếp tục đi lên.
Giữ gìn những giá trị truyền thống quý báu của dân tộc là một ý thức chính trị, và ý thức chính trị của dân tộc, xây dựng tâm lý cộng đồng với nội dung cao cả là tinh thần độc lập tự cường, tự chủ lại là biểu hiện cao nhất và trước hết của văn hóa.
Ba là, phải thường xuyên bồi đắp làm giàu cho truyền thống lịch sử - văn hóa Việt Nam với ý nghĩa là cội rễ của dân tộc, bản sắc riêng có của con người Việt Nam. Điều cơ bản và trước hết là phải làm bằng được việc “thường xuyên bồi bổ cho lịch sử - văn hóa, để cho cốt cách văn hóa dân tộc thấm sâu vào tâm lý quốc dân”. Một khi sao nhãng công việc đó thì tự mình sẽ đánh mất mình”.
Bốn là, phải chú trọng hơn trong lĩnh vực đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa, nghệ thuật để đảm bảo sự thống nhất trong đa dạng văn hóa ở Việt Nam. Bảo vệ nền tảng tư tưởng trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật hiện nay cần phải được đổi mới một cách toàn diện, phù hợp hơn với bối cảnh của toàn cầu hóa, số hóa hiện nay, trong đó có nội dung đề cập đến những cơ hội và thách thức đặt ra từ sự phát triển của mạng xã hội đối với việc bảo vệ tính thống nhất trong đa dạng của của văn hóa Việt Nam, cũng như những giải pháp phù hợp để vượt qua thách thức, khắc phục những hạn chế trong quá trình phát triển.
Kết luận
Sự sôi động và đa dạng trong đời sống văn hóa của thanh niên hiện nay chính là sự thách thức trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc. Đó là nguồn sức mạnh, là động lực để nhiều lớp thanh niên biết ơn trân trọng, gìn giữ và phát huy. Thanh niên ngày nay được nối tiếp dòng chảy đó, phấn đấu lập nhiều chiến công trên mọi mặt trận để bảo vệ đất nước, bảo vệ chế độ, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đóng góp cho một đất nước Việt Nam độc lập, thống nhất, phồn vinh, hạnh phúc. Yêu nước là động lực chủ yếu tạo ra sức mạnh to lớn, mạnh mẽ để cho thanh niên Việt Nam tiến vào kỷ nguyên mới trên nền truyền thống ngàn năm văn hiến của dân tộc.
----------------------------------------------------------------
TÀI LIỆU TRÍCH DẪN:
1. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2016, tr. 126
2. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2016, tr. 126
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. TS. Nguyễn Thị Mai Anh (2020), Văn hóanguồn lực cho phát triển bền vững, Tạp chí cộng sản điện tử,
https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/ van_hoa_xa_hoi/-/2018/820538/van-hoa---nguonluc-cho-phat-trien-ben-vung.aspx
2. Ban Tuyên giáo Trung ương (2021), Kỷ yếu hội nghị văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện nghị quyết đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.
3. Đảng cộng sản Việt Nam, Nghị quyết số 33- NQ/ TW ngày 9/6/2014 của Hội nghị lần thứ 9 Ban chấp hành trung ương Đảng khóa XI về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”
4. Thượng tá, TS. Hoàng Gia Khánh (2022), Văn hóa - điều kiện để Việt Nam phát triển bền vững trong giai đoạn hiện nay,
TS. PHẠM THỊ HẰNG
Khoa Chính trị học - Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam
