Phát huy vai trò của nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ ở tỉnh Đồng Nai - thực trạng và giải pháp

Từ khóa: Nhân dân, cán bộ, Đồng Nai

1. Vai trò của Nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ ở tỉnh Đồng Nai

Phát huy vai trò của Nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ là một trong những nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng. Để xây dựng đội ngũ cán bộ không chỉ nhiệm vụ của Đảng và hệ thống chính trị hay là nhiệm vụ của người làm công tác cán bộ mà cần hơn hết đó vừa là trách nhiệm vừa là nhiệm vụ của Nhân dân. Bởi đội ngũ cán bộ cũng từ nhân dân mà ra, cuối cùng đội ngũ cán bộ quay trở lại phục vụ nhân dân. Quyết định 218-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị ban hành quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, trong đó quy định nội dung Nhân dân tham gia góp ý để xây dựng đội ngũ cán bộ đó là: “Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và vai trò tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp uỷ, tổ chức đảng”[1]. Theo đó vai trò của Nhân dân tham gia góp ý xây dựng đội ngũ cán bộ là rất quan trọng, từ đó góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ vừa “hồng” vừa “chuyên” để rồi từ đó quay lại phục vụ phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân ngày càng tốt hơn.

Nghị quyết số 26/NQ-TW ngày 19/05/2018 của Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương khóa XII về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, trong đó đề ra nhiệm vụ giải pháp quan trọng đó là phát huy vai trò của nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ với các nội dung cơ bản: “Thể chế hoá, cụ thể hoá và tổ chức thực hiện có hiệu quả các quy định của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ. Thường trực cấp ủy các cấp ở địa phương định kỳ tiếp dân; bí thư, phó bí thư, ủy viên ban thường vụ và cấp ủy viên dự sinh hoạt với chi bộ khu dân cư; đảng viên công tác tại xã, phường, thị trấn sinh hoạt đảng tại chi bộ khu dân cư. Thực hiện việc phân công cán bộ, đảng viên phụ trách hộ gia đình nơi cư trú với các hình thức phù hợp để gắn bó mật thiết với nhân dân; truyền đạt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với nhân dân và lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của nhân dân; nắm chắc tình hình cơ sở; đồng thời, qua đó để nhân dân thực hiện việc giám sát cán bộ, đảng viên, nhất là về đạo đức, lối sống. Cụ thể hoá và thực hiện có hiệu quả cơ chế dân biết, dân bàn, dân làm, dân giám sát trong công tác cán bộ, xây dựng và quản lý đội ngũ cán bộ. Nghiên cứu mở rộng các hình thức lấy ý kiến đánh giá sự hài lòng của người dân đối với từng đối tượng cán bộ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị một cách phù hợp. Hoàn thiện cơ chế tiếp nhận và xử lý những ý kiến phản ảnh, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của nhân dân, nhất là của người có uy tín trong cộng đồng dân cư gửi đến cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu địa phương, cơ quan, đơn vị và qua các phương tiện thông tin đại chúng với các hình thức phù hợp, hiệu quả”[2]. Nghị quyết đã yêu cầu trong thời gian tới, các cấp ủy và hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở phải đặc biệt coi trọng việc phát huy vai trò của Nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ phù hợp với từng giai đoạn, yêu cầu nhiệm vụ và với nguyện vọng của Nhân dân. Để cụ thể hóa và thực hiện có hiệu quả trong thực tiễn, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Đồng Nai xây dựng ban hành Kế hoạch số 231-KH/TU ngày 12/12/2018 về thực hiện Nghị quyết số 26/NQ-TW ngày 19/05/2018 của Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương khóa XII về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, Kế hoạch giao nhiệm vụ cụ thể cho các cơ quan Ban Tổ chức Tỉnh ủy, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Ban Dân vận Tỉnh ủy và Mặt trận Tổ quốc tỉnh chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan tham mưu triển khai thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ mà Nghị quyết đề ra.

