Sau khi lực lượng Ukraine tấn công qua biên giới vào tỉnh Kursk, Kiev đã thúc giục các nước phương Tây cho phép sử dụng vũ khí viện trợ để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga.
Tổng thống Volodymyr Zelensky ngày 12/8 cho biết, ông đã giao nhiệm vụ cho các quan chức và nhà ngoại giao trình bày danh sách hành động cần thiết để xin phép các đối tác sử dụng vũ khí tầm xa nhằm bảo vệ lãnh thổ Ukraine.
Ukraine phóng tên lửa ATACMS hôm 17/10/2023. Ảnh: Telegram Valerii Zaluzhnyi
Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov nói rằng ông đã có một cuộc “trao đổi hiệu quả” với người đồng cấp Pháp Sebastien Lecornu.
“Chúng tôi đã thảo luận về tình hình hiện tại trên chiến tuyến. Tôi nhấn mạnh sự cần thiết phải dỡ bỏ lệnh cấm tấn công các mục tiêu quân sự trên lãnh thổ của đối phương”, ông Rustem Umerov cho biết trên nền tảng X (trước đây là Twitter).
Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Lecornu cũng xác nhận, ông và người đồng cấp Ukraine đã thảo luận về “diễn biến mới trên chiến trường, cũng như sự hỗ trợ tiếp theo của Pháp” cho Kiev.
Washington Post dẫn lời một cố vấn của Tổng thống Ukraine cho biết sau khi tấn công vào tỉnh Kursk của Nga, Kiev đã yêu cầu Washington cho phép sử dụng ATACMS để tấn công các sân bay trên lãnh thổ Nga nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công trả đũa của Nga.
Phương Tây có thể “cởi trói” cho Ukraine?
Chỉ trong vài ngày kể từ khi tiến hành chiến dịch đột kích vào Kursk, Ukraine đã tiến xa ít nhất 30km tính từ biên giới, chứng minh với đối thủ, người dân và đồng minh của mình rằng họ vẫn đang chiến đấu và có thể tạo ra những bất ngờ gây tổn thất lớn cho Nga.
Theo người đứng đầu Trung tâm nghiên cứu pháp lý quân sự Ukraine Oleksandr Musiienko, cuộc đột kịch qua biên giới có thể thúc đẩy phương Tây chấp thuận cho Kiev sử dụng vũ khí tầm xa để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, trước hết là với tên lửa ATACMS và Storm Shadow/Scalp.
Mỹ và phương Tây đã dần nới lỏng hạn chế đối với Ukraine trong việc sử dụng vũ khí viện trợ để tấn công các mục tiêu trên đất Nga, đặc biệt là sau khi lực lượng của Moscow tiến hành cuộc tấn công qua biên giới vào Kharkov hồi tháng 5. Tuy nhiên, cho đến nay, Washington vẫn chưa cho phép Kiev sử dụng tên lửa ATACMS hoặc các loại vũ khí tầm xa khác vào mục đích này.
Trong một tuyên bố sau cuộc họp của Nhóm tiếp xúc Ukraine hồi giữa tháng 6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nói rằng quyết định của Washington cho phép quân đội Ukraine sử dụng vũ khí của Mỹ để tấn công các mục tiêu của Nga đã tác động tích cực đến tình hình ở Kharkov, làm chậm đà tấn công của Nga và ngăn đối phương đạt được những đột phá lớn.
Dù vậy, theo truyền thông phương Tây, phạm vi chỉ khoảng 100km trên lãnh thổ Nga là không đủ để tấn công hiệu quả vào các căn cứ không quân quan trọng của đối phương, chẳng hạn như Voronezh Baltimor và Buturlinovka, nơi có các máy bay ném bom Su-34 tấn công vào Ukraine.
Những vũ khí Ukraine có sẵn không phải lúc nào cũng đủ hiệu quả để nhắm mục tiêu vào các vị trí ở hậu phương của Nga. Khu vực biên giới của Nga tương đối an toàn do Ukraine không thể sử dụng vũ khí tầm xa của phương Tây để tấn công vào đây. Moscow nhận thức được điều đó và họ vẫn có thể sử dụng các cơ sở quân sự hiện có, thậm chí xây dựng thêm các cơ sở mới trong khu vực.
