Ảnh minh họa
1. Đặt vấn đề
Tại Khoản 1 Điều 4 và Điều 1 của Luật Thanh niên (Luật số 57/2020/QH14 ban hành ngày 16/6/2020 của Quốc hội khóa XIV), quy định như sau: Thanh niên là công dân Việt Nam từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi. Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, xung kích, sáng tạo, đi đầu trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; có vai trò quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Nhằm khẳng định vị trí, vai trò của thanh niên trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, ngày 25/7/2008 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X ban hành Nghị quyết số 25-NQ/TW “về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá” và Kết luận số 80/KL-TW, ngày 25/12/2013 của Bộ Chính trị về việc đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TW.
Cụ thể hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước về công tác Thanh niên, thời gian qua, Ban Bí thư Trung ương Đoàn Thanh niên đã kịp thời tham mưu cho Chính phủ nhiều chính sách, cơ chế đối với thanh niên, như quản lý nhà nước về công tác thanh niên, tham gia thực hiện có hiệu quả nhiều dự án phát triển kinh tế-xã hội quan trọng, góp phần thúc đẩy các hoạt động của thanh thiếu niên phong phú, sáng tạo và hiệu quả, có những đóng góp to lớn, thiết thực vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước. Vai trò của thanh niên ngày càng được phát huy rõ nét trong xã hội. cụ thể như:
- Chỉ thị số 06/2005/CT-TTg, ngày 21/3/2005 về phát huy vai trò của thanh niên tham gia phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới, trong đó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: “Tập trung xây dựng cơ chế, chính sách, giải pháp, đào tạo, sử dụng và tạo điều kiện cho thanh niên tham gia phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết việc làm cho thanh niên. Tiếp tục tạo điều kiện để Đoàn thanh niên động viên, tổ chức cho thanh niên tham gia thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia và các dự án trọng điểm, cấp bách Trung ương và địa phương. Xây dựng và bổ sung hoàn thiện chính sách khuyến khích thanh niên làm nhiệm vụ ở biên giới, hải đảo và vùng đặc biệt khó khăn”.
- Nghị quyết số 01/2012/NQLT-CP-BCHTWĐTN, ngày 14/12/2012; Nghị quyết số 01/NQLT-CP-BCHTWĐ, ngày 29/12/2017 về Quy chế phối hợp công tác của Chính phủ và BCH Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đề ra nhiệm vụ: “Phát huy vai trò của thanh niên tham gia phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Bộ Quốc phòng và Trung ương Đoàn phát huy vai trò của thanh niên trong đấu tranh phòng, chống tội phạm và tệ nạn xã hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Thanh niên tham gia bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, đảm bảo trật tự an toàn giao thông, an sinh xã hội giảm nghèo bền vững, phát triển du lịch, quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam. Đồng thời yêu cầu tạo điều kiện để Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đảm nhận thực hiện các dự án, chương trình mục tiêu phát huy vai trò của thanh niên trong phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
- Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2021- 2030, nhấn mạnh vị trí, vai trò của thanh niên trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời, đề ra nhiệm vụ tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra của các cấp ủy Đảng, chính quyền đối với công tác thanh niên và phát triển thanh niên. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về thanh niên. Lồng ghép các mục tiêu, chỉ tiêu về phát triển thanh niên trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Mục tiêu đến năm 2030, 50% thanh niên sử dụng thành thạo các phương tiện kĩ thuật số phục vụ mục đích giao tiếp, truyền thông, kinh doanh trên nền tảng kinh tế số. Phát huy vai trò của thanh niên trong tham gia phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc…
- Luật Thanh niên năm 2020 quy định trao quyền cho sinh viên Việt Nam và các tổ chức khác của thanh niên được thành lập, tổ chức và hoạt động theo quy định của pháp luật. Đồng thời đặt ra nhiệm vụ cho tổ chức thanh niên có vai trò đoàn kết, tập hợp thanh niên, đại diện chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của thanh niên; phát huy vai trò của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
- Chỉ thị số 08-CT/TW, ngày 20/8/2021của Ban Bí thư khóa XIII về lãnh đạo đại hội đoàn các cấp và Đại hội đại biểu toàn quốc Đoàn TNCS Hồ Chí Minh lần thứ XII, nhiệm kỳ 2022-2027, trong đó Ban Bí thư yêu cầu cấp ủy Đảng các cấp phát huy vai trò của thanh niên. Chỉ đạo Đoàn các cấp phát động các phong trào thi đua sôi nổi, rộng khắp, thiết thực chào mừng đại hội; đa dạng hoá hình thức, đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội; tăng cường biểu dương, tôn vinh, nhân rộng điển hình tiên tiến.
- Quyết định số 1895/QĐ-TTg, phê duyệt “Chương trình tăng cường giáo dục lí tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống và khơi dậy khát vọng cống hiến cho thanh niên, thiếu niên, nhi đồng giai đoạn 2021-2030”, nhằm mục tiêu tiếp tục tăng cường, tạo chuyển biến tích cực, toàn diện trong hoạt động giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên, nhi đồng góp phần xây dựng thế hệ thanh niên, thiếu niên, nhi đồng có đạo đức trong sáng, lối sống văn hóa, tuân thủ pháp luật, bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định lý tưởng cách mạng; có trách nhiệm đối với bản thân, gia đình và xã hội, có kỹ năng sống, kỹ năng nghề nghiệp, tay nghề cao đồng thời khơi dậy trong thanh niên, thiếu niên, nhi đồng tinh thần thi đua học tập, rèn luyện; ước mơ, hoài bão, ý chí, khát vọng vươn lên lập thân, lập nghiệp; đóng góp cho sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và hội nhập quốc tế.
2. Thanh niên trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong thời gian qua
Thấm nhuần sâu sắc quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, dưới sự lãnh đạo của Đảng thông qua chủ trương, nghị quyết, chỉ thị quan trọng về thanh niên và công tác thanh niên. Trong những năm qua, với khoảng 22,1 triệu người trong độ tuổi thanh niên, chiếm khoảng 22,5% dân số cả nước, chiếm khoảng 35% lực lượng lao động toàn xã hội. Thanh niên có mặt ở tất cả các giai cấp và tầng lớp xã hội, có mặt ở tất cả các dân tộc và tôn giáo, ở tất cả các địa phương, các ngành, các cấp, ở trong và nước ngoài. Thanh niên Việt Nam luôn kiên định lý tưởng xã hội chủ nghĩa mà Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chọn, đã và đang chứng tỏ bản lĩnh, sức trẻ, sự sáng tạo và tinh thần dám nghĩ, dám làm; ra sức tu dưỡng, học tập và rèn luyện về mọi phương diện, tích cực lao động, sản xuất, nhanh chóng tiếp thu những thành tựu khoa học - công nghệ hiện đại, để cùng với toàn Đảng, toàn dân “đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa; xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định. Các phong trào hành động cách mạng do Đoàn phát động đã bám sát nhiệm vụ chính trị của đất nước, phát huy những đặc tính của thanh niên, khơi dậy tinh thần xung kích, tình nguyện, sáng tạo của tuổi trẻ và tạo môi trường thuận lợi để thanh niên phát triển toàn diện, cống hiến và trưởng thành.
Với vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người, bảo đảm cho sự ổn định và phát triển bền vững của đất nước. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh luôn là tổ chức vững mạnh về chính trị, tư tưởng, xứng đáng là cánh tay đắc lực và đội dự bị tin cậy của Đảng. Chủ trương của Đảng đã được cụ thể hóa thành chính sách đối với thanh niên và công tác thanh niên. BCH Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã thể chế hóa chủ trương của Đảng và tổ chức triển khai nhiều chính sách, chương trình, dự án đối với thanh niên và công tác thanh niên. Công tác xây dựng tổ chức Đoàn, công tác thanh niên được đặt trong tổng thể mối quan hệ giữa các thành tố của hệ thống chính trị, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Cả hệ thống chính trị quan tâm, chăm lo cho thanh niên và tổ chức Đoàn, phát huy vai trò xung kích của thanh niên trong phát triển kinh tế - xã hội; hệ thống chính sách, pháp luật của Nhà nước đối với thanh niên và công tác thanh niên từng bước hoàn thiện, bảo đảm cho thanh niên thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình, tạo cơ sở pháp lý để tổ chức Đoàn hoạt động, phát huy vai trò của thanh niên trong đời sống xã hội.
Công tác bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên, một trong những định hướng giáo dục xã hội chủ nghĩa cơ bản và quan trọng đạt được kết quả quan trọng. Trong đó chú trọng bồi dưỡng cho thanh niên có nhận thức đúng đắn về chủ nghĩa xã hội, nâng cao ý chí phấn đấu vì lý tưởng cao cả là độc lập dân tộc và tiến lên xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội trên đất nước ta. Lý tưởng cao đẹp mà chúng ta đang phấn đấu thực hiện đã được Hồ Chí Minh xác định khi gắn liền sự nghiệp giải phóng dân tộc với cách mạng vô sản, khi kết hợp chặt chẽ độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội. Lý tưởng độc lập dân tộc, tự do và chủ nghĩa xã hội trở thành niềm tin, lẽ sống của nhiều thế hệ tiếp nối. Có giác ngộ lý tưởng cách mạng, thanh niên mới đảm đương được sứ mệnh đưa lá cờ bách chiến, bách thắng của Đảng và của dân tộc đến thắng lợi cuối cùng. Công tác giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên được quan tâm để thấm nhuần sâu sắc lý tưởng giải phóng con người khỏi áp bức, bóc lột, xây dựng một xã hội mới tốt đẹp, công bằng và hạnh phúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đây chính là lý tưởng phấn đấu của thanh niên trong điều kiện mới.
Thông qua rất nhiều các phong trào, chương trình hành động cụ thể, như “Năm xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc” và “Xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc” do Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phát động, với sự triển khai đồng loạt của phong trào “Xung kích bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội”; cùng với việc thực hiện các phong trào “Tôi yêu Tổ quốc tôi”, cuộc thi “Tự hào Việt Nam”, phong trào “Thanh niên làm theo lời Bác, sống đẹp vì cộng đồng”; phong trào “Tỏa sáng nghị lực Việt”; phong trào “Tuổi trẻ sáng tạo”,… do Hội Liên Hiệp thanh niên Việt Nam phát động, thanh niên Việt Nam đã góp phần lan tỏa lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết cộng đồng, lòng tự hào dân tộc, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, nâng cao được ý thức nhận thức và trách nhiệm của thanh niên trong bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia, dân tộc. Ở địa phương, với đóng góp rất lớn của lực lượng thanh niên vào các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội, cho thấy vai trò vai trò xung kích của tuổi trẻ trong tham gia phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương ngày càng đi vào chiều sâu, góp phần củng cố quốc phòng an ninh, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của mình trong phát triển kinh tế hộ gia đình, làm giàu cho gia đình, góp phần tạo công ăn việc làm cho người dân, làm giàu cho quê hương mình.
Ý thức rõ trách nhiệm của mình đối với Tổ quốc, dân tộc, với công cuộc đổi mới, phát triển của đất nước, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì lợi ích dân tộc, chủ quyền quốc gia, nhiều bạn trẻ, học sinh, sinh viên các cấp học, các tổ chức Đoàn không ngại khó sẵn sàng đảm nhận công việc khó khăn, gian khổ, cấp bách khi Tổ quốc yêu cầu”, sẵn sàng “đấu tranh với các âm mưu, hoạt động gây phương hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc” dưới nhiều hình thức khác nhau để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ độc lập, giữ vững chủ quyền, an ninh quốc gia, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, qua đó góp phần làm thay đổi ý thức, thái độ và nhận thức chính trị của thanh niên, nâng cao lòng yêu nước của thanh niên.
