Vấn đề đạo đức và nâng cao đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên và Nhân dân luôn được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm. Bởi theo Người,"Làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang"[1]. Trong mọi giai đoạn của cách mạng, Đảng ta luôn quan tâm đến vấn đề đạo đức cách mạng và nâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Điều này cho thấy đạo đức là gốc của người cách mạng, là nền tảng để mỗi cán bộ, đảng viên hoàn thành sứ mệnh phụng sự Tổ quốc và Nhân dân.
Ngày 9/5/2024 Bộ Chính trị ban hành quy định số 144 – QĐ/TW về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ đảng viên trong giai đoạn mới. Quy định số 144-QĐ/TW có 5 điều về chuẩn mực đạo đức cách mạng, với 19 tiêu chí để đánh giá việc thực hiện các chuẩn mực này, gắn với 5 mối quan hệ và các nghĩa vụ, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong các mối quan hệ đó. Nội dung các điều trong quy định rất rõ ràng, vừa có sự kế thừa tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng và những quy định trước đó của Đảng về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và cũng xuất phát từ nhu cầu của thực tiễn. Đây là văn bản có ý nghĩa chính trị, tư tưởng và thực tiễn sâu sắc, đặt ra chuẩn mực, thước đo cho mỗi cán bộ, đảng viên, đồng thời cũng là cơ sở quan trọng để nâng cao phẩm chất đạo đức cách mạng cho giảng viên lý luận chính trị hiện nay.
Với chức năng của Trường Chính trị là nơi đào tạo bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp cơ sở càng đòi hỏi cao hơn đối với người giảng viên cả về trình độ chuyên môn cũng như sự gương mẫu về phẩm chất đạo đức cách mạng, nhằm nâng cao sức thuyết phục của các bài giảng lý luận chính trị và tạo sự lan tỏa đến các học viên trong việc quyết tâm đấu tranh khắc phục tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên như Đảng ta đã nhận định. Chính vì vậy, trong giai đoạn hiện nay, trước yêu cầu đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy và nhiệm vụ xây dựng đội ngũ giảng viên "vừa hồng, vừa chuyên", việc thực hiện Quy định số 144-QĐ/TW có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Thực trạng rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của giảng viên trường Chính trị tỉnh Thanh Hóa có những ưu điểm nổi bật
Một là, giáo dục tinh thần yêu nước, tôn trọng Nhân dân, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc
Đội ngũ giảng viên trường Chính trị Thanh Hoá phải luôn đề cao phẩm chất đạo đức "trung với nước, hiếu với dân", luôn đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, tránh sa vào chủ nghĩa cá nhân; luôn nêu cao tinh thần trung thành tuyệt đối với mục tiêu, lý tưởng của Đảng và dân tộc. Đó là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Mục tiêu, lý tưởng đó là sự lựa chọn duy nhất đúng đắn, vừa đáp ứng được các nhu cầu khách quan của dân tộc, vừa phù hợp với xu thế phát triển của thời đại.
Theo đó, ngay từ trong trong quá trình thực hiện chức trách nhiệm vụ của mình, giảng viên nhà trường luôn vững vàng về bản lĩnh cách mạng trong việc biết vượt qua mọi khó khăn, thử thách và không ngừng nỗ lực cố gắng học tập, rèn luyện nâng cao trình độ và kỹ năng, nghiệp vụ để hoàn thành tốt nhiệm vụ của bản thân và cùng tập thể thực hiện thắng lợi nhiệm vụ do Đảng đề ra trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của tỉnh.
Hai là, giáo dục bản lĩnh chính trị, đổi mới, sáng tạo, hội nhập
Nâng cao đạo đức cách mạng, phát triển tài năng của người cán bộ cách mạng phụ thuộc quyết định vào quá trình tự giáo dục, tự rèn luyện các hoạt động giáo dục lý luận, giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, giáo dục truyền thống, tự phê bình và phê bình, các hình thức giáo dục thông qua hoạt động thực tiễn.