Để tiếp tục phát huy vai trò của Nhân dân, Đại hội lần XIII của Đảng xác định phải tiếp tục: “Nghiên cứu, ban hành cơ chế để nhân dân tham gia xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, xây dựng đội ngũ cán bộ”[3]. Trên cơ sở thực hiện Nghị quyết số 26/NQ-TW và Nghị quyết Đại hội XIII, Đại hội Đảng bộ tỉnh Đồng Nai lần thứ XI đề ra nhiệm vụ, giải pháp: “Tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân phát huy quyền làm chủ của mình trong tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền”[4], trong đó tích cực thực hiện hiệu quả việc phát huy vai trò của nhân dân tham gia góp ý xây dựng đội ngũ cán bộ cho tỉnh là rất quan trọng. Qua đó góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ của tỉnh ngày càng nâng cao về trình độ chuyên môn nghiệp vụ, giữ vững bản lĩnh chính trị tư tưởng, có phẩm chất đạo đức lối sống trong sáng, kiên định với mục tiêu mà Đảng và Nhân dân đã lựa chọn. Quyết tâm xây dựng đội ngũ cán bộ của tỉnh dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách và quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung.

2. Thực trạng phát huy vai trò của Nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ ở tỉnh Đồng Nai

Trong thời gian qua các cấp ủy Đảng tử cấp Tỉnh đến cơ sở luôn quan tâm và phát huy vai trò của Nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ. Ban Thường vụ Tỉnh ủy và các cấp ủy quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện quy chế đối thoại trực tiếp giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp với Nhân dân. Trong 05 năm, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy đã “có 06 cuộc đối thoại với Nhân dân, cấp huyện tổ chức 58 cuộc và cấp xã tổ chức 484 cuộc. Chủ tịch UBND tỉnh tổ chức 04 cuộc, cấp huyện 81 cuộc, cấp xã 409 cuộc”[5]. Các ý kiến phản ánh của Nhân dân được các đồng chí lãnh đạo cấp ủy, chính quyền lắng nghe, tiếp thu, giải trình những nội dung theo thẩm quyền, những nội dung cần xác minh làm rõ hoặc không thuộc thẩm quyền đều được tiếp thu để kiến nghị lên cấp có thẩm quyền giải quyết. Việc tiếp công dân được đồng chí bí thư cấp ủy thực hiện đúng nội dung chỉ đạo tại Quy định số 11-QĐi/TW ngày 28/02/2019 của Bộ Chính trị. Trong đó, đồng chí Bí thư Tỉnh ủy trực tiếp tiếp công dân “định kỳ 01 tháng/lần và đột xuất theo Luật Tiếp công dân, lịch tiếp công dân được niêm yết công khai tại nơi tiếp công dân, thông báo trên phương tiện thông tin đại chúng và cồng thông tin điện tử của tỉnh; cấp huyện thực hiện 152 cuộc, cấp xã thực hiện 3.354 cuộc”[6].

Nhằm phát huy vai trò tiên phong gương mẫu của các đồng chí Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, đồng thời giúp Ban Thường vụ Tỉnh ủy nắm chắc tình hình sinh hoạt chi bộ khu dân cư, kịp thời thông tin, cung cấp cho chi bộ khu dân cư tình hình thời sự quốc tế, địa phương và các chủ trương của cấp ủy cấp trên, tham gia giải quyết những vấn đề đảng viên quan tâm, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Quy định số 32-QĐ/TU ngày 07/8/2019 về Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh dự sinh hoạt đảng với chi bộ khu dân cư. Theo đó, các đồng chí Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh chủ động lựa chọn chi bộ khu dân cư để dự sinh hoạt ít nhất 02 lần/năm, các đồng chí Thường trực Tỉnh ủy dự sinh hoạt ít nhất 01 lần/năm.

Việc thực hiện cơ chế dân biết, dân bàn, dân làm, dân giám sát trong công tác cán bộ, xây dựng và quản lý đội ngũ cán bộ được các cấp ủy, tổ chức đảng đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, góp phần đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Lãnh đạo các cơ quan, đơn vị đề cao vai trò, trách nhiệm thực hiện dân chủ trong quản lý, điều hành, thường xuyên quán triệt, công khai, tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tiếp cận các văn bản của Đảng, Nhà nước liên quan đến công việc và quyền lợi của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trong các cơ quan, đơn vị được triển khai thực hiện gắn với thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp, Luật Phòng chống tham nhũng, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phì và thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị. Lãnh đạo các cơ quan, đơn vị thực hiện dân chủ, công khai trong việc phối hợp với các tổ chức đoàn thể tiến hành các bước hiệp thương giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp, việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; duy trì chế độ họp định kỳ nhằm đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, triển khai nhiệm vụ thời gian tới, đồng thời nắm bắt ý kiến, kiến nghị của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động để kịp thời giải quyết những vấn đề phát sinh trong nội bộ. Hội nghị cán bộ, công chức, viên chức, người lao động được các cơ quan, đơn vị thực hiện hàng năm, đi vào nền nếp.