Song, bên cạnh những mặt tích cực của đại bộ phận thanh niên Việt Nam, luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng; trung thành, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; nêu cao tinh thần yêu nước, sẵn sàng hy sinh vì độc lập dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân, vẫn còn một bộ phận thanh niên chưa có trách nhiệm cao đối với Tổ quốc. Nhận thức về giá trị của lòng yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc còn mơ hồ, nên một số thanh niên chưa hiểu đúng, đầy đủ về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong bối cảnh mới. Hoạt động của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh còn chưa thực sự gắn kết chặt chẽ, hiệu quả với các hoạt động chuyên môn của cơ quan, tổ chức, thiếu tính chủ động; tính xung kích, sáng tạo, đổi mới. Một số mô hình xây dựng kinh tế - xã hội có ý nghĩa và hiệu quả của Đoàn Thanh niên chưa được quan tâm đầu tư.
Các thế lực phản động, thù địch lợi dụng lực lượng thanh niên là tầng lớp đang trưởng thành, chưa vững về lập trường chính trị và tư tưởng, nhận thức, dễ bị lung lay, dao động, do vậy nhiều thanh niên đã bị lôi kéo, dụ dỗ, kích động và trở thành những đối tượng chống phá Đảng và Nhà nước, phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc, gây mất ổn định an ninh chính trị đất nước. Đã có những thanh niên là những trí thức có trình độ đã bị sự lôi kéo, mua chuộc tham gia vào các tổ chức phản động để chống phá Nhà nước và chế độ, phản bội Tổ quốc. Không ít những thanh niên là công nhân và lao động tự do chỉ vì sự thiếu hiểu biết dễ dàng bị kích động; bị mua chuộc, dụ dỗ đã sẵn sàng tham gia biểu tình, tụ tập trái phép… để phản đối, gây rối trật tự xã hội, phá hoại tài sản của cá nhân, tổ chức và Nhà nước. Một bộ phận thanh niên do ảnh hưởng của lối sống hưởng thụ, quen đòi hỏi, không quan tâm đến trách nhiệm của mình đối với Tổ quốc, ngại khó, ngại khổ, không chịu phấn đấu vươn lên, không đảm nhận những công việc khó khăn, gian khổ nơi vùng sâu vùng xa, biên giới hải đảo, và những yêu cầu cấp bách đòi hỏi sự tham gia…
Tỷ lệ thanh niên thất nghiệp còn cao, trình độ, tay nghề nhìn chung còn thấp, chưa đáp ứng yêu cầu và đòi hỏi của thực tiễn. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ công chức, viên chức thanh niên còn chưa đáp ứng được yêu cầu và định hướng phát triển của đất nước. Một số công chức, viên chức thanh niên chưa nhận thức đầy đủ về trách nhiệm đối với công việc, thiếu lý tưởng, tâm huyết, ít quan tâm đến tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, quốc tế để phát triển cơ quan, tổ chức. Công tác giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng để phát huy vai trò của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đôi lúc chưa chặt chẽ. Thiếu cơ chế tạo điều kiện, khuyến khích và bảo đảm sự tham gia của thanh niên trong quá trình xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật liên quan đến thanh niên...
3. Phát huy vai trò của thanh niên trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong thời gian tới
Trước yêu cầu của sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Để tiếp tục phát huy vai trò của thanh niên Việt Nam, lực lượng xung kích, đi đầu; trung thành, kiên định với mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; nêu cao tinh thần yêu nước, sẵn sàng hy sinh vì độc lập dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân, trong thời gian tới cần thực hiện quyết liệt và đồng bộ các nhiệm vụ và giải pháp, nhất là nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đã được đề ra trong Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng: “Khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hội nhập quốc tế” và Quyết định số 1331/ QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030, như sau:
Thứ nhất: Tăng cường giáo dục lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc, truyền thống và lịch sử dân tộc, ý thức trách nhiệm xã hội cho các tầng lớp nhân dân, nhất là thanh niên. Tăng cường giáo dục thế hệ trẻ về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, khát vọng vươn lên; nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với đất nước, với xã hội; xây dựng môi trường, điều kiện học tập, lao động, giải trí, rèn luyện để phát triển lành mạnh, toàn diện, hài hoà cả về trí tuệ, thể chất và giá trị thẩm mỹ. Tạo động lực cho thanh niên xung kích trong học tập, lao động sáng tạo, khởi nghiệp, lập nghiệp; làm chủ các kiến thức khoa học, công nghệ hiện đại, phát huy vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Phát hiện, bồi dưỡng, kết nạp vào Đảng những thanh niên ưu tú trưởng thành trong phong trào lao động, học tập, trong lực lượng vũ trang, tạo nguồn cán bộ cho hệ thống chính trị các cấp.
