"Thủ lĩnh" thanh niên ở Quảng Ninh đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ trong thời đại số

Công tác giáo dục phải đi trước, đồng hành và dẫn dắt thanh niên thích ứng, trưởng thành để tỏa sáng trong kỷ nguyên số

Theo chị Vũ Thị Thùy Linh, bước vào giai đoạn phát triển mới, khi chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và những thành tựu của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang tạo ra những biến đổi sâu sắc trong đời sống xã hội, nhiệm vụ giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh niên càng đặt ra yêu cầu mới: Phải đi trước, đồng hành và dẫn dắt thanh niên thích ứng, trưởng thành  để tỏa sáng trong kỷ nguyên số.

Vị "thủ lĩnh" thanh niên ở Quảng Ninh nêu quan điểm: Đoàn không chỉ là tổ chức của thanh niên, mà còn là "trường học lớn" của tuổi trẻ, nơi hun đúc bản lĩnh, nuôi dưỡng trí tuệ, khát vọng và năng lực làm chủ khoa học - công nghệ của thế hệ trẻ. Chính vì vậy, việc nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng trong bối cảnh chuyển đổi số không chỉ là nhiệm vụ thường xuyên, mà còn là trách nhiệm chiến lược, góp phần hình thành lớp thanh niên Quảng Ninh mới - có lý tưởng, có tri thức, có bản lĩnh, có văn hóa và có khả năng thích ứng nhanh với mọi thay đổi của thời đại.

Nhìn lại nhiệm kỳ vừa qua của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Quảng Ninh, Bí thư Đoàn Thanh niên UBND tỉnh nhận thấy: công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho đoàn viên, thanh thiếu niên được triển khai đồng bộ, thống nhất từ tỉnh đến cơ sở, gắn với mục tiêu xây dựng con người Quảng Ninh theo hệ giá trị "Bản lĩnh - Tự cường - Kỷ cương - Đoàn kết - Nghĩa tình - Hào sảng - Sáng tạo - Văn minh". Ban Thường vụ Tỉnh đoàn đã đổi mới mạnh mẽ trong lãnh đạo, chỉ đạo; ban hành các văn bản định hướng sát thực tiễn; tổ chức những đợt sinh hoạt chính trị chuyên đề có chiều sâu, quy mô; tăng cường ứng dụng chuyển đổi số trong giáo dục chính trị và nắm bắt, định hướng tư tưởng thanh, thiếu niên; xây dựng giá trị hình mẫu thanh niên Quảng Ninh thời kỳ mới; củng cố và phát huy các thiết chế, công cụ tuyên truyền của Đoàn thanh niên phục vụ nhiệm vụ chính trị. Do vậy, nhiều mô hình, cách làm sáng tạo cấp tỉnh được triển khai đã tạo định hướng rõ ràng để các cấp bộ Đoàn vận dụng linh hoạt, hiệu quả.

Về phía Đoàn Thanh niên UBND tỉnh, chị Thùy Linh cho biết: Đoàn Thanh niên tỉnh được thành lập ngày 19/02/2025 trên cơ sở sắp xếp lại Đoàn Khối các cơ quan tỉnh. Đến nay, Đoàn UBND tỉnh có 34 cơ sở Đoàn trực thuộc và trên 16.000 đoàn viên, thanh niên thuộc khối cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp và trường học. Đây là lực lượng trẻ được đào tạo bài bản, có tư duy số, khả năng thích ứng nhanh và khát vọng cống hiến, là nguồn nhân lực quan trọng của tỉnh trong tiến trình chuyển đổi số.