Việc lấy ý kiến đánh giá sự hài lòng của người dân đối với cán bộ, công chức trực tiếp làm việc với người dân được triển khai thực hiện với nhiều hình thức, kết quả khảo sát được tổng hợp và cập nhật theo thời gian thực hiện qua đó đã thông báo kịp thời các trường hợp bất thường (người dân không hài lòng, công chức có biểu hiện nhũng nhiễu…) tới các đơn vị, địa phương để kịp thời rà soát, chấn chỉnh. Các cơ quan, đơn vị, địa phương cung cấp thông tin, số điện thoại và niêm yết công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng, báo, đài, website của đơn vị, tại trụ sở và bộ phận tiếp nhận và trả kết quả, kịp thời xác minh làm rõ những nội dung phản ánh của tổ chức, cá nhân đối với cán bộ, công chức có hành vi vi phạm quy định. Kết quả điều tra dư luận xã hội 6 tháng đầu năm 2023, “trên 92% ý kiến của người dân được khảo sát rất hài lòng và hài lòng đối với sự lãnh đạo, chỉ đạo của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, địa phương, cơ quan, đơn vị hiện nay”[7]. Việc kết nối hệ thống camera giám sát tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả từ cấp xã đến cấp huyện, cấp tỉnh được thực hiện nghiêm túc (170/170 xã) góp phần nâng cao chức năng giám sát thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, công chức, viên chức cũng như nâng cao ý thức tự giác chấp hành giờ giấc làm việc, thái độ phục vụ người dân. Tỷ lệ giải quyết hồ sơ đúng hạn hàng năm được duy trì “từ 96% trở lên, tỷ lệ hài lòng của người dân trung bình đạt trên 92%”[8].

Công tác tiếp nhận và xử lý những ý kiến phản ánh, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của Nhân dân được các cấp, các ngành thực hiện đảm bảo theo thẩm quyền gắn với thực hiện Quyết định số 99-QĐ/TW ngày 03/10/2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng và Quyết định số 1031-QĐ/TU ngày 16/01/2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc tỉnh tiếp tục phát huy vai trò của nhân dân trong đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Trong 05 năm, “toàn tỉnh đã tiếp 41.771 lượt với 44.286 người đến khiếu nại, tổ cáo, phản ánh, kiến nghị, đã thụ lý, giải quyết 14.255/16.755 đơn khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị thuộc thẩm quyền, tỷ lệ 85,08%”[9]. Nội dung chủ yếu về chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, việc cấp giấy xác nhận chủ quyền sử dụng đất; phản ánh về lĩnh vực pháp luật lao động, bảo hiểm xã hội, hồ sơ chính sách xã hội.

Tuy nhiên, “việc phát huy vai trò của Nhân dân trong tham gia, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền; giám sát việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu còn hạn chế”[10]. Kết quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong các tầng lớp nhân dân chưa đều ở các địa bàn, có lúc, có nơi chưa sâu sát với đối tượng tuyên truyền nên hiệu quả còn thấp. “Vẫn còn một bộ phận cán bộ trong cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đơn vị chưa nhận thức đầy đủ về cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ” và vai trò, tầm quan trọng của việc phát huy quyền làm chủ của Nhân dân; chưa nắm được đặc điểm, tình hình Nhân dân tại địa bàn quản lý nên quá trình tổ chức, thực hiện chưa đạt yêu cầu, còn lúng túng trong giải quyết các vấn đề xảy ra trên địa bàn”[11]. Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị-xã hội có nơi chưa quan tâm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, hướng dẫn đoàn viên, hội viên và Nhân dân thực hiện dân chủ ở cơ sở; chưa phát huy tốt vai trò đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên và Nhân dân, chưa thực hiện tốt vai trò là cầu nối giữa người dân với chính quyền. Chế độ sinh hoạt đoàn thể, hội họp ở các địa bàn dân cư có lúc chưa đạt yêu cầu, nhất là ở địa bàn có đông công nhân lao động, do vậy hiệu quả thông tin đạt được chưa cao.