Thứ hai: Tăng cường phổ biến, quán triệt chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về thanh niên đến các cấp, các ngành, bảo đảm thống nhất về nhận thức và hành động của cả hệ thống chính trị trong việc chăm lo, bồi dưỡng và phát triển toàn diện thanh niên. Chú trọng giáo dục, nâng cao ý thức pháp luật, trách nhiệm của thanh niên đối với bản thân, gia đình và xã hội. Kết hợp chặt chẽ giáo dục pháp luật với giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa; lịch sử, truyền thống và ý thức tự tôn dân tộc; giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
Đổi mới nội dung, hình thức phổ biến giáo dục pháp luật cho thanh niên phù hợp với từng nhóm đối tượng và điều kiện địa bàn; trong đó, chú trọng nhóm thanh niên dễ bị tổn thương, thanh niên vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo. Đẩy mạnh truyền thông về sự cần thiết và nhu cầu được nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, chăm sóc sức khỏe của thanh niên. Đa dạng hóa các hình thức giới thiệu, phổ biến các tác phẩm văn hóa nghệ thuật có giá trị nhân văn cao để định hướng, giáo dục thanh niên. Khuyến khích thanh niên tham gia hoạt động và sáng tạo trong văn hóa, thể dục, thể thao; gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa dân tộc và tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. Phát triển mạng xã hội có định hướng tích cực, lành mạnh, đáp ứng nhu cầu của thanh niên trên không gian mạng.
Thứ ba: Rà soát, sửa đổi, bổ sung, ban hành theo thẩm quyền các chính sách, pháp luật về thanh niên trên cơ sở Luật Thanh niên năm 2020, pháp luật có liên quan, các điều ước, thỏa thuận khu vực và quốc tế mà Việt Nam tham gia, ký kết. Đổi mới cơ chế, chính sách nhằm huy động tối đa các nguồn lực phát triển thanh niên; chú trọng các chính sách đặc thù hỗ trợ nhóm thanh niên dễ bị tổn thương, thanh niên vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Nghiên cứu, xây dựng cơ chế, chính sách phát hiện, thu hút, đào tạo, bồi dưỡng, trọng dụng tài năng trẻ trong nước và tài năng trẻ đang công tác, học tập, sinh sống ở nước ngoài về tham gia xây dựng và phát triển đất nước. Nghiên cứu, xây dựng cơ chế, chính sách ưu đãi, thu hút thanh niên có trình độ chuyên môn, tay nghề cao, thanh niên tình nguyện đến công tác tại khu kinh tế - quốc phòng, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo. Xây dựng cơ chế trọng dụng tài năng trẻ, tạo điều kiện, cơ hội cho thanh niên phát huy năng lực, sở trường của bản thân, thực hiện trách nhiệm xã hội của mình trách nhiệm xã hội với Tổ quốc. Có cơ chế tạo điều kiện, khen thưởng xứng đáng, khuyến khích thanh niên tham gia nghiên cứu khoa học, có những sản phẩm sáng chế, phát minh khoa học hữu ích, đóng góp năng lực, tài năng cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thứ tư: Thực hiện hiệu quả việc chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo; xây dựng các chương trình đào tạo ngoại ngữ trên mạng Internet nhằm tạo điều kiện để thanh niên là học sinh ở các vùng nông thôn, vùng dân tộc thiểu số và miền núi được tiếp cận, học tập miễn phí. Triển khai cơ chế hợp tác giữa các trường đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở nghiên cứu với các tổ chức kinh tế; hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường lao động theo hướng hội nhập quốc tế theo nguyên tắc học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn, giáo dục gắn với lao động sản xuất để giúp người học nắm vững kiến thức, biết áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của mạng lưới cung cấp dịch vụ về việc làm và khởi nghiệp; định hướng và hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp; chăm sóc sức khỏe; tư vấn và trợ giúp pháp lý cho thanh niên. Khuyến khích các tổ chức, cá nhân cung cấp các dịch vụ, đầu tư, xây dựng công trình phúc lợi xã hội cho thanh niên; trong đó, chú trọng đối tượng thanh niên di cư, thanh niên công nhân tại các khu, cụm công nghiệp, khu chế xuất. Kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục của nhà trường, gia đình và xã hội, phát huy ý thức tự giáo dục, tự rèn luyện của mỗi thanh niên để trở thành người những người vừa có đạo đức tốt, vừa có trình độ văn hóa, nghiệp vụ chuyên môn để có thể nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao với cộng đồng, với làng xóm và với Tổ quốc.