Chỉ trong thời gian khoảng 3 năm của nhiệm kỳ, nhờ luôn bám sát chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh đoàn và Đảng uỷ Uỷ ban nhân dân tỉnh, nên công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho thanh niên đã được Đoàn Thanh niên UBND tỉnh triển khai tích cực, chủ động và sáng tạo. "Toàn đoàn tổ chức trên 1.500 buổi sinh hoạt chính trị - chuyên đề, thu hút trên 20.000 lượt đoàn viên, thanh niên tham gia; duy trì và từng bước đổi mới một số mô hình riêng có của tổ chức như: Tọa đàm "Đảng với Thanh niên - Thanh niên với Đảng"; Ngày hội "Khát vọng cống hiến - Lẽ sống thanh niên"; Câu lạc bộ Lý Luận trẻ; Cuộc thi "Hành trình tuổi trẻ kết nối và lan tỏa giá trị văn hoá, con người Quảng Ninh"; Liên hoan các đội tuyên truyền phòng chống tệ nạn xã hội..." – Bí thư Đoàn Thanh niên UBND tỉnh phấn khởi dẫn thông tin minh chứng.

Đặc biệt, cũng theo chị Linh, công tác tuyên truyền, giáo dục trên môi trường số có bước chuyển mạnh mẽ. Phát huy thế mạnh của đơn vị có lực lượng trẻ là học sinh, sinh viên thành thạo công nghệ, toàn đoàn đã xây dựng trên 1.000 sản phẩm truyền thông số (infographic, video). Công tác tôn vinh, động viên thanh niên được chú trọng, với trên 100 tài năng trẻ; công chức, viên chức trẻ tiêu biểu được tuyên dương, tạo động lực khích lệ đoàn viên phấn đấu, rèn luyện. 

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, vị "thủ lĩnh" thanh niên cũng trăn trở, trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho thanh niên đang đứng trước nhiều yêu cầu và thách thức mới. Sự tác động tiêu cực của công nghệ số như tin giả, thông tin sai lệch, các luồng tư tưởng độc hại ảnh hưởng đến nhận thức của thanh niên; một bộ phận thanh niên có thể bị cuốn theo lối sống thực dụng, tiêu cực, xa rời giá trị truyền thống và lý tưởng cách mạng, thiếu ý thức rèn luyện, phấn đấu; phai nhạt niềm tin, lý tưởng; việc giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên ở một số đơn vị chưa thực sự hấp dẫn, chưa bắt kịp với xu hướng và nhu cầu của thanh niên trong thời đại số. Điều đó đặt ra yêu cầu phải gắn chặt công tác giáo dục lý tưởng cách mạng với việc phát huy vai trò thanh niên trong thời đại công nghệ số, để thế hệ trẻ vừa có bản lĩnh chính trị vững vàng, vừa có năng lực hội nhập và sáng tạo.

Dẫn lại lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết". Và lời của Tổng Bí thư Tô Lâm trong bài viết "Tương lai cho thế hệ vươn mình": "Xây dựng và nuôi dưỡng một thế hệ thanh niên mạnh mẽ, trí tuệ và văn minh chính là nền tảng vững chắc để Việt Nam không ngừng vươn lên, trở thành quốc gia phát triển, biểu tượng của khát vọng, sức mạnh và ý chí dân tộc". Chị Linh nhấn mạnh: Điều này thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước đối với thanh niên – lực lượng nòng cốt quyết định tương lai đất nước; đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết phải đổi mới mạnh mẽ công tác giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng, đạo đức, lối sống và năng lực cho thế hệ trẻ trong thời kỳ mới.

Tạo "kháng thể" để các bạn đứng vững trước áp lực tâm lý, trước mặt trái của mạng xã hội và những cám dỗ trong đời sống hiện đại

Từ thực tiễn triển khai nhiệm vụ, trên cơ sở những kết quả đạt được cũng như những vấn đề đang đặt ra, thay mặt Đoàn Thanh niên UBND tỉnh, Bí thư Vũ Thị Thùy Linh đề xuất một số giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục thanh niên trong thời đại số  như sau:

Một là, hiện đại hoá công tác tuyên truyền, giáo dục của Đoàn theo xu hướng tiếp nhận thông tin của thanh niên trong thời đại số. Bên cạnh các nền tảng truyền thống, Đoàn cần chủ động mở rộng sang những nền tảng nơi thanh niên thật sự hiện diện như Facebook Reels, TikTok, Thread… Nội dung giáo dục cần tiếp tục được "trẻ hoá" bằng cách sử dụng đúng ngôn ngữ và thói quen tiếp nhận của thanh niên: ngắn gọn, trực quan, giàu hình ảnh, truyền tải nội dung, thông điệp sinh động qua video ngắn, podcast, infographic. Việc ứng dụng AI để hỗ trợ sản xuất nội dung tuyên truyền sáng tạo kết hợp tổ chức các sân chơi số như minigame hay livestream tìm hiểu kiến thức pháp luật, lịch sử, văn hoá.. giúp thanh niên vừa học, vừa thực hành, vừa giải trí, vừa tăng sự lan tỏa và tính hấp dẫn của nội dung giáo dục.