Nguyên nhân của hạn chế đó là: Do công tác tuyên truyền, triển khai thực hiện phát huy vai trò của Nhân dân trong tham gia, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền; giám sát việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên chưa được quan tâm đúng mức dẫn đến Nhân dân chưa nắm vững vấn đề cần góp ý và giám sát. Nhận thức của một số cán bộ, đảng viên và Nhân dân chưa quan tâm và chú trọng đến vai trò của Nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ. Chưa có cơ chế, tạo động lực, khuyến khích Nhân dân tự giác thường xuyên tham gia đóng góp xây dựng đội ngũ cán bộ. Một số cấp ủy tổ chức đảng chưa nhận thức đầy đủ, sâu sắc, toàn diện về vai trò của Nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ, dẫn đến chưa chỉ đạo, tổ chức tốt việc phát huy vai trò của Nhân dân.

3. Giải pháp tiếp tục phát huy vai trò của Nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ ở tỉnh Đồng Nai trong thời gian tới

Một là, nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng, hệ thống chính trị và cán bộ, đảng viên trong tỉnh về vai trò của Nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ. Trước hết phát đảm bảo vai trò lãnh đạo của các cấp ủy Đảng từ cấp tỉnh đến cơ sở về phát huy vai trò của Nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ. Công tác cán bộ trước hết là công tác của các cấp ủy Đảng, muốn xây dựng được đội ngũ cán bộ phục vụ vì lợi ích của nhân dân, thực sự xứng đáng là đầy tớ của nhân dân, thì phải dựa vào nhân dân, phải lãnh đạo phát huy được vai trò nhân dân tham gia đóng góp ý kiến trong lựa chọn, sử dụng, bố trí, đánh giá cán bộ. Từ nhận thức đúng thì cấp ủy Đảng mới ban hành nghị quyết, kế hoạch lãnh đạo các lực lượng tham gia để tạo mọi điều kiện, cơ chế cho nhân dân tham gia trí tuệ vào xây dựng độ ngũ cán bộ. Nhân dân góp ý xây dựng đội ngũ cán bộ không chỉ là cán bộ cho cấp ủy mà còn là đội ngũ của cả hệ thống chính trị từ cấp tỉnh đến cơ sở. Chính vì vậy, hệ thống chính trị phải hiện thực hóa nghị quyết, kế hoạch của cấp ủy về phát huy vai trò nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ bằng kế hoạch, chương trình hành động thiết thực hiện quả. Nhất là trong các dịp lấy ý kiến, chuẩn bị nhân sự cho bầu cử Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân các cấp, vai trò của nhân dân đóng góp ý kiến là kênh để lựa chọn cán bộ đủ đức, đủ tài và đủ tầm. Đặc biệt ở cấp xã, phường thị trấn của tỉnh, đây là cấp gần nhân dân nhất, trực tiếp hiện thực hóa đường lối chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với Nhân dân, nơi đội ngũ cán bộ thường xuyên gặp gỡ, tiếp xúc và giải quyết công việc cho nhân dân. Chính vì vậy, cần phát huy vai trò của Nhân dân tham gia xây dựng đội cán bộ phục vụ tốt cho nhân dân, giải quyết tốt mọi vấn đề chính đáng mà nhân dân yêu cầu. Bên cạnh đó, chính mỗi cán bộ, đảng viên cần hiểu hơn hết vai trò của nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ. Qua những đóng góp của nhân dân để mỗi cán bộ tự nhìn nhận sửa chữa những khuyết điểm, hạn chế ngày càng hoàn thiện bản thân mình hơn. Nếu cán bộ không có tính cầu thị, kiêu ngạo không tiếp thu ý kiến của nhân dân thì mãi mãi không tiến bộ, luôn yếu kém, không thực hiện tốt yêu cầu, mong muốn của Nhân dân. Việc Nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ cần phải nhận thức đúng, đầy đủ vai trò ý nghĩa sức mạnh, đóng góp và trí tuệ của Nhân dân.

