Thúc đẩy bảo vệ trẻ em trên không gian mạng

Sự kiện được tổ chức vào sáng 15/11/2025, quy tụ đại diện các cơ quan bộ, ngành, tổ chức của Liên Hợp Quốc và hơn 45 cơ sở giáo dục, khẳng định cam kết chung tay xây dựng không gian mạng an toàn, nhân văn cho thế hệ trẻ.

Tại phiên đối thoại "Từ an ninh mạng toàn cầu đến công dân toàn cầu – Giáo dục trong kỷ nguyên số", TS Nguyễn Vĩnh Sơn, Tổng Hiệu trưởng trường Wellspring Hanoi đặt vấn đề về rủi ro an ninh mạng hiện nay, đặc biệt khi trẻ em là nhóm dễ bị tổn thương nhất.

Trao đổi ở phiên đối thoại, bà Vũ Kim Chi, Cán bộ Giáo dục UNICEF Việt Nam cho biết: 1/5 trẻ em thừa nhận từng bị bắt nạt trực tuyến, cho thấy mức độ phổ biến của nguy cơ và sự cần thiết của nỗ lực bảo vệ trẻ trong môi trường số.

Bà Chi nhấn mạnh trách nhiệm phối hợp giữa Chính phủ, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp và nhà trường trong xây dựng các chương trình hỗ trợ kỹ năng số, sức khỏe tinh thần và khả năng phản ứng của trẻ em trước những rủi ro trực tuyến.

"UNICEF cam kết đồng hành với Việt Nam trong các chương trình nâng cao nhận thức an toàn số, đặc biệt tại khu vực vùng sâu, vùng xa nơi trẻ em thiếu điều kiện tiếp cận nguồn lực, dễ bị tổn thương hơn trước tội phạm mạng. Thông điệp được đại diện UNICEF gửi tới học sinh là: tự tin - tin tưởng - mở lòng kết nối, coi gia đình, thầy cô và cộng đồng là điểm tựa an toàn", bà Chi cho biết thêm.

Từ góc độ giáo dục, TS Nguyễn Vĩnh Sơn cho rằng khi trẻ em phải đối mặt với nhiều cạm bẫy trực tuyến, cần có 3 lớp bảo vệ song hành. Thứ nhất là lớp kỹ thuật, cơ chế, chính sách và công cụ bảo mật để ngăn chặn rủi ro ngay từ hệ thống. Thứ hai là lớp kỹ năng khi trang bị tư duy phản biện, khả năng tự bảo vệ, nhận diện nguy cơ. Cuối cùng là lớp "vòng tay" có sự đồng hành của gia đình, thầy cô, bạn bè, yếu tố quan trọng nhất để trẻ không cảm thấy cô đơn khi cần trợ giúp.

TS Sơn nhấn mạnh: "Trẻ có thể có hàng triệu kết nối trên mạng, nhưng đôi khi lại thiếu kết nối với chính mình và với gia đình. Xây dựng niềm tin cho trẻ là nền tảng của mọi biện pháp bảo vệ".

Một trong những điểm nhấn của Cyber Peace 2025 là phần Debate Showcase, nơi học sinh Wellspring Hanoi và THPT Chuyên Ngoại ngữ thể hiện năng lực phản biện về kiến nghị: "Bảo vệ trẻ em trên không gian mạng cần ưu tiên giáo dục và nâng cao năng lực số sớm hơn là tăng cường kiểm soát của Nhà nước".

Các học sinh Chuyên Ngoại ngữ cho rằng việc cấm đoán hay kiểm soát quá chặt sẽ không ngăn được trẻ tiếp cận mạng, bởi các em luôn tò mò và dễ bị lôi kéo. Do đó, điều quan trọng nhất là trang bị kỹ năng an toàn số từ sớm, thông qua đào tạo tại trường và sự phối hợp của gia đình. Nhóm này cho rằng rủi ro trực tuyến đến từ thiếu hiểu biết; khi có kỹ năng, trẻ chủ động phòng vệ tốt hơn so với việc chỉ trông chờ vào các biện pháp hành chính.

Đội Wellspring Hanoi lập luận rằng, trong bối cảnh tội phạm mạng ngày càng tinh vi, kỹ năng của trẻ em đặc biệt ở lứa tuổi 4-12 khó có thể đủ để tự bảo vệ. Nhà nước cần cơ chế quản lý danh tính, hạn chế trẻ tiếp cận nền tảng không phù hợp, tương tự như quy định về độ tuổi lái xe trong luật giao thông.

Theo các em, chi phí đào tạo kỹ năng số toàn diện cho tất cả trẻ em, nhất là tại vùng khó khăn, là thách thức lớn. Vì vậy, chính sách quản lý của Nhà nước vẫn giữ vai trò trọng yếu trong giảm thiểu nguy cơ. Cuộc tranh luận cho thấy khả năng tư duy đa chiều, bản lĩnh và trách nhiệm của học sinh khi tham gia định hình chính sách bảo vệ trẻ em trong môi trường số.

Ở phiên chia sẻ "Trách nhiệm & Hành động trong kỷ nguyên truyền thông số", nhà báo Lê Diệu Thúy (Báo VietNamNet) nhấn mạnh rằng, mỗi người dùng điện thoại thông minh đều có thể trở thành "một tòa soạn nhỏ", góp phần lan tỏa hoặc vô tình phát tán thông tin độc hại. Vì vậy, phụ huynh, giáo viên và học sinh cần hiểu rằng truyền thông số là một trách nhiệm, không chỉ là công cụ.

Hành động nhỏ như nhặt lá cờ giữa vùng nước lụt hay chia sẻ câu chuyện chống bắt nạt học đường đều có thể tạo nên giá trị nhân văn khi được lan tỏa đúng cách.

Cyber Peace 2025 được tổ chức sau khi Wellspring Hanoi chính thức được lựa chọn là đơn vị giáo dục đăng cai chiến dịch "Không Một Mình – Cùng nhau an toàn trực tuyến", dưới sự bảo trợ của UNODC, UNICEF và sự phối hợp của nhiều bộ, ngành. Thông điệp xuyên suốt chiến dịch là: An toàn số không phải khẩu hiệu trong một ngày, mà là cam kết bền bỉ của toàn xã hội.

Sự kiện cũng tái khẳng định 6 nguyên tắc an toàn số do Cục An ninh mạng (A05) biên soạn, bao gồm: truy cập an toàn, giao tiếp an toàn, chia sẻ có trách nhiệm, giữ kết nối lành mạnh, trang bị kiến thức - kỹ năng số, và chủ động phòng ngừa - làm gương.

Cyber Peace 2025 lan tỏa thông điệp: "Hòa bình số không đến từ công nghệ, mà đến từ cách con người đặc biệt là thế hệ trẻ sử dụng công nghệ một cách có trách nhiệm".

Từ Hà Nội, tiếng nói của học sinh Việt Nam đang góp phần định hình một thế hệ Sứ giả số toàn cầu biết lên tiếng, biết tự bảo vệ và biết tạo ảnh hưởng tích cực trong cộng đồng.

theo Chinhphu