TNV - Việt Nam có vị trí địa lý nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, là quốc gia chịu ảnh hưởng không nhỏ bởi những hiện tượng biến đổi khí hậu thất thường, trong những năm gần đây thiên tai, hạn hạn, lũ lụt liên tiếp xảy ra đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của mọi người dân. Với bản chất, truyền thống tốt đẹp của anh “Bộ đội Cụ Hồ” đã được thực tiễn lịch sử kiểm nghiệm, chứng minh, thanh niên quân đội đã có mặt kịp thời cùng với Nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai.
Thanh niên quân đội là một bộ phận của thanh niên cả nước, ngoài chức năng, nhiệm vụ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, họ còn phải tích cực, chủ động tham gia vào việc giúp đỡ Nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai đem lại cuộc sống bình yên cho Nhân dân. Qua đó, góp phần củng cố, tăng cường mối đoàn kết gắn bó máu thịt giữa Quân đội với Nhân dân, tạo thành sức mạnh vật chất, tinh thần to lớn bảo đảm cho Quân đội ta luôn vượt qua mọi khó khăn, gian khổ; xây đắp nên tượng đài bất diệt về tình yêu, niềm tin của Nhân dân đối với Quân đội trong mọi điều kiện, hoàn cảnh.
Chiến sĩ Tiểu đoàn 10, Trung đoàn 98 tham gia khắc phục hậu quả thiên tai.
Trước những bước ngoặt mới của sự nghiệp cách mạng đất nước cũng như yêu cầu, nhiệm vụ tăng cường vững chắc sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân đã và đang đòi hỏi phải tăng cường hơn nữa mối quan hệ máu thịt giữa Quân đội với Nhân dân. Điều này tất yếu phải trang bị đầy đủ cho thanh niên quân đội những kiến thức cơ bản về cách thức, phương pháp tham gia khắc phục hậu quả thiên tai gây ra để họ đủ sức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình trước Đảng, Tổ quốc và Nhân dân.
Trong những năm qua, cấp ủy, người chỉ huy và tổ chức đoàn các cấp ở đơn vị cơ sở đã thường xuyên quan tâm nâng cao nhận thức cho đội ngũ thanh niên ở đơn vị mình về vị trí, vai trò tầm quan trọng của việc tham gia giúp Nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai gây ra; đã chủ động bồi dưỡng cho thanh niên về kiến thức, kỹ năng tham gia khắc phục hậu quả thiên tai. Nhất là về công tác chuẩn bị ứng phó với sự cố môi trường và điều kiện thời tiết khí hậu khắc nghiệt; triển khai trực sẵn sàng chiến đấu thường xuyên, đặc biệt trong giai đoạn mùa mưa bão, phối hợp chặt chẽ với các đoàn thể chính quyền địa phương trên địa bàn nắm chắc tình hình, xử trí tốt các tình huống, không để bị động bất ngờ theo phương châm “4 tại chỗ” (chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ, hậu cần tại chỗ).