Nhận thức được tầm quan trọng đó, giảng viên Nhà trường luôn kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định đường lối đổi mới của Đảng; kiên định mục tiêu phát triển của Nhà trường. Trong đó, đối với giảng viên Nhà trường nhìn chung đều thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng, luôn không ngừng nghiên cứu lý luận và thực tiễn để trong từng bài giảng trên cơ sở làm rõ bản chất cách mạng và khoa học của những nguyên tắc lý luận và phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh luận giải sự đúng đắn, sáng tạo và phù hợp của các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước. Từ đó, góp phần xây dựng thế giới quan, phương pháp luận khoa học và xây dựng bản lĩnh chính trị cho học viên. Đồng thời, thông qua nghiên cứu, giảng dạy, giảng viên đã lồng ghép đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo về nền tảng tư tưởng của Đảng với các hình thức thiết thực, hiệu quả, như: liên hệ trong giảng dạy trên lớp; viết bài đăng tải trên các tạp chí, đài, báo; tham gia thi chính luận bảo về nền tảng tư tưởng của Đảng...
Ba là, giáo dục các đức tính cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư
Những phẩm chất đạo đức này không khó thực hiện và ai cũng nhận thức được ý nghĩa của việc rèn luyện và thực hành. Đối với giảng viên Trường Chính trị, thực hiện "cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư" luôn được thể hiện cả trong sinh hoạt hàng ngày cũng như trong công việc, nhưng trước hết là gắn với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị ở Nhà trường. Yêu cầu đặt ra đối với mỗi giảng viên là phải vững vàng về kiến thức lý luận và phải am hiểu thực tiễn sâu sắc để luận giải và làm sáng rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn đang đặt ra. Vì vậy, mỗi giảng viên đã luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, tận tụy trong công việc: không ngừng học tập, rèn luyện để nâng cao trình độ và kỹ năng nghiệp vụ; thực sự tâm huyết trong việc nghiên cứu, giảng dạy để tự vươn lên để khẳng định vị thế của mình, không ngừng nâng cao chất lượng bài giảng, đáp ứng được nhu cầu thiết thực trong công tác của người học
Đội ngũ giảng viên trường Chính trị Thanh Hoá luôn xác định thực hành đạo đức "cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư" phải được tiến hành thường xuyên, liên tục và phải đồng bộ, không được đề cao hay coi nhẹ bất cứ một phẩm chất nào.
Bốn là, giáo dục tinh thần đoàn kết, kỷ cương, tình thương, trách nhiệm
Từ thực tiễn quá trình đổi mới ở nhà trường trong những năm gần đây cho thấy, sự thành công trong xây dựng khối đoàn kết thống nhất trong trường thể hiện: Trước hết là sự đồng lòng, quyết tâm từ tập thể Đảng ủy, Ban Giám hiệu đến đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của các khoa, phòng và toàn thể giảng viên, viên chức, người lao động và học viên trong thực hiện đổi mới mạnh mẽ và toàn diện để không ngừng nâng cao vị thế của nhà trường. Bên cạnh đó, là sự phối hợp, hợp tác chặt chẽ của tập thể các khoa, phòng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ; sự gắn kết, hỗ trợ lẫn nhau trong công việc và sự sẻ chia, giúp đỡ nhau trong cuộc sống của các cán bộ, giảng viên, viên chức và học viên trong trường. Đặc biệt, là sự đồng hành, hỗ trợ của giảng viên đối với học viên trong quá trình học tập, rèn luyện và sự ủng hộ, tham gia tích cực của học viên đối với sự nghiệp đổi mới của nhà trường.
Ngay từ trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng và nghiên cứu khoa học, Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường luôn đảm bảo thực hiện nghiêm quy chế quản lý đào tạo, bồi dưỡng của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các quy định khác về đào tạo, bồi dưỡng do cấp có thẩm quyền ban hành. Đảng ủy, Ban Giám hiệu nhà trường đã rất chú trọng, ban hành nhiều quy chế, quy định để làm căn cứ cơ sở trong chỉ đạo thực hiện chuẩn mực kỷ cương. Qua đó đã góp phần tạo sự chuyển biến tích cực về ý thức, thái độ và tinh thần trách nhiệm, kỷ cương, nề nếp trong việc thực hiện nhiệm vụ của giảng viên.