Thứ năm: Tăng cường hợp tác quốc tế trong xây dựng, thực hiện chính sách, pháp luật về thanh niên; giao lưu thanh niên; tích cực, chủ động tham gia xây dựng, ký kết và thực hiện điều ước, thỏa thuận khu vực và quốc tế về thanh niên. Nâng cao nhận thức của thanh niên về chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, có hiệu quả; tạo điều kiện để thanh niên tham gia các hoạt động hợp tác, giao lưu quốc tế về thanh niên. Khai thác, phát huy hiệu quả sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế để thực hiện Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030 gắn với thực hiện và hoàn thành các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc, chỉ tiêu phát triển thanh niên toàn cầu và các cam kết, mục tiêu của Cộng đồng ASEAN.
Thứ sáu: Tăng cường vai trò giám sát, phản biện xã hội của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội. Huy động sự tham gia của các tổ chức đoàn thể, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội và toàn xã hội trong việc chăm lo, bồi dưỡng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của thanh niên; vận động các tầng lớp nhân dân thực hiện chính sách, pháp luật về thanh niên. Thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng, củng cố, phát triển tổ chức Đoàn Thanh niên xứng đáng là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, là đội dự bị tin cậy của Đảng, có tầm chiến lược quan trọng, liên quan đến sự thành bại của cách mạng. Cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể các cấp cần xác định xây dựng tổ chức Đoàn Thanh niên vững mạnh là xây dựng hạt nhân đoàn kết, nhằm vận động, tập hợp rộng rãi các tầng lớp thanh niên tham gia tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Phát huy vai trò nòng cốt của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong xây dựng Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam và tổ chức Đoàn thực sự vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Thường xuyên đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, nâng cao sức hấp dẫn, lôi cuốn của các phong trào, hoạt động do Đoàn tổ chức, phát động, qua đó tạo môi trường giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện, khơi dậy và phát huy tính xung kích, sáng tạo của tuổi trẻ. Xây dựng các điển hình thanh niên tiên tiến, chăm lo lợi ích chính đáng của thanh niên; phát hiện, lựa chọn đoàn viên ưu tú để bồi dưỡng tạo nguồn kết nạp đảng viên và đào tạo cán bộ trẻ nhằm tạo nguồn cán bộ cho Đảng. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ đoàn các cấp thực sự có trình độ, năng lực, nhiệt tình, trách nhiệm, có khả năng vận động quần chúng, thực sự tiêu biểu trong thanh niên nhằm phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của thanh niên tham gia thực hiện các nhiệm vụ, chương trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và địa phương trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
----------------------------------------------------------------- TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Chính phủ (2019), Tờ trình số 348/TTr-CP ngày 23 tháng 8 năm 2019 của Chính phủ về dự án Luật Thanh niên (sửa đổi).
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.
3. Quốc hội (2013), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013.
4. Quốc hội (2020), Luật Thanh niên năm 2020.
5. Thủ tướng Chính phủ (2005), Chỉ thị số 06/2005/ CT-TTg ngày 21 tháng 3 năm 2005 của Thủ tướng Chính phủ về phát huy vai trò của thanh niên tham gia phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới.
6. Thủ tướng Chính phủ (2021), Quyết định số 1331/QĐ-TTg ngày 24 tháng 7 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030.
TS. Lê Thị Mai Hoa - Vụ Giáo dục, Ban Tuyên giáo Trung ương