Hai là, nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về dân chủ và nội dung phát huy vai trò nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ. Quan tâm công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ về ý thức, trách nhiệm, phong cách, năng lực tổ chức, thực hiện dân chủ ở cơ sở. Nâng cao chất lượng hoạt động Ban chỉ đạo thực hiện Quy chế dân chủ các cấp; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện Quy chế dân chủ ở các loại hình cơ sở; kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm đối với những trường hợp vi phạm quyền làm chủ của Nhân dân. Tuyên truyền cho nhân dân hiểu rõ hơn về vai trò, sứ mệnh của mình tham gia đóng góp xây dựng đội ngũ cán bộ cho Đảng, Nhà nước. Qua đó tuyên truyền để tất cả cán bộ nhận thấy được trách nhiệm của mình đối với nhân dân, từ đó làm tốt hơn công việc hằng ngày, làm tốt hơn nhiệm vụ mà nhân dân giao phó. Việc tuyên truyền cho Nhân dân phải được đổi mới nội dung, hình thức phù hợp với từng đối tượng, nói và làm sao cho nhân dân dễ hiểu, dễ thực hiện. Tuyên truyền để nhân dân hiểu được xây dựng đội ngũ cán bộ là phải làm như thế nào, thực hiện góp ý ra sao, giám sát, phản biện phải làm sao… Tiếp tục mở rộng và nâng cao chất lượng công tác tiếp dân, đối thoại giữa người đứng đầu với Nhân dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo. Thực hiện tốt dân chủ sẽ phát huy được tinh thần sức mạnh của nhân dân tham gia đóng góp xây dựng nghị quyết, quyết sách của tỉnh và của Trung ương, nhất là trong công tác cán bộ. Phát huy tốt dân chủ trong công tác cán bộ, để tạo điều kiện và phát huy vai trò của nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ là nhiệm vụ quan trọng. Phải làm sao nhân dân tích cực, tự nguyện tham gia đóng góp để xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh, dám dẫn thân, không ngại khó khăn và hành động vì lợi ích cho nhân dân. Nhân dân tham gia phát hiện, lựa chọn, giới thiệu người đủ đức, đủ tài, đủ tầm thật xứng đáng làm đại biểu của mình trong Hội đồng Nhân dân, Quốc hội.

Ba là, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội tăng cường công tác nắm tình hình tư tưởng và tâm tư nguyện vọng của nhân dân. Mỗi tổ chức phải phát huy tốt vai trò đoàn kết tập hợp được hội viên phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng tổ chức để tham gia góp ý xây dựng đội ngũ cán bộ. Thường xuyên nắm bắt tâm tư nguyện vọng, gần gũi nhân dân để lắng nghe nhân dân chia sẻ về thực trạng đội ngũ cán bộ, để từ đó tham gia góp ý, tham mưu cho cấp ủy những giải pháp, định hướng trong lựa chọn, bố trí, sử dụng… cán bộ. Thực hiện tốt vai trò là người đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên. Phải là những tổ chức nòng cốt, phát huy được vai trò, tiềm năng, sức sáng tạo của nhân dân tham gia trao đổi, bàn bạc, thảo luận, hiến kế vào những công tác xây dựng đội ngũ cán bộ cho địa phương. Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, quan tâm củng cố tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức đoàn thể ở cơ sở. Bằng nhiều kênh, hoạt động khác nhau phù hợp để lấy ý kiến tâm huyết, trách nhiệm của nhân dân trong công tác cán bộ. Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội, tham gia góp ý xây dựng Đảng, chính quyền. Thường xuyên tổ chức lấy ý kiến đóng góp của nhân dân vào công tác nhân dự của cấp ủy, chính quyền; tham gia góp ý kiến nhận xét cán bộ, đảng viên; phối hợp tổ chức đúng quy trình việc bầu trưởng ấp, khu phố; thường xuyên nắm bắt và phản ánh ý kiến và nguyện vọng của nhân dân với các cơ quan có thẩm quyền; kịp thời đề xuất, kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền giải quyết những vấn đề bức xúc trong Nhân dân... Thường xuyên củng cố, kiện toàn, phát huy có hiệu quả hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư cộng đồng và nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ chức tự quản ở cơ sở.