Hai là, xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh trên không gian mạng. Trong bối cảnh thanh niên tiếp xúc thường xuyên với mạng xã hội, việc tạo ra một không gian số tích cực, an toàn và hấp dẫn là vô cùng quan trọng. Các cấp bộ Đoàn cần phối hợp chặt chẽ với cơ quan truyền thông và các cơ quan chức năng để định hướng thông tin, hỗ trợ thanh niên nhận diện tin giả và nội dung độc hại, đồng thời hình thành thói quen sử dụng mạng xã hội có trách nhiệm. Vận động đoàn viên, thanh niên chủ động tham gia lan toả những tin tốt, những câu chuyện đẹp, mô hình hay của địa phương, đơn vị. Phát động các cuộc thi sáng tạo nội dung mang tính giáo dục, chiến dịch "thanh niên nói không với tin giả", "lướt mạng văn minh" để xây dựng một môi trường mạng lành mạnh, tích cực, văn minh.

Ba là, nâng cao năng lực số và năng lực tuyên truyền của đội ngũ cán bộ Đoàn, đoàn viên, thanh niên. Tổ chức thường xuyên các lớp bồi dưỡng về kỹ năng truyền thông số, kỹ năng sản xuất nội dung đa phương tiện, sử dụng trí tuệ nhân tạo, kỹ năng nhận diện tin giả, kỹ năng tổ chức hoạt động trên nền tảng số. Đồng thời, mỗi cán bộ Đoàn phải rèn luyện bản lĩnh truyền thông: biết lựa chọn thông điệp, lan tỏa thông tin tích cực, tạo ảnh hưởng tốt trên không gian mạng và trở thành "hạt nhân định hướng" trong tập thể.

Bốn là, coi trọng công tác giáo dục thông qua trải nghiệm thực tiễn, hoạt động cộng đồng cho thanh niên. Trong mọi thời điểm, thanh niên luôn cần được rèn luyện trong môi trường thực tiễn để hình thành giá trị sống, thái độ sống và bản lĩnh trước thách thức của thời đại. Tổ chức Đoàn cần phát huy thế mạnh của mình trong việc tạo ra thật nhiều không gian rèn luyện: chiến dịch tình nguyện, hoạt động an sinh xã hội, trải nghiệm nghề nghiệp, chương trình hướng nghiệp - khởi nghiệp, diễn đàn đối thoại với lãnh đạo, hành trình về nguồn, trải nghiệm thực tế tại doanh nghiệp, khu di tích, mô hình kinh tế… Những hoạt động ấy giúp thanh niên rèn kỹ năng sống, năng lực thích ứng, tinh thần trách nhiệm với cộng đồng; đồng thời tạo "kháng thể" để các bạn đứng vững trước áp lực tâm lý, trước mặt trái của mạng xã hội và những cám dỗ trong đời sống hiện đại  .

Kết thúc bài tham luận, nữ "thủ lĩnh" thanh niên ở Quảng Ninh bày tỏ niềm tin tưởng: Với sự quan tâm, chăm lo của cấp uỷ Đảng, cùng tinh thần tiên phong, sáng tạo và trách nhiệm, tuổi trẻ UBND tỉnh Quảng Ninh quyết tâm nâng cao hơn nữa chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống; góp phần xây dựng thế hệ trẻ bản lĩnh, trí tuệ, nhân ái, làm chủ công nghệ, vững bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển hùng cường của dân tộc; sẵn sàng đảm đương sứ mệnh kế tục sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng, của tỉnh và của Nhân dân.

Phạm Quỳnh

Ảnh do Đoàn Thanh niên UBND tỉnh cung cấp để minh họa