TNV – Vừa qua, tại Thủ đô Hà Nội, Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII đã họp bàn một số nội dung, trong đó đã thống nhất ban hành Nghị quyết về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới. Và khi nhắc đến lĩnh vực kinh tế tập thể, mọi người thường nghĩ ngay đến Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại TP Hồ Chí Minh (Saigon Co.op), đơn vị dẫn đầu trong phong trào hợp tác xã kiểu mới tại Việt Nam.
Là hợp tác xã điển hình
Saigon Co.op được thành lập vào ngày 12/5/1989 với tên gọi Liên hiệp Hợp tác xã (HTX) Mua bán TP Hồ Chí Minh, trên cơ sở chuyển đổi từ Ban Quản lý HTX Mua bán thành phố, nhằm phù hợp với tình hình, yêu cầu phát triển của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Tổ chức kỷ lục Việt Nam đã công bố Co.opmart là hệ thống siêu thị thuần Việt lâu đời nhất Việt Nam vào ngày 15/4/2021.
Năm 1996, sau thời gian nghiên cứu, học tập kinh nghiệm ở nước ngoài, Saigon Co.op khai trương siêu thị Co.opmart Cống Quỳnh, là bước đột phá lớn trong phong trào HTX cả nước, đánh dấu một chặng đường hình thành, xây dựng, phát triển loại hình kinh doanh bán lẻ điện đại, văn minh và phù hợp với xu hướng phát triển của thành phố.
Sau 60 năm hình thành và phát triển, từ một đơn vị hợp tác xã có số vốn ít ỏi, đến nay, Saigon Co.op đang sở hữu gần 1.000 điểm bán với nhiều thương hiệu gồm: Co.opmart, Co.opmart SCA, Co.opXtra, Co.op Food, Co.opSmile, Cheers, Sense City, Finelife, Cửa hàng Co.op, Co.op HomeShopping và Cửa hàng Bến Thành, trải dài tại 44/63 tỉnh, thành cả nước.
Thời gian gần đây, ngoài vai trò bình ổn giá thị trường, Saigon Co.op được biết đến thông qua sự nhanh nhạy, chủ động, tận tâm, dấn thân, đi đầu trong công tác phòng, chống dịch COVID-19, không chỉ trong phạm vi thành phố Hồ Chí Minh, mà còn ở tất cả các tỉnh, thành trên cả nước có Co.op mart trú đóng.
Đặc biệt, bên cạnh nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh thuần túy, Saigon Co.op còn được Đảng ta giao trọng trách duy trì, hỗ trợ phát triển phong trào HTX cả nước. Chính vì lẽ đó, vào năm 1998, Saigon Co.op đã thực hiện kết nạp 20 hợp tác xã thành viên, trong khi Luật HTX quy định, chỉ cần có 04 HTX thành viên là đủ điều kiện thành lập Liên hiệp HTX.
Trong quá trình hoạt động, Saigon Co.op luôn quan tâm hỗ trợ các HTX thành viên về nguồn vốn, hàng hóa, công nợ, kinh nghiệm quản lý…, nhằm góp phần phát triển phong trào HTX của thành phố theo sứ mệnh, tôn chỉ, mục đích hoạt động của tổ chức kinh tế tập thể đậm tính nhân văn, xứng đáng với đẳng cấp Nhà bán lẻ tiêu dùng hàng đầu Việt Nam nhiều năm liền, trong TOP 200 hợp tác xã tiêu biểu toàn thế giới.
Nhiều đặc thù mang tính lịch sử
Trong quá trình thực hiện quá trình tái cấu trúc bộ máy cho phù hợp với Luật HTX, đến nay, Saigon Co.op hiện có 26 HTX thành viên với vốn điều lệ hơn 3.200 tỷ đồng, trong đó, vốn tích lũy của Saigon Co.op trong quá trình hoạt động hơn 3.180 tỷ đồng (chiếm 99.19%), vốn góp từ 26 HTX thành viên hơn 25,5 tỷ đồng (chiếm 0,8%), vốn công trợ của Nhà nước 198 triệu đồng (chiếm 0,01%).
Ủy viên Ban Thường vụ Liên minh HTX Việt Nam, Phó Bí thư Đảng ủy, Tổng Giám đốc Saigon Co.op Nguyễn Anh Đức phát biểu tham luận từ điểm cầu TP Hồ Chí Minh trong Hội nghị Tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/3/2002, Hội nghị Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể và Tổng kết 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012 trong lĩnh vực phi nông nghiệp.
Tuy với số vốn ít ỏi góp vào Saigon Co.op, nhưng với nguyên tắc đối nhân theo Luật HTX quy định, các HTX thành viên lại là người có quyền quyết định cao nhất đối với những chủ trương, chính sách, định hướng phát triển lớn và nhân sự chủ chốt của Saigon Co.op tại các kỳ đại hội thành viên. Điều này gây nên rủi ro tiềm ẩn, khó kiểm soát đối với các tổ chức Liên hiệp HTX khi cần quyết định những vấn đề quan trọng tại đại hội thành viên.
Mặt khác, năm 2020, tổng doanh thu của Saigon Co.op đạt gần 33.300 tỷ đồng, trong đó, chủ yếu đến từ các mô hình bán lẻ hiện đại; riêng đối với hoạt động cung ứng hàng hóa cho các HTX thành viên qua các năm chỉ chiếm bình quân dưới 1,5% tổng doanh thu của Saigon Co.op. Điều này cũng đang là thách thức lớn đối với đặc thù mang tính lịch sử của Saigon Co.op khi Điều 5, Nghị định số 193/2013/NĐ-CP ngày 21/11/2013 quy định, tỷ lệ cung ứng, tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ của Liên hiệp HTX cho khách hàng không phải thành viên không được vượt quá 50% tổng giá trị cung ứng. Đây là một điểm nghẽn cốt tử trong Luật HTX có thể “bóp chết” mô hình kinh tế tập thể hiện hữu của Saigon Co.op.
Ngoài ra, tại Khoản d Điều 20 Nghị định số 193/2013/NĐ-CP cũng quy định, tổng mức đầu tư của việc góp vốn, mua cổ phần, thành lập doanh nghiệp không được vượt quá 50% vốn điều lệ của Liên hiệp HTX được ghi trong báo cáo tài chính gần nhất. Quy định này đã “cướp” mất đi cơ hội mở rộng quy mô, mạng lưới kinh doanh, hay hoạt động đầu tư, hợp tác với các đối tác nước ngoài, như mô hình liên doanh giữa Saigon Co.op với HTX FairFrice, tập đoàn Mapletree của Singapore là một thành công điển hình, đang cần được tiếp tục phát huy, nhân rộng.
Bên cạnh đó, đảng viên đến từ các HTX thành viên không sinh hoạt đảng tại Đảng bộ Saigon Co.op, mà lại sinh hoạt ở các đảng bộ địa phương nơi cư trú. Điều này gây nên sự bất cập, thiếu tính nhất quán trong quá trình lãnh, chỉ đạo của Ban Thường vụ Đảng ủy Saigon Co.op đối hoạt động sản xuất, kinh doanh và sự phối hợp giữa Saigon Co.op và các HTX thành viên.
Vì vậy, các cơ quan chức năng cần nghiên cứu điều chỉnh, thay đổi các chủ trương, chính sách vĩ mô, các quy định, nghị định, luật pháp... cần thiết, nhằm tiếp tục tạo cơ chế, điều kiện thuận lợi cho Saigon Co.op được phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, góp phần tạo nên sự hài hòa trong cơ cấu giữa các thành phần kinh tế, đáp ứng được yêu cầu hội nhập ngày càng sâu rộng của đất nước, phát huy tối đa vai trò lãnh đạo của Đảng trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của Saigon Co.op.
Nhiều tín hiệu khả quan từ Hội nghị Trung ương 5
Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII đã xác định, phát triển kinh tế tập thể là yêu cầu và xu thế tất yếu khách quan trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta; là hình thức liên kết tự nguyện của các cá nhân, pháp nhân nhằm kết hợp sức mạnh tập thể với sức mạnh của từng thành viên để giải quyết có hiệu quả hơn những vấn đề trong sản xuất, kinh doanh và đời sống.
Các đại biểu tham gia các hoạt động Team building tại Hội nghị cán bộ chủ chốt Saigon Co.op năm 2022.
Đồng thời, Hội nghị Trung ương 5 đã mở ra một cơ hội khả quan cho các mô hình kinh tế tập thể có yếu tố đặc thù mang tính lịch sử như Saigon Co.op, thông qua định hướng bổ sung, hoàn thiện luật pháp, cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, các tổ chức kinh tế hợp tác như: Quy định về nâng cao khả năng huy động vốn, tăng tích lũy vốn và tài sản chung; quy định về phát triển doanh nghiệp trong hợp tác xã; các quy định nâng cao hiệu quả, chất lượng chính sách hỗ trợ của Nhà nước, quản lý nhà nước đối với kinh tế tập thể; các chính sách ưu đãi, hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể theo hướng coi các tổ chức kinh tế hợp tác là chủ thể phù hợp kết hợp giữa đầu tư của Nhà nước và đầu tư, quản lý của tập thể người dân (đầu tư công - quản trị cộng đồng)...
Giữ vững bản chất HTX
Tuy phải đối mặt với không ít khó khăn từ nội tại lẫn bên ngoài, nhưng với truyền thống chịu thương, chịu khó, ý chí kiên cường, khát khao vươn lên, không bao giờ chùn bước trước những khó khăn, thách thức của những con người Saigon Co.op trong 33 năm qua, Bí thư Đảng ủy Saigon Co.op Vũ Anh Khoa đã khẳng định: “Khó khăn chỉ làm cho chúng ta mạnh mẽ hơn và tập thể lãnh đạo Saigon Co.op cam kết sẽ cùng nhau đoàn kết, thống nhất, làm việc hết mình, tìm ra động lực mới để phát triển đơn vị trong thời gian tới”.
Các đại biểu cùng tạo nên bức tranh sinh động, đầy màu sắc, thể hiện tinh thần đoàn kết, sức mạnh tập thể trong Hội nghị cán bộ chủ chốt Saigon Co.op năm 2022.
Trước bối cảnh hậu COVID-19 còn nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, với những thời cơ, thách thức đan xen, Tổng Giám đốc Saigon Co.op Nguyễn Anh Đức cho biết, ban lãnh đạo đơn vị cam kết sẽ xung phong thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 5 khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới.
Cụ thể, sẽ kiên định quan điểm giữ bằng được bản chất của tổ chức kinh tế tập thể của Saigon Co.op và luôn tiên phong trong việc triển khai thực hiện hiệu quả các chủ trương, chính sách vĩ mô của Đảng và Nhà nước về công tác bình ổn thị trường, đảm bảo an ninh lương thực; đồng thời, tiếp tục thực hiện tốt Cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam; tham gia xây dựng nông thôn mới; vận động, hỗ trợ phát triển phong trào hợp tác xã trong nước và quốc tế; góp phần định hướng tiêu dùng thông minh, sản xuất xanh, góp phần bảo vệ môi trường sống, bảo vệ sức khỏe cộng đồng; chủ động tham gia phòng, chống thiên tai, dịch bệnh hiệu quả...
Trong 33 năm qua, mặc dù phải đối mặt với không ít những khó khăn, thách thức trong từng giai đoạn phát triển, nhưng tập thể hơn 18.000 những con người Saigon Co.op luôn cùng nhau chung tay đoàn kết, gắn bó, kiên cường vượt khó, vươn lên, tiếp tục kế thừa, phát huy truyền thống Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới, quyết tâm giữ vững ngọn cờ tiên phong trong phong trào HTX, khẳng định là mô hình kinh tế tập thể tiêu biểu của Việt Nam, xứng đáng với niềm tự hào của Đảng bộ, chính quyền và người dân thành phố mang tên Bác Hồ kính yêu.
Lê Thanh
