Thực trạng mua sắm trực tuyến trong thanh niên

Thứ ba, 04/02/2025 - 10:59

Từ kết quả khảo sát của Đề tài cấp Bộ "Tiềm năng và cơ hội tham gia, phát triển kinh tế số của thanh niên hiện nay" (Mã số: ĐT.KXĐTN 24-04 do TS. Nguyễn Tuấn Anh làm chủ nhiệm, Viện Nghiên cứu Thanh niên chủ trì) đã mang đến một số phát hiện đáng quan tâm về thực trạng mua sắm trực tuyến trong thanh niên hiện nay.

Trong số 800 thanh niên được hỏi thì có tới 97,6% đã và đang mua sắm trực tuyến, trong đó hơn 50% mua với tần suất vài lần trong một tháng. Kết quả này cho thấy, mua sắm trực tuyến dường như đã trở thành thói quen của đại đa số thanh niên. Có thể thấy, so với việc mua sắm truyền thống thì mua hàng trực tuyến có những ưu điểm nổi trội. Khi kinh doanh trực tuyến, các cửa hàng sẽ giảm được chi phí thuê mặt bằng, nhân công, chi phí quảng cáo… nên sản phẩm đến tay người tiêu dùng giá sẽ thấp hơn. Và để bắt kịp với nhu cầu của người tiêu dùng, các công ty bán lẻ, hệ thống siêu thị cũng đồng loạt triển khai hình thức dịch vụ đặt hàng qua các ứng dụng, website, các trang mạng xã hội… với hàng ngàn nhu yếu phẩm thiết yếu. Đồng thời, liên tục cập nhật các chương trình khuyến mãi, giảm giá mỗi ngày.

Biểu 1. Mức độ mua sắm trực tuyến của thanh niên (Đơn vị: %)

Biểu 1. Mức độ mua sắm trực tuyến của thanh niên (Đơn vị: %).

Nguồn: Kết quả khảo sát của đề tài (Nguyễn Tuấn Anh, 2024)

So sánh giữa các đối tượng thanh niên thấy rằng, nữ thanh niên mua sắm trực tuyến nhiều hơn nam giới (99,1% so với 95,7%), đặc biệt nữ giới cũng mua sắm trực tuyến ở mức độ "mua hàng ngày" cũng cao hơn nam giới (9,1% so với 4,3%); thành thị mua sắm trực tuyến nhiều hơn nông thôn (97,9% so với 97,1%). Tuy có sự chênh lệch song mức độ gần như không đáng kể do nhu cầu mua sắm hiện nay rất đa dạng, các mặt hàng phong phú, phục vụ đủ tất cả giới tính, khu vực. Báo cáo Đo lường hành vi mua sắm trong thương mại điện tử quý I/2021 do Nielsen công bố (năm 2021) cũng cho thấy, tỷ lệ mua sắm trực tuyến tại Việt Nam năm 2020 đạt con số 32%, tăng cao so với tỷ lệ 18% của năm 2019. Tần suất mua hàng trên thương mại điện tử cũng tăng gần gấp đôi, từ 1,2 lần năm 2019 lên con số 2,1 vào năm 2020. Người tiêu dùng trực tuýen vẫn chủ yếu là nữ giới (chiếm tới 67%), nhưng độ tuổi khách hàng đã thay đổi đáng kể. Theo đó, nhóm khách hàng tiêu dùng chủ yếu trên kênh thương mại điện tử dịch chuyển sang nhóm tuổi trưởng thành hơn, từ 30 - 45 tuổi khi chiếm tỷ lệ lên tới 57%.