Bốn là, cần hiện thực hóa Quyết định 218-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị ban hành quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền thành các quy định, hướng dẫn cụ thể. Trong đó quan tâm, chú trọng về quy định, hướng dẫn cụ thể riêng về nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ. Hiện nay các cơ quan, các địa phương, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội đã ban hành hướng dẫn, kế hoạch để thực hiện Quyết định 218-QĐ/TW. Nhưng chưa có hướng dẫn, quy định cụ thể chuyên đề rõ về nhân dân tham gia xây dựng Đảng, đặc biệt trong đó là xây dựng đội ngũ cán bộ, bởi khi cụ thể hóa các văn bản thì sẽ có cơ sở căn cứ để tiếp tục phát huy hiệu quả hơn về vai trò của nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ. Càng cụ thể hóa thì việc thực hiện càng dễ, đồng thời phải có cơ chế quy định để bảo vệ khuyến khích nhân dân tham gia vào công tác cán bộ. Hiện nay vẫn còn một bộ phận nhân dân chưa tích cực tham gia đóng góp để xây dựng đội ngũ cán bộ, nên cần có cơ chế khuyến khích, tạo động lực để nhân dân tích cực hiệu quả hơn.

Năm là, phát huy vai trò của nhân dân tham gia tích cực trách nhiệm trong việc đánh giá cán bộ. Muốn vậy thì phải xây dựng quy trình riêng để lấy ý kiến nhân dân nơi cư trú, nơi làm việc về phẩm chất, đạo đức, lối sống, sự gương mẫu… của cán bộ. Thực hiện hiệu quả, thiết thực việc lấy ý kiến của nhân dân nơi cư trú đối với cán bộ, trước khi bổ nhiệm, quy hoạch… cần có sự tham gia ý kiến của nhân dân. Chính nhân dân sẽ đánh giá được cán bộ đó có đủ phẩm chất, năng lực, trình độ, đạo đức để xứng đáng giữ vào các vị trí công tác hay không. Việc lấy ý kiến phải thực hiện chặt chẽ, khách quan, công tâm, tránh trường hợp mua phiếu, nhất là trước các khi bầu cử Hội đồng Nhân dân, bầu cử Quốc hội. Để đánh giá cán bộ đúng thì các cấp ủy cần lãnh đạo, chỉ đạo mỗi cán bộ phải xây dựng chương trình, kế hoạch công tác, thường xuyên sâu sát cơ sở qua đó nhân dân mới có cơ sở đánh giá, chứ cứ ngồi trong phòng lạnh rồi nêu tên, liệt kê danh sách, lý lịch trích ngang đọc cho nhân dân thì sao nhân dân biết người đó là ai, làm việc như thế nào để đánh giá.

Sáu là, thường xuyên kiểm tra, giám sát và sơ kết, tổng kết hoạt động nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ. Hiện nay, kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết đang trên cơ sở kết quả thực hiện Quyết định 218-QĐ/TW. Nên cần phải có kiểm tra, giám sát chuyên đề về nhân dân tham gia góp ý xây dựng đội ngũ cán bộ. Xem xét nơi nào phát huy tốt vai trò của nhân dân góp ý xây dựng đội ngũ cán bộ thì cần phải nhân rộng, khen thưởng kịp thời, nơi nào chưa thực hiện tốt thì phải phê bình và yêu cầu khắc phục hạn chế. Bên cạnh đó qua kiểm tra, giám sát nếu phát hiện việc lợi dụng nhân dân để có ý mua phiếu, chạy phiếu, chạy tín nhiệm thì cần phải ngăn chặn kịp thời và có hình thức xử lý. Tiến hành sơ kết, tổng kết hoạt động nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ để rút ra những ưu điểm, thẳng thắn chỉ ra hạn chế để từ đó có giải pháp định hướng thực hiện tốt hơn. Trong đó cần có giải pháp thiết thực, hiệu quả chứ không nên có giải pháp chung chung, mà phải giải quyết được các hạn chế, tồn tại, đồng thời khuyên khích, phát huy tích cực vai trò của nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ.

Phát huy vai trò của nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ của tỉnh Đồng Nai là nhiệm vụ quan trọng, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ của tỉnh phục vụ Nhân dân ngày càng tốt hơn, ngày càng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và nguyện vọng chính đáng của Nhân dân. Muốn vậy các cấp ủy đảng, hệ thống chính trị cần phải có giải pháp đồng bộ, hiệu quả, cụ thể để phát huy mạnh hơn nữa trí tuệ của nhân dân tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ của tỉnh trong thời gian tới.

PGS,TS. Lâm Quốc Tuấn - Viện Trưởng Viện Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

ThS. Phạm Xuân Thành - Giảng viên, Học viện Chính trị khu vực II - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh