Có thể khẳng định rằng, xung kích, tình nguyện đã trở thành một phẩm chất tốt đẹp, được trao truyền từ thế hệ thanh niên này đến thế hệ thanh niên khác; là điểm tựa vững chắc cho tuổi trẻ hôm nay vững bước cùng dân tộc thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Trong giai đoạn đất nước còn chiến tranh, các thế hệ thanh niên dưới sự lãnh đạo của Đảng, dưới ngọn cờ của tổ chức Đoàn đã tình nguyện nhập ngũ, chiến đấu, cống hiến với tinh thần “quyết tử cho tổ quốc quyết sinh”, lập lên những chiến công vang dội, cùng với toàn quân, toàn dân ta giành thắng lợi vĩ đại, non sông thu về một mối. Hiện nay, đất nước đã hòa bình, đang thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong thời buổi hội nhập; các thế hệ thanh niên hôm nay vẫn giữ vững và phát huy tinh thần tình nguyện với trái tim cháy bỏng nhiệt huyết, cống hiến tuổi thanh xuân với sức khỏe và trí tuệ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Từ khi phát động Chiến dịch tình nguyện đến nay, phong trào tình nguyện đã phát triển ngày càng mạnh mẽ, thu hút hàng chục triệu bạn trẻ tham gia, có sức sống lâu bền trong lực lượng thanh niên, tạo được dấu ấn đậm nét và lan tỏa rộng trong cộng đồng xã hội. Đặc biệt, các phong trào tình nguyện của thanh niên góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh quốc phòng. Thông qua các phong trào, các bạn trẻ có điều kiện để được rèn luyện, cống hiến và trưởng thành. Các Chiến dịch Thanh niên tình nguyện được tổ chức triển khai với quy mô ngày càng được mở rộng với nội dung, phương thức hoạt động đa dạng, phong phú, thiết thực và cụ thể. Hoạt động đảm bảo tính rộng khắp, hiệu quả, thiết thực, an toàn, bền vững. Những hiệu quả mang lại của chiến dịch đã góp phần khẳng định vai trò của thanh niên trong sự nghiệp đổi mới, phát triển và hội nhập đất nước; đồng thời, khẳng định sức sống của phong trào thanh niên tình nguyện, lan tỏa các giá trị tốt đẹp trong cộng đồng xã hội.
Trên thực tế, các Chiến dịch tình nguyện của Đoàn, của lực lượng thanh niên đã đạt được thành công lớn, có sức lan tỏa rộng, được Đảng, Nhà nước và nhân dân ghi nhận, đánh giá cao. Theo đó, các Tỉnh, Thành đoàn luôn phát huy tốt tính chủ động, tích cực, các nội dung khó được chú trọng giải quyết dứt điểm qua các năm. Tính phối hợp trong thực hiện nhiệm vụ được đề cao, phần lớn đã hoàn thành được chỉ tiêu đề ra,... Đặc biệt, không chỉ Chiến dịch Thanh niên hè và phong trào thanh niên tình nguyện, thanh niên Việt Nam hiện đang có mặt trong nhiều công việc của đất nước, trên các công trình trọng điểm, trong các lĩnh vực đòi hỏi khả năng sáng tạo, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo,… Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, công tác tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, đoàn viên, thanh niên chưa được quan tâm đúng mức. Bản lĩnh, tâm thế và kỹ năng của một bộ phận đoàn viên, thanh niên trong tham gia các hoạt động cứu hộ, cứu nạn còn hạn chế, bị động; một số mô hình tình nguyện của thanh niên hoạt động chưa hiệu quả. Trong một số thời điểm, số lượng thanh niên tham gia chiến dịch “Tình nguyện hè” có biểu hiện giảm; Chỉ tiêu ý sáng tạo chưa đạt yêu cầu; phương thức một chương trình 4 chiến dịch chưa đồng đều trong cả nước; công tác thông tin báo cáo còn chậm,...
Thời gian tới, những nhiệm vụ của xã hội, của đất nước, trong đó có những mục tiêu giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới, việc làm, an sinh xã hội, nâng cao chất lượng giáo dục, y tế, giữ gìn văn hóa dân tộc, bảo vệ môi trường,…ở hiện nay cũng như trong tương lai luôn cần sự tham gia, xung kích, dấn thân góp sức, hết lòng của tuổi trẻ. Đúng như câu nói: “Thanh niên là rường cột của nước nhà”, câu nói của Bác Hồ không chỉ nói đến vai trò mà còn nhấn mạnh tới trách nhiệm của thanh niên với Tổ quốc, nhất là trong xu thế hội nhập, toàn cầu hóa sâu rộng như hiện nay, vai trò của thanh niên lại càng quan trọng hơn bao giờ hết.
Để phong trào tình nguyện và Chiến lược tình nguyện của Đoàn tiếp tục thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên tham gia, mang lại nhiều giá trị mới, sáng tạo, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ công tác đoàn và phong trào thanh niên thời kỳ mới, cần chú trọng thực hiện có hiệu quả một số vấn đề cốt yếu sau:
Một là, tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, nâng cao tính chuyên nghiệp để phong trào đi vào chiều sâu, thực sự là môi trường rèn luyện, trưởng thành cho thanh niên. Thực tế cho thấy, nhu cầu tham gia hoạt động tình nguyện của đoàn viên, thanh niên ngày càng đa dạng, với các xu hướng khác nhau. Để tập hợp, lôi cuốn được đông đảo đoàn viên, thanh niên đến với Đoàn, hướng tới thực hiện thắng lợi các phong trào tình nguyện, các hoạt động tình nguyện phải thật linh hoạt, thiết thực, đa dạng để thanh niên có thể tiếp cận, chọn lựa cho mình hoạt động phù hợp; đồng thời, phải có sự phối hợp chặt chẽ với các lực lượng có liên quan nhằm hỗ trợ, đảm bảo sự an toàn cho lực lượng thanh niên tham gia tình nguyện. Các hoạt động tuyên truyền, tôn vinh làm lan tỏa các giá trị tốt đẹp từ phong trào tình nguyện của thanh niên cũng là một nội dung quan trọng Đoàn cần tiếp tục quan tâm làm tốt hơn nữa trong thời gian tới.
Hai là, hướng Chiến dịch tình nguyện vào giải quyết những vấn đề bức thiết của xã hội. Nội dung này Đoàn đã chú trọng thực hiện tương đối tốt trong thời gian vừa qua, trước yêu cầu, nhiệm vụ mới ngày càng khó khăn, phức tạp, đòi hỏi Đoàn cần tiếp tục nâng tầm để đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Trên thực tế, Chiến dịch Thanh niên tình nguyện được thực hiện thường xuyên, liên tục, tuy nhiên, đều có các đợt mang tính cao điểm trong năm. Vì vậy, cần quan tâm hướng vào giải quyết những vấn đề bức thiết của xã hội như bảo vệ môi trường, an toàn giao thông, xây dựng đô thị văn minh, nông thôn mới, giữ gìn an ninh trật tự, phòng, chống tệ nạn xã hội,… góp phần đảm bảo an sinh xã hội gắn với thực tiễn địa bàn nơi thanh niên tình nguyện đến làm nhiệm vụ tình nguyện. Tiếp tục tăng cường công tác phối hợp chặt chẽ với các ngành, đơn vị và chính quyền địa phương trong tổ chức thực hiện các phong trào, các hoạt động tình nguyện nhằm đạt hiệu quả bền vững, tạo sức lan tỏa và sự cổng hưởng tích cực giữa thanh niên tình nguyện với nhân dân, cộng đồng xã hội. Các hoạt động tình nguyện cần chú trọng tới chất lượng và tính hiệu quả, không chạy theo số lượng các phong trào.
Ba là , phát huy vai trò nòng cốt của Đoàn trong hoạt động tình nguyện, có nhiều phương thức mới, phù hợp với nhu cầu, nguyện vọng của tuổi trẻ để thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên tham gia. Các Chiến dịch tình nguyện có đạt được mục tiêu, yêu cầu đề ra hay không phụ thuộc lớn vào số lượng đoàn viên, thanh niên tham gia. Thực tế cho thấy, các hoạt động tình nguyện luôn đòi hỏi lớn ở sức lực, trí tuệ của đông đảo các lực lượng trong xã hội mới có thể hoàn thành, trong đó, thanh niên luôn là lực lượng nòng cốt, xung kích đi đầu. Muốn vậy, Đoàn phải tăng cường công tác giáo dục, tuyên truyền, có nhiều cách tiếp cận mới, phù hợp, nhất là cách sẻ chia thông tin qua nhiều phương tiện khác nhau, kết nối xã hội với thanh niên; kịp thời phát hiện, nhân rộng các mô hình hay, cách làm sáng tạo, hiệu quả trong công tác tập hợp, giáo dục, rèn luyện và phát huy vai trò của thanh niên nhằm tạo sức lan tỏa rộng rãi. Trước sự thay đổi mạnh mẽ của môi trường xã hội, sự tác động khách quan bên ngoài, nhu cầu, sở thích của thanh niên cũng có nhiều thay đổi. Đoàn cần nhanh nhạy trong nắm bắt xu hướng, nhu cầu, nguyện vọng, sở thích của đoàn viên, thanh niên, hướng tới những hoạt động mà thanh niên quan tâm để tạo nên các phong trào sôi nổi, có tính khả thi và hiệu quả thực sự trên thực tế.
Trần Mạnh Ngọc