Bên cạnh những kết quả đạt được thì công tác tham gia giúp Nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai của thanh niên quân đội vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, bất cập cả về nhận thức cũng như trong triển khai thực hiện một số công việc cụ thể. Do vậy trong tình hình mới, để giữ vững và góp phần tô thắm hình ảnh, phẩm chất anh “Bộ đội Cụ Hồ” trong lòng Nhân dân thì việc phát huy vai trò của thanh niên quân đội tham gia giúp đỡ Nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai là rất cần thiết, đòi hỏi các đơn vị Quân đội thực hiện đồng bộ một số biện pháp cơ bản sau:
Một là, tăng cường giáo dục nâng cao ý thức, trách nhiệm cho thanh niên quân đội tham gia nhiệm vụ khắc phục hậu quả thiên tai
Mỗi thanh niên quân đội ở các đơn vị cần nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của việc tham gia giúp đỡ Nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai gây ra là sự kế thừa, tiếp nối của việc phát huy phẩm chất, truyền thống của “Bộ đội Cụ Hồ”, là nhiệm vụ chiến đấu trong thời bình để không ngừng duy trì, củng cố tình cảm yêu mến của Nhân dân đối với Quân đội và của cán bộ, chiến sĩ quân đội với Nhân dân. Ý thức, trách nhiệm của thanh niên quân đội không chỉ dừng lại ở những suy nghĩ, tình cảm mà phải được biểu hiện, chuyển hoá thành những công việc, nhiệm vụ cụ thể, thiết thực, hiệu quả, bằng những sự việc với Nhân dân, với kết quả đạt được trong thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ mà cấp trên đã giao. Chủ tịch Hồ Chí minh đã nói: “Quân đội ta là quân đội của Nhân dân, nghĩa là con em ruột thịt của Nhân dân. Ngoài lợi ích của Nhân dân, quân đội ta không có lợi ích nào khác”. Thông qua những hoạt động tuyên truyền, giáo dục về nhiệm vụ giúp đỡ Nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai sẽ giúp cho mỗi thanh niên quân đội thấy được niềm vinh dự, tự hào và lòng dũng cảm, khắc phục khó khăn, gian khổ để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Để thực hiện tốt biện pháp trên cần thực hiện có hiệu quả một số nội dung cơ bản sau:
Thứ nhất, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì đơn vị trong phát huy vai trò của thanh niên quân đội tham gia giúp đỡ Nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai gây ra.
Thứ hai, tổ chức sinh hoạt trong toàn đơn vị để quán triệt, giao nhiệm vụ cho từng bộ phận, lực lượng thanh niên quân đội.
Thứ ba, chú trọng đến hoạt động rút kinh nghiệm, nhân rộng điển hình tiên tiến trong hành động của thanh niên quân đội tham gia giúp đỡ Nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai.
Hai là, các đơn vị cần tích cực, chủ động xây dựng các phương án khắc phục hậu quả thiên tai cho thanh niên quân đội
Biện pháp này nhằm trang bị kỹ năng, kinh nghiệm sự thuần thục, nhuần nhuyễn của thanh niên quân đội khi tham gia giúp đỡ Nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai gây ra một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất. Bởi sự tích cực, chủ động trong xây dựng các phương án khắc phục hậu quả thiên tai sẽ giúp cho thanh niên quân đội nhận thấy được mức độ ảnh hưởng của từng đợt thiên tai gây ra đối với bà con Nhân dân, để từ đó chuẩn bị chu đáo về mọi điều kiện từ nhân lực đến trang thiết bị, phương tiện phục vụ cho việc khắc phục hậu quả thiên tai. Khắc phục hậu quả thiên tai gây ra nhất là bão, lũ là nhiệm vụ vô cùng khó khăn, phức tạp, gian khổ, thường xuyên có sự biến động bất thường. Vì thế, không thể chủ quan, lơ là, mất cảnh giác mà luôn trong tâm thế sẵn sàng cơ động lực lượng khi có lệnh, tích cực, chủ động xây dựng các tình huống, các phương án khắc phục hậu quả thiên tai và tổ chức luyện tập, diễn tập theo kế hoạch đã xác định để không bị động, bất ngờ.
Phương án phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai phải được thể hiện đầy đủ trong dự kiến khả năng thiên tai, mức độ thiệt hại đối với tính mạng, tài sản của Nhà nước và Nhân dân trên địa bàn; khả năng gây hậu quả đối với môi trường sinh thái trong khu vực; các biện pháp, lực lượng, phương tiện phòng, chống, khắc phục; dự kiến các tình huống bão, lũ và biện pháp ứng phó; tổ chức thực hiện. Phương án cần xác định rõ các tình huống, khu vực, sử dụng lực lượng, phương tiện xử lý trong từng giai đoạn; vị trí tập kết, đường cơ động để ứng cứu từng khu vực; nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị trong từng tình huống cụ thể. Để thực hiện tốt biện pháp này cần tiến hành có hiệu quả một số vấn đề cơ bản sau.
Thứ nhất, tổ chức luyện tập, diễn tập cho thanh niên quân đội về nhiệm vụ tham gia khắc phục hậu quả thiên tai.
Thứ hai, phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng khi tham gia khắc phục hậu quả thiên tai gây ra.
Thứ ba, kịp thời bổ sung, hoàn chỉnh kế hoạch, phương án thanh niên quân đội tham gia giúp đỡ Nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai.
Ba là, các đơn vị chủ động phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, lực lượng có liên quan, bảo đảm tốt cơ sở vật chất cho nhiệm vụ khắc phục hậu quả thiên tai
Biện pháp này thể hiện sự gắn kết chặt chẽ, bền chặt giữa thanh niên quân đội với cấp uỷ, chính quyền địa phương và cũng thể hiện chức năng, nhiệm vụ của Quân đội là đội quân công tác trong thời bình. Thông qua phối hợp với chính quyền địa phương sẽ giúp cho đơn vị nắm bắt được đặc điểm, địa bàn vùng do thiên tai gây ra, điều kiện thời tiết có thể ảnh hưởng như thế nào đến quá trình thực hiện nhiệm vụ của đơn vị, phương án của chính quyền địa phương ra sao, phương tiện, lực lượng bảo đảm cho nhiệm vụ khắc phục hậu quả thiên tai để có sự thống nhất về nội dung, chương trình hành động khi có tình huống xảy ra. Sự phối hợp, hiệp đồng đó cần tiến hành thường xuyên, liên tục để theo dõi sát xao diễn biến của tình hình thời tiết để có những điều chỉnh, bổ sung giữa đơn vị với chính quyền địa phương và giữa chính quyền địa phương với đơn vị.
Theo đó, nội dung phối hợp hiệp đồng với chính quyền địa phương cần đi vào xây dựng phương án phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa; công tác bảo đảm hậu cần, cơ sở vật chất, kỹ thuật, phương tiện, … theo phương châm “4 tại chỗ” và “3 sẵn sàng” (chủ động phòng tránh, đối phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và có hiệu quả); thực hiện tốt 3 nguyên tắc cơ bản (thống nhất chỉ huy; kiên quyết, triệt để; kịp thời, tập trung lực lượng có trọng điểm). Đồng thời, chủ động phối hợp với các lực lượng đứng chân trên địa bàn, như: Đài khí tượng thủy văn, trung tâm cảnh báo thiên tai, trung tâm cứu hộ, nắm chắc tình hình, làm tốt công tác chuẩn bị mọi mặt.
Bốn là, phát huy tính tích cực, chủ động của thanh niên quân đội tham gia khắc phục hậu quả thiên tai
Thực chất của biện pháp này là phát huy nhân tố chủ quan của chính thanh niên quân đội ở các đơn vị cơ sở khi tham gia khắc phục hậu quả thiên tai. Tính tích cực, chủ động của thanh niên quân đội phải được huy động một cách tối đa vào thực hiện nhiệm vụ khắc phục hậu quả thiên tai cho Nhân dân. Đây không chỉ là chức năng, nhiệm vụ của mình mà còn là tình cảm, bản chất truyền thống tốt đẹp của lớp lớp những thế hệ thanh niên quân đội đã tạo dựng, vun đắp nên và trách nhiệm của thế hệ thanh niên quân đội hiện nay không ngừng toả sáng, phát huy truyền thống đoàn kết gắn bó quân với dân như cá với nước.