Năm là, giáo dục tính gương mẫu, khiêm tốn, tu dưỡng rèn luyện, học tập suốt đời
Quy định số 144-QĐ/TW ngày 09/5/2024 của Bộ Chính trị về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới thực sự là "cẩm nang" quan trọng của cán bộ, đảng viên tự soi, tự sửa, tự rèn luyện phẩm chất, đạo đức cách mạng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Đối với giảng viên Trường Chính trị việc vận dụng Quy định số 144-QĐ/TW trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, rèn luyện đạo đức, lối sống là yêu cầu cần thiết, góp phần trực tiếp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên của Nhà trường đáp ứng yêu cầu về trường Chính trị chuẩn hiện nay.
Đội ngũ giảng viên trường Chính trị Thanh Hoá, việc thực hiện nêu gương được thể hiện trong học tập, rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và trình độ lý luận chính trị, trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ. Trong đó, có nhiều đồng chí đã luôn tiên phong, gương mẫu trong hoạt động chuyên môn, trong phương pháp giảng dạy; mạnh dạn nhận những nhiệm vụ mới và khó trong nghiên cứu khoa học và tổng kết thực tiễn. Bên cạnh đó, sự nêu gương còn được thể hiện trong rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống; trong tác phong, hình ảnh cán bộ, giảng viên, viên chức trường Đảng "nghiêm về giờ giấc, đẹp về trang phục, chuẩn trong phát ngôn, đúng mực trong ứng xử, quyết liệt trong đổi mới phương pháp dạy - học". Mỗi giảng viên luôn kết hợp chặt chẽ nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống âm mưu, hoạt động "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch với đấu tranh phòng, chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, chống tham nhũng, lãng phí, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" với bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ngay trong bản thân cá nhân mình. Từ đó đã tạo sự lan tỏa rất lớn đến học viên, nhất là trong xây dựng tác phong, hình ảnh.
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của giảng viên trường Chính trị tỉnh Thanh Hóa còn bộc lộ những hạn chế
Thứ nhất, Đối với nhà trường: việc cụ thể hoá các chuẩn mực đạo đức thành tiêu chí đánh giá còn chậm; chưa chính thức đưa ra một cách có hệ thống các nội dung giáo dục đạo đức cách mạng nói chung, nhất là nội dung cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư nói riêng thành một trong những nội dung chính trong đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, bồi dưỡng cập nhật kiến thức cho cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp. Công tác khen thưởng, tôn vinh gương điển hình trong rèn luyện đạo đức còn hạn chế, chưa có cơ chế khuyến khích phù hợp. Cơ chế kiểm tra , giám sát và phản hồi về việc rèn luyện đạo đức của cán bộ, giảng viên chưa được hoàn thiện
Thứ hai, Đối với giảng viên: chưa gắn việc thực hành đạo đức cách mạng với phong trào thi đua "dạy tốt, học tốt"; chưa cam kết rèn luyện đạo đức cách mạng gắn với nhiệm vụ chuyên môn; ở một số giảng viên việc lồng ghép nội dung quy định 144 - QĐ/TW vào bài giảng vẫn còn lúng túng, chưa có sự sáng tạo trong truyền đạt. Một số bản cam kết tu dưỡng, rèn luyện phấn đấu còn mang tính chung chung, chưa chỉ rõ hạn chế cá nhân và biện pháp khắc phục cụ thể
Giải pháp để nâng cao đạo đức cách mạng cho giảng viên trường Chính trị tỉnh Thanh Hoá
Thời gian tới để tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, thực sự hiệu quả, thiết thực trong việc thực hiện Quy định số 144- QĐ/TW, đội ngũ giảng viên trường Chính trị tỉnh Thanh Hoá tiếp tục chú trọng thực hiện một số nội dung và giải pháp sau:
Thứ nhất, nâng cao nhận thức của Đảng uỷ, các chi uỷ, chi bộ về tầm quan trọng của việc nâng cao đạo đức cách mạng của giảng viên trong nhà trường
Đảng uỷ, các chi uỷ, chi bộ phải nhận thức rằng, phải tiến hành giáo dục đạo đức một cách thường xuyên, liên tục, mọi lúc, mọi nơi mới có thể hình thành và nâng cao đạo đức cách mạng cho giảng viên. Việc giáo dục đạo đức phải được lồng ghép trong sinh hoạt chi bộ, sinh hoạt cơ quan, khoa phòng. Chỉ đạo các chi bộ thực hiện mô hình "chi bộ bốn tốt" gắn với thực hiện Quy định số 144-QĐ/TW; đưa việc triển khai thực hiện Quy định số 144-QĐ/TW vào nội dung sinh hoạt chi bộ thường kỳ, và tổ chức sinh hoạt chuyên đề về thực hiện Quy định số 144-QĐ/TW theo chức năng, nhiệm vụ của chi bộ. Gắn trách nhiệm của giảng viên trong thực hiện Quy định nêu trên với kế hoạch cam kết tu dưỡng, rèn luyện hằng năm của đảng viên. Hơn hết, mỗi giảng viên phải tự ý thức, tự giáo dục, tự rèn luyện, tu dưỡng mới mang lại hiệu quả cao và vững chắc.
