Hôm 7/10/2023, các chiến binh Hồi giáo Hamas tấn công Israel, nhanh chóng chiếm được một số khu định cư ở biên giới và thiết lập kiểm soát đối với một khu vực lãnh thổ rộng lớn.
Israel không kích Gaza, trả đũa Hamas. Ảnh: AP.
Lực lượng Hamas sử dụng máy ủi để húc đổ hàng rào biên giới giữa Gaza và Israel. Đáng chú ý, lính Hamas còn dùng ca-nô và dù lượn để thực hiện đổ bộ đường biển và đổ bộ đường không trong quá trình giao chiến.
Giành được yếu tố bất ngờ, quân Hamas đã kiểm soát được một phần các thành phố tương đối lớn của Israel như Sderot, Netivot, Ashkelon và Ofakim cũng như một số khu định cư và nông trang tập thể kiểu Israel ở các khu vực vùng biên.
Chiến binh Hamas cũng đột kích căn cứ của quân đội Israel (IDF) tại Re’im và Nahal Oz. Quân đội Israel đã hứng chịu tổn thất đáng kể về nhân lực (nhiều người tử trận, bị thương hoặc bị bắt).
Tổng quy mô lực lượng tiến công của Hamas là khoảng 1.000 người (tương đương một tiểu đoàn tăng cường).
Có thật là Israel thất bại về tình báo?
Nhiều nhà quan sát đã nhanh chóng giải thích thành công của Hamas là do các tính toán sai lầm của các cơ quan tình báo Israel cũng như của quân đội Israel.
Tất nhiên là các lực lượng trên có những yếu kém nhất định. Tuy nhiên, nhìn chung, quan điểm cho rằng các cơ quan tình báo và phản gián của Israel bị bất ngờ hoàn toàn trước làn sóng tấn công của Hamas vừa qua là một sự thổi phồng. Trên thực tế, gần như tất cả các hoạt động của Hamas ngay trước ngày 7/10 đều không liên quan đến việc chuẩn bị cho một cuộc xâm lấn vũ trang lớn như trên.
Ngay cả bộ phận tình báo kỹ thuật tinh vi nhất của Israel cũng khó lòng tiết lộ được đội hình của các nhóm tiến công, việc triển khai lực lượng hậu bị và những thông tin khác trước khi diễn ra một cuộc tiến công vũ trang kinh điển. Hơn nữa, Hamas không tạo ra các nhóm tiến công như vậy.
Đành rằng có một số hoạt động di chuyển quân dọc theo biên giới Gaza - Israel và việc chế tạo rocket Kassam trong vô số xưởng quân giới của Hamas, nhưng tất cả các việc này vốn rất phổ biến ở dải Gaza. Hoạt động biểu tình huơ súng AK, súng máy và súng B-41 không có gì lạ lẫm ở mảnh đất này. Còn hiện tượng đưa một vài xe ủi tiến về biên giới cũng khó làm người ta liên tưởng tới việc tạo cửa mở cho một cuộc đột kích.
Ở đây cần phải lưu ý rằng Hamas không cần thêm lượng lớn vũ khí khí tài mới - thứ có thể bị các cơ quan tình báo phát hiện ra, để tiến hành cuộc tấn công vừa qua. Hamas có sẵn nguồn lực để tiến hành hành động quân sự trên quy mô đó.
Ngoài ra, cũng phải nói thêm rằng, vì các lý do khách quan, Israel rất khó cài điệp viên vào hoạt động trong cộng đồng dân cư Arab ở Gaza.
Do vậy, có lý khi nói rằng tình báo Israel có trách nhiệm trong vụ Hamas đột kích sâu vào lãnh thổ Israel, nhưng mặt khác, vẫn phải tính đến các hoàn cảnh nêu trên.
Cỗ máy quân sự của Israel không hiệu quả?
Một số chuyên gia nghi ngờ hiệu quả của hệ thống phòng không Vòm Sắt. Tuy nhiên, có một thực tế là mọi hệ thống phòng không đều gặp phải giới hạn trước tốc độ bắn của đối phương. Nghĩa là, hệ thống chỉ đánh chặn được mục tiêu trên không khi các mục tiêu đó xuất hiện ở mức độ vừa phải (thí dụ, 25 quả rocket trong một phút).
Khi Hamas phóng tới 5.000 quả rocket Kassam trong 20 phút, không “Vòm Sắt” nào có thể xử lý được hết các quả rocket phóng tới. Nếu mỗi quả rocket cần được bắn hạ bằng loạt 2 quả tên lửa, thì bên phòng thủ sẽ cần phóng tới ít nhất 10.000 tên lửa phòng thủ, mà mỗi quả này có giá tới 20.000 USD (thời giá năm 2014). Không phải ngẫu nhiên Israel đã phải xin thêm vũ khí từ Mỹ.
Lại có thông tin nói rằng đội hình Hamas đã chiếm được một số xe tăng Merkava (bao gồm biến thể mới nhất IV) của quân đội Israel và một số xe tăng như vậy đã bị đốt cháy. Tuy nhiên ít khả năng lính Hamas sẽ sử dụng được xe thiết giáp này trong chiến đấu vì việc đó đòi hỏi một cấp độ huấn luyện hoàn toàn mới. Theo một số báo cáo, Hamas thậm chí còn chưa biết cách khởi động một chiếc Merkava IV, huống chi là sử dụng được hệ thống điều khiển hỏa lực của nó.
Do vậy, chiến binh Hamas chưa thể hiện được kỹ năng vượt trội nào về mặt nghệ thuật quân sự. Một số nhà phân tích đã thổi phồng khả năng các đơn vị Hamas thực hiện đợt tấn công vừa qua nhờ vào phân tích kinh nghiệm quá khứ của bản thân và điểm yếu của đối phương, cũng như dựa trên nghiên cứu chi tiết xu hướng nghệ thuật quân sự hiện đại trong các khu vực xung đột vũ trang.
Trận chiến trên bộ sẽ ra sao?
Nếu nhóm du kích Hezbollah (nhóm Shiite ở Lebanon, đồng minh của Iran) tham chiến ủng hộ Hamas, tình hình chung của Israel chắc chắn sẽ trở nên phức tạp. Nhưng đồng thời cũng không nên phóng đại năng lực tác chiến của Hezbollah. Trong tiến trình xung đột vũ trang ở Syria, họ chưa chứng minh được mình là lực lượng quân sự đáng gờm.
Vấn đề quan trọng hơn và phức tạp hơn cho quân đội Israel là trong dải Gaza đông đúc dân cư, gần như không thể tách mục tiêu Hamas ra khỏi dân thường, đặc biệt là khi Hamas cố tận dụng dân thường làm lá chắn sống.
Giới lãnh đạo Israel cần xác định rõ mục tiêu chiến lược trong xung đột vũ trang với Hamas.
Các lực lượng công nghệ cao, hiện đại của IDF đủ khả năng đánh bại đội hình Hamas khi đối đầu trực diện. Quân đội Israel đã khôi phục quyền kiểm soát đối với tất cả các lãnh thổ và trung tâm dân cư mà các đơn vị của Hamas vừa chiếm giữ.
Tuy nhiên, ít khả năng trong xung đột lần này, quân đội Israel sẽ dừng lại ở biên giới lãnh thổ của họ. IDF có thể sẽ tìm cách gây thêm tổn thất cho các lực lượng quân sự Hamas để phong trào vũ trang Hồi giáo này tạm quên đấu tranh vũ trang trong nhiều năm tới.
Khi ấy, khả năng cao IDF sẽ sớm triển khai các vũ khí mới nhất của mình, bao gồm các loại bom uy lực chuyên phá boong-ke (hầm ngầm). Ngoài ra, Israel còn phải giải cứu tù binh và con tin vừa bị Hamas bắt giữ. Như vậy, một cuộc tổng tiến công trên bộ của IDF vào Gaza nhiều khả năng sẽ sớm bắt đầu. Trong tình huống đó và xét đến bối cảnh hiện nay, không thể loại trừ kịch bản toàn bộ lãnh thổ dải Gaza (hiện do Hamas cai quản) sẽ mau chóng được đặt dưới quyền kiểm soát của Israel.