Phát huy tính tích cực, chủ động của thanh niên quân đội tham gia khắc phục hậu quả thiên tai phải được chuyển hoá thành những hành động thiết thực, cụ thể trong thực hiện nhiệm vụ, trong đối mặt với từng tình huống, sự việc có thể xảy ra; mỗi thanh niên quân đội phải luôn trong tâm thế sẵn sàng tham gia khắc phục hậu quả thiên tai khi có lệnh của cấp trên. Do đó, cần chuẩn bị tốt chu đáo về mọi mặt từ tinh thần, đến vật chất, phương tiện tiến hành, khắc phục mọi biểu hiện dao động, bi quan, hay có biểu hiện thờ ơ, qua loa, đại khái trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Mỗi thanh niên quân đội cần ý thức sâu sắc nhiệm vụ của mình để trong quá trình tham gia khắc phục hậu quả trong thực tế do thiên tai gây ra có thể huy động được đầy đủ những khả năng vốn có của bản thân, đem lại những hiệu quả, chất lượng cao nhất góp phần xây dựng, củng cố tình cảm yêu mến của Nhân dân đối với thanh niên quân đội nói riêng và Quân đội với Nhân dân nói chung. Để thực hiện tốt biện pháp này cần làm tốt một số nội dung cơ bản sau:
Thứ nhất, tăng cường giáo dục, bồi dưỡng cho thanh niên quân đội về nhiệm vụ tham gia khắc phục hậu quả thiên tai.
Thứ hai, động viên, khơi dậy phát huy những truyền thống tốt đẹp của Quân đội, đơn vị trong mỗi thanh niên quân đội.
Thứ ba, tổ chức phát động thi đua về thực hiện nhiệm vụ tham gia khắc phục hậu quả thiên tai trong thanh niên quân đội.
Năm là, các đơn vị tiến hành tốt việc rút kinh nghiệm về thực hiện nhiệm vụ tham gia khắc phục hậu quả thiên tai
Mục đích của việc tổ chức rút kinh nghiệm về thực hiện nhiệm vụ tham gia khắc phục hậu quả thiên tai là nhằm đánh giá một cách toàn diện, đồng bộ những mặt đã đạt được và chưa đạt được của thanh niên quân đội trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Quá trình này cần đánh giá một cách cụ thể từ công tác chuẩn bị đến việc triển khai tổ chức thực hiện xem mặt nào còn yếu, còn lúng túng, còn để bị động, bất ngờ, xem xét đánh giá cả về tinh thần, thái độ, trách nhiệm của những lực lượng được phân công, đảm nhiệm ở những vị trí khác nhau, đặc biệt là công tác dự báo tình hình diễn biến của thời tiết với trạm khí tượng địa phương để có thể nắm bắt kịp thời, nhanh chóng; đánh giá về công tác hiệp đồng bảo đảm với chính quyền địa phương có thuận lợi không, có tích cực, chủ động không... Tất cả những nội dung đó cần được thảo luận một cách dân chủ, công khai, minh bạch để mỗi thanh niên quân đội nhận thấy những hạn chế, khuyết điểm của mình trong mọi việc làm, từ đó, rút kinh nghiệm trong những lần tham gia sau được tốt hơn. Để thực hiện tốt biện pháp này cần thực hiện có hiệu quả một số vấn đề cơ bản sau:
Thứ nhất, làm tốt công tác chuẩn bị về mọi mặt bảo đảm cho hội nghị diễn ra thông suốt đạt được mục đích, yêu cầu đề ra.
Thứ hai, phát huy tính dân chủ, công khai, minh bạch trong sinh hoat, thảo luận.
Thứ ba, biểu dương, khen thưởng, nhân rộng điển hình tiên tiến với những tập thể, cá nhân có nhiều nỗ lực, cố gắng trong tham gia khắc phục hậu quả thiên tai.
Phát huy vai trò của thanh niên quân đội tham gia khắc phục hậu quả thiên tai trong tình hình mới là vấn đề có ý nghĩa quan trọng, mang tính cấp thiết. Vì vậy, trong quá trình phát huy vai trò của lực lượng này các đơn vị cần quán triệt và tiến hành đồng bộ các biện pháp trên. Bởi thiên tai và những hậu quả thiên tai là vô cùng khôn lường, do vậy, phải không ngừng tích cực, chủ động nắm bắt những diễn biến của thời tiết để lên phương án dự phòng cho hợp lý, hiệu quả, phát huy cao độ vai trò của thanh niên quân đội trong tham gia giúp đỡ Nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai. Đây sẽ là lực lượng nòng cốt, tiên phong, đông đảo, hùng hậu nhất ở đơn vị cơ sở hiện nay.
Đại úy Nguyễn Quốc Duy