Thứ hai: Rà soát, chỉnh sửa bổ sung Quyết định số 70-QĐ/TrCT ngày 10/3/2023 "Về việc ban hành Quy định văn hoá trường Đảng tại Trường Chính trị tỉnh Thanh Hoá"
Rà soát, bổ sung, xây dựng, hoàn thiện chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, văn hoá ứng xử đã được xây dựng trong Quy định văn hoá trường Đảng tại Trường Chính trị tỉnh Thanh Hoá" cho phù hợp với các chuẩn mực đạo đức cách mạng được nêu trong Quy định số 144- QĐ/TW. Các nội dung cụ thể hóa phải sát với thực tiễn, phù hợp với Quy định, ngắn gọn, dễ nhớ, dễ thực hiện. Xây dựng môi trường làm việc mẫu mực, dân chủ, đoàn kết, kỷ cương, trách nhiệm, giữ gìn đạo đức nhà giáo và văn hoá trường Đảng. Xây dựng và nhân rộng các mô hình, tấm gương trong xây dựng và thực hiện văn hoá trường Đảng.
Thứ ba: Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục; kiểm tra, giám sát
Tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức của giảng viên về vai trò, tầm quan trọng của đạo đức cách mạng thông qua nhiều phương pháp, hình thức: Qua các buổi sinh hoạt chính trị toàn Trường, sinh hoạt Đảng uỷ, sinh hoạt chi bộ thường kỳ, sinh hoạt chuyên đề, qua các bài viết trên trang thông tin điện tử và các số Bản tin thông tin lý luận và thực tiễn của Nhà trường
Các khoa, phòng chuyên môn tham mưu Đảng uỷ, Ban Giám hiệu tổ chức hội thảo, toạ đàm về xây dựng chuẩn mực đạo cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới và những vấn đề đặt ra đối với công tác giáo dục, đào tạo tại Trường Chính trị tỉnh hiện nay. Đây là diễn đàn để giảng viên Nhà trường trao đổi, làm rõ những vấn đề lý luận, thực tiễn công tác xây dựng Đảng về đạo đức trên địa bàn tỉnh hiện nay.
Tóm lại: Quy định số 144 – QĐ/TW của Bộ Chính trị đã xác lập những chuẩn mực quan trọng về phẩm chất đạo đức, lối sống, phong cách và trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, đặc biệt là đội ngũ giảng viên lý luận chính trị - những người trực tiếp truyền bá, bảo vệ và phát triển nền tảng tư tưởng của Đảng.
Đối với trường Chính trị Thanh Hoá, việc quán triệt, triển khai và thực hiện nghiêm túc Quy định số 144 – QĐ/TW chính là điều kiện để xây dựng đội ngũ giảng viên " vừa hồng, vừa chuyên". Mỗi giảng viên phải thật sự là tấm gương sáng trong tu dưỡng, rèn luyện, nói đi đôi với làm, góp phần xây dựng môi trường văn hoá sư phạm chuẩn mực, đoàn kết , dân chủ, kỷ cương và sáng tạo.
[1] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia-Sự thật, H.2011, t.11, tr.601.
ThS Lê Hải Yến
Trường Chính trị tỉnh Thanh Hoá