Bảng 1. Mức độ mua sắm trực tuyến của thanh niên phân theo giới tính và khu vực sinh sống (Đơn vị: %)

 

Giới tính

Khu vực sinh sống

Nam

Nữ

Thành thị

Nông thôn



N

%

N

%

N

%

Mức độ mua hàng trực tuyến

Mua hàng ngày

15

4.3

41

9.1

34

7.1

22

6.9

Vài lần một tuần

50

14.4

137

30.2

121

25.1

66

20.8

Vài lần trong tháng

187

53.9

233

51.4

251

52.1

169

53.1

Rất hiếm khi

80

23.1

38

8.4

66

13.7

52

16.4

Không bao giờ

15

4.3

4

0.9

10

2.1

9

2.8

Nguồn: Kết quả khảo sát của đề tài (Nguyễn Tuấn Anh, 2024)

So sánh các nhóm thanh niên trong các nhóm ngành nghề khác nhau thấy rằng, mức độ thanh niên công nhân mua sắm trực tuyến nhiều hơn các nhóm thanh niên khác, đặc biệt ở mức độ "mua hàng ngày" cũng cao hơn các nhóm thanh niên còn lại. Có thể giải thích cho thực tế này là do thanh niên công nhân đa phần làm việc theo cao kíp, thời gian nghỉ ngơi ít, nhiều người làm tăng ca nên thời gian để mua sắm trực tiếp cũng khó khăn hơn. Do đó, mức độ mua sắm trực tuyến của đối tượng này cao hơn các đối tượng khác chăng?

Cũng theo điều tra của chúng tôi, có tới 89,9% thanh niên được khảo sát hiện qua sắm trực tuyến qua kênh sàn thương mại điện tử; 47,4% qua mạng xã hội và 21,4% qua website của nhãn hàng.

Biểu 2.Kênh mua sắm trực tuyến thanh niên sử dụng (Đơn vị: %)  Nguồn: Kết quả khảo sát của đề tài (Nguyễn Tuấn Anh, 2024)

Biểu 2.Kênh mua sắm trực tuyến thanh niên sử dụng (Đơn vị: %).

Nguồn: Kết quả khảo sát của đề tài (Nguyễn Tuấn Anh, 2024)

Bên cạnh đó, tỉ lệ thanh niên thanh toán theo liên kết ngân hàng khá cao (khoảng 67,0%). Bên cạnh đó, một tỉ lệ tương tự tanh niên cũng chọn cách thanh toán tiền mặt do ngại các nguy cơ về lỗi khi chuyển tiền hay sợ lừa đảo.

Thực trạng mua sắm trực tuyến trong thanh niên- Ảnh 3.

Biểu 3. Xu hướng thanh toán khi mua sắm online (Đơn vị: %).

Nguồn: Kết quả khảo sát của đề tài (Nguyễn Tuấn Anh, 2024).

* Về mức chi tiêu mua sắm trực tuyến

Kết quả điều tra của đề tài cho thấy, gần 1/3 thanh niên được hỏi có mức chi tiêu mua sắm trực tuyến ở mức dưới 500.000đ/tháng. Mức chi từ 2 triệu trở lên chiếm 20%. Đặc biệt, nghiên cứu của chúng tôi cũng phát hiện ra một kết quả thú vị đó là: nam thanh niên mua sắm trực tuyến ở mức dưới 500.000đ/tháng cao hơn nữ thanh niên (35,8% so với 29,4%; p<0,05); tuy nhiên ở các mức chi tiêu cao hơn (từ trên 2.000.000đ đến trên 3.000.000đ/tháng) thì nữ thanh niên đều ở mức cao hơn nam thanh niên (p<0,05). Kết quả này thể hiện rằng nữ thanh niên có mức tiêu dùng trực tuyến cao hơn nam thanh niên. Bên cạnh đó, thanh niên ở khu vực thành thị "mạnh tay" hơn thanh niên ở khu vực nông thôn trong các hoạt động mua sắm có giá trị từ 1.000.000đ trở lên (đến trên 3.000.000đ).

Thực trạng mua sắm trực tuyến trong thanh niên- Ảnh 4.

Biểu 4. Mức chi tiêu mua sắm trực tuyến trung bình 1 tháng (trong 6 tháng gần nhất) của thanh niên (Đơn vị: %).

Nguồn: Kết quả khảo sát của đề tài (Nguyễn Tuấn Anh, 2024)

TS. Nguyễn Tuấn Anh - Viện Nghiên cứu Thanh niên