TNV - Sau Đại hội lần thứ VI của Đảng (1986), mô hình Hợp tác xã (HTX) kiểu cũ khủng hoảng nghiêm trọng. Trước tình hình đó, ngày 12/5/1989, UBND TP Hồ Chí Minh đã ký quyết định chuyển đổi Ban Quản lý HTX Mua bán TP thành Liên hiệp HTX Mua bán TP với 2 chức năng trực tiếp kinh doanh và hỗ trợ, phát triển phong trào HTX. Đến năm 1999, Liên hiệp HTX Mua bán TP được đổi tên thành Liên hiệp HTX Thương mại TP (Saigon Co.op) và kết nạp 20 HTX thành viên, với tổng số vốn góp từ 20 HTX thành viên là 1,05 tỷ đồng, chiếm 4,5% tổng số vốn điều lệ của Saigon Co.op (hơn 23,1 tỷ đồng).
Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới Nguyễn Thị Nghĩa, nguyên Chủ tịch HĐQT Saigon Co.op giao lưu tại Chương trình “Dưới ngọn cờ sao” do HTV tổ chức năm 2019 (Ảnh: HTV).
Theo Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới Nguyễn Thị Nghĩa, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị đầu tiên của Saigon Co.op cho biết, sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, HTX giữ vai trò chủ đạo trong việc giúp Đảng và Nhà nước điều tiết thị trường, thông qua phương thức tiếp nhận hàng hóa độc quyền từ các xí nghiệp quốc doanh và phân phối cho người dân theo kế hoạch, đơn giá do Nhà nước quy định.
Khi nền kinh tế nước nhà chuyển dần từ cơ chế tập trung, bao cấp sang kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa, các HTX không còn là đại lý độc quyền của các xí nghiệp quốc doanh, đã trở nên lúng túng và nhanh chóng lâm vào khủng hoảng, giải thể hàng loạt. Trước tình hình đó, “thuyền trưởng” Nguyễn Thị Nghĩa đã mạnh dạn đề xuất lãnh đạo Thành phố chuyển đổi Ban quản lý HTX Mua bán Thành phố trở thành Liên hiệp HTX Mua bán Thành phố theo hướng tự chủ trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và đã cứu Saigon Co.op thoát khỏi bờ vực phá sản.
Co.opmart Cống Quỳnh, siêu thị hiện đại đầu tiên của Saigon Co.op trong những ngày đầu thành lập.
Vì Luật HTX năm 1996 quy định Liên hiệp HTX phải có các HTX thành viên, nên năm 1999, Saigon Co.op tiến hành kết nạp 20 thành viên với cơ cấu vốn điều lệ gồm: vốn tự có của Saigon Co.op hơn 21,8 tỷ đồng (chiếm 94,6%), vốn góp từ 20 HTX thành viên 1,05 tỷ đồng (chiếm 4,5%), vốn công trợ của Nhà nước 198 triệu đồng (chiếm 0,9%).
Hiện nay, Saigon Co.op có 26 HTX thành viên với tổng số vốn điều lệ hơn 3.206 tỷ đồng, theo cơ cấu vốn góp gồm: vốn tích lũy của Saigon Co.op hơn 3.180 tỷ đồng (chiếm 99,19%), vốn góp từ 26 HTX thành viên hơn 25,5 tỷ đồng (chiếm 0,8%), vốn công trợ của Nhà nước 198 triệu đồng (chiếm 0,01%).
Theo Luật HTX quy định, Liên hiệp HTX chỉ cần có 04 HTX thành viên là đủ điều kiện thành lập, nhưng sở dĩ Saigon Co.op mong muốn kết nạp thêm nhiều HTX thành viên không phải do Saigon Co.op thiếu hụt vốn kinh doanh, hay mong chờ những lợi ích nào khác, mà với mục đích hỗ trợ về nguồn vốn, hàng hóa, công nợ, kinh nghiệm quản lý… cho các HTX thành viên được hoạt động thuận lợi, nhằm góp phần phát triển phong trào HTX của Thành phố theo sứ mệnh, tôn chỉ, mục đích hoạt động của tổ chức kinh tế tập thể đậm tính nhân văn này.
Phó Bí thư Đảng ủy, Ủy viên HĐQT, Tổng Giám đốc Saigon Co.op Nguyễn Anh Đức phát biểu tại buổi họp mặt giữa Saigon Co.op và các hợp tác xã thành viên (tháng 11/2020).
Hiện nay, Luật HTX năm 2012 đang điều chỉnh và tác động mạnh mẽ đến các tổ chức kinh tế tập thể, khiến cho nhiều mô hình đặc thù như Saigon Co.op gặp không ít khó khăn trong quá trình thực hiện đề án tái cấu trúc. Chẳng hạn, những “ông chủ” trên lý thuyết, sẽ cùng góp vốn để thành lập Saigon Co.op theo quy định tại Luật HTX năm 2012 là các HTX thành viên, nhưng trên thực tế tại Saigon Co.op, các HTX thành viên có tỷ lệ vốn góp rất thấp (0,01%). Chính vì vậy, nhiều người thường ví von rằng, Saigon Co.op “sinh con rồi mới sinh mẹ”. Đây là yếu tố đặc trưng riêng có, được ghi nhận từ khi mới thành lập Saigon Co.op và kết nạp các HTX thành viên cho đến nay. Do đó, trong thời gian tới, rất cần sự hướng dẫn, hỗ trợ, giúp sức, tạo cơ chế từ các cấp, các ngành, các cơ quan chức năng để hoạt động của Saigon Co.op vừa phù hợp với Luật HTX, vừa giữ gìn được giá trị lịch sử đã được xây dựng, gìn giữ và bồi đắp qua bao thế hệ.
Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới Nguyễn Thị Nghĩa nhắn nhủ: “ Các thế hệ lãnh đạo, cán bộ, đảng viên, người lao động của Saigon Co.op phải quyết tâm giữ cho bằng được những giá trị lịch sử của đơn vị và cần trân quý những tình cảm, sự hỗ trợ, tiếp sức quý báu, vai trò lãnh đạo toàn diện của Thành ủy đối với Saigon Co.op từ khi thành lập đến nay”.
Thực tiễn cho thấy, trong suốt thời gian qua, Đảng ta luôn coi trọng vai trò của thành phần kinh tế tập thể trong định hướng chiến lược phát triển nền kinh tế cả nước. Chẳng hạn, ngày 18/3/2002, Hội nghị lần thứ Năm, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX đã ban hành Nghị quyết số 13-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể; Ngày 09/3/2020, Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 70-KL/TW về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW; Ngày 03/8/2021, Ban Chỉ đạo Trung ương ban hành Kế hoạch và Đề cương tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW tại Quyết định số 77/QĐ-BCĐKTTT.
Thực hiện chủ trương trên, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Saigon Co.op nhiệm kỳ 2020 – 2025 đã đề ra Chương trình trọng điểm “Xây dựng mô hình HTX tiên tiến, tham gia trong cấu trúc quản lý Liên hiệp HTX Thương mại TP Hồ Chí Minh, đảm bảo giữ đúng bản chất HTX, tuân thủ pháp luật, kế thừa các giá trị lịch sử, tăng cường, củng cố mối quan hệ giữa các HTX thành viên; tăng cường giao lưu, hỗ trợ phong trào HTX quốc tế; phát huy vai trò của Đảng trong việc lãnh đạo Liên hiệp thực hiện đúng định hướng của Đảng và Nhà nước về HTX”.
Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Phan Văn Mãi (hiện là Chủ tịch UBND TP, người thứ 3 bên phải qua); Phó Chủ tịch UBND Thành phố Phan Thị Thắng (người thứ 2 bên phải qua); Bí thư Quận ủy Quận 10 Đặng Quốc Toàn (hiện là Chánh Văn phòng UBND TP, người bìa cùng bên phải) cùng Ban Tổ chức Thành ủy và Thường trực Đảng ủy Saigon Co.op tặng hoa chúc mừng tân Bí thư Đảng ủy Saigon Co.op Vũ Anh Khoa (tháng 6/2021).
Phó Bí thư Đảng ủy, Tổng Giám đốc Saigon Co.op Nguyễn Anh Đức cho biết, trong thời gian qua, ngoài việc tập trung góp sức cho sự lớn mạnh của phong trào HTX trong nước và khu vực, Saigon Co.op luôn khẳng định tinh thần kiên trung của những con người hợp tác xã qua sự dấn thân, không ngại hiểm nguy, chủ động, đi đầu trong công tác phòng, chống dịch COVID-19, luôn tận tâm phục vụ, hết lòng vì cộng đồng xã hội, đảm bảo hoạt động cung ứng hàng thiết yếu, lương thực, thực phẩm cho bà con nhân dân Thành phố cùng các tỉnh, thành trong cả nước, xuyên suốt trước, trong và sau dịch bệnh.
Nhằm tăng cường sức mạnh cho công tác lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị tại đơn vị, vừa qua, Ban Thường vụ Thành ủy đã chỉ định Phó Bí thư Quận ủy, Chủ tịch UBND Quận 10 Vũ Anh Khoa giữ chức Bí thư Đảng ủy Saigon Co.op nhiệm kỳ 2020 – 2025. Tại buổi lễ, tân Bí thư Đảng ủy Saigon Co.op Vũ Anh Khoa hạ quyết tâm sẽ luôn đặt lợi ích chung của tập thể lên trên hết và cùng với ban lãnh đạo Saigon Co.op phát huy truyền thống của đơn vị anh hùng, đề ra những chủ trương, chiến lược phù hợp để đưa đơn vị nhanh chóng vượt qua khó khăn, ổn định tổ chức và gìn giữ, phát triển thành công mô hình kinh tế tập thể của Saigon Co.op theo đúng định hướng, chủ trương của Thành ủy, UBND Thành phố.
Trong hơn 32 năm hình thành và phát triển, mặc dù phải đối mặt với không ít những khó khăn, thách thức, nhưng tập thể hơn 18.000 cán bộ, đảng viên, người lao động của Saigon Co.op luôn cùng nhau chung tay đoàn kết, gắn bó, phát huy tối đa sức mạnh tập thể, kiên cường vượt khó, vươn lên, tiếp tục kế thừa, phát huy truyền thống Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới, quyết tâm giữ vững ngọn cờ tiên phong trong phong trào HTX, khẳng định là mô hình kinh tế tập thể tiêu biểu trên thế giới, xứng đáng với niềm tự hào của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thành phố.
Lê Thanh