Những hạn chế của phương Tây đối với Ukraine trong việc sử dụng vũ khí viện trợ mang lại lợi thế lớn cho Nga. Phá hủy các máy bay chiến đấu Nga tại các căn cứ gần biên giới sẽ khiến Moscow không thể hỗ trợ trên không hiệu quả cho các đơn vị tấn công của Nga.
300km lãnh thổ Nga sẽ nằm trong phạm vi tấn công
Nếu Ukraine được phép sử dụng vũ khí tầm xa để phá hủy các mục tiêu quân sự Nga, khoảng 300km lãnh thổ Nga tính từ biên giới sẽ nằm trong phạm vi bị tấn công và điều đó đặt ra những thách thức mới cho Điện Kremlin.
Bảo vệ khu vực biên giới vô cùng quan trọng đối với Nga. Nhiều cơ sở quân sự và tổ hợp công nghiệp quốc phòng của Nga nằm ở phần châu Âu của Nga, trong khu vực tấn công tiềm tàng.
Trong số đó, có thể kể đến nhà máy vật liệu composite Avangard thuộc Tập đoàn Tên lửa Chiến thuật, chuyên sản xuất thành phần quan trọng cho tên lửa được Nga sử dụng chống lại Ukraine, nằm ở Safonovo, vùng Smolensk.
Một nhà máy khác của Nga ở Smolensk đã bị UAV Ukraine tấn công vào tháng 11/2023, khiến hoạt động sản xuất tên lửa Kh-59 bị gián đoạn.
Trong khu vực 300km tính từ biên giới với Ukraine, Nga có khoảng 184 đơn vị quân sự của Bộ Quốc phòng Nga, Cơ quan An ninh Liên bang, Vệ binh Quốc gia Nga, và ít nhất 18 sân bay quân sự thường xuyên được sử dụng để tấn công Ukraine hoặc phục vụ cho các hoạt động hậu cần và trinh sát vô tuyến.
Quân đội Ukraine đã đạt được một số thành công trong việc tấn công các mục tiêu như vậy phía sau phòng tuyến của Nga bằng các nguồn lực sẵn có, bao gồm UAV và các nhóm trinh sát, phá hoại.
Cơ quan Tình báo Ukraine đã tấn công các sân bay Seshcha, Shaykovka và Voronezh của Nga bằng UAV. Nhóm trinh sát của Ukraine đã phá hủy một máy bay ném bom chiến lược Tu-22M3 tại sân bay Soltsy. Tuy nhiên, những cuộc tấn công này có thể gây tổn thất lớn hơn cho đối phương nếu Ukraine được phương Tây cung cấp vũ khí tầm xa hơn và uy lực hơn.
Theo Kyiv Independent, tên lửa ATACMS biến thể đạn chùm có khả năng bao phủ một khu vực rộng lớn trên lãnh thổ đối phương. Nếu không bị đánh chặn, chỉ cần một vài quả tên lửa đạn chùm ATACMS Block I là có thể vô hiệu hóa toàn bộ phi đội của Lực lượng Không quân Vũ trụ Nga tại một căn cứ không quân cách biên giới Ukraine từ 150-300 km.
Với nguy cơ như vậy, Nga sẽ buộc phải di dời khỏi các căn cứ gần biên giới. Điều này sẽ khiến máy bay Nga mất nhiều thời gian hơn để tiếp cận mục tiêu.
Theo tình báo của Bộ Quốc phòng Anh, cuộc tấn công của Ukraine vào sân bay Kushchevskaya đã buộc Nga phải rút khoảng 40 máy bay các loại và phân tán chúng đến các sân bay các xa tiền tuyến hơn. Thời gian tiếp cận mục tiêu của máy bay Nga tăng lên cũng sẽ cho phép Kiev thêm thời gian để phát hiện và phản ứng, cả trên mặt đất và trên không.
Việc Ukraine có thể tấn công các mục tiêu quân sự và chiến lược sâu hơn trong lãnh thổ Nga cũng sẽ buộc Moscow phải triển khai lại các hệ thống phòng không để bảo vệ các địa điểm này. Điều này tạo ra những lỗ hổng trong mạng lưới phòng không, cho phép UAV Ukraine xâm nhập hơn 1.800 km vào lãnh thổ Nga.
Theo VOV