Apple cần một sản phẩm mới mang tính cách mạng. Nhưng Tim Cook dường như đang cạn kiệt ý tưởng/ Ảnh Getty.
Khi Steve Jobs trở lại Apple vào năm 1997, công ty đang đứng trên bờ vực phá sản sau khi hàng loạt giám đốc điều hành phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường máy tính và rất cần tìm kiếm sản phẩm lớn tiếp theo. Jobs ngay lập tức tháo gỡ cho một loạt dự án bế tắc.
Một năm sau, chiến lược của ông đã có kết quả. Jobs đã cho ra mắt iMac và lớp vỏ nhựa sống động của nó ngay lập tức đi vào lịch sử với thiết kế mang tính biểu tượng. Sau đó, vào năm 2001, iPod xuất hiện đã nâng tầm không gian máy nghe nhạc cá nhân và phổ biến iTunes.
Điều đó đã tạo tiền đề cho iPhone vào năm 2007, đưa Apple lên tầm cao mới và thúc đẩy một loạt hoạt động kinh doanh phụ, bao gồm cả App Store, tạo doanh thu hàng tỷ USD. Tại thời điểm Jobs qua đời vào năm 2011, Apple là công ty công nghệ có giá trị nhất thế giới.
Tim Cook là người làm về các con số, không phải là người thiết kế. Dưới nhiệm kỳ của ông, giá cổ phiếu của Apple đã tăng vọt và các nhà đầu tư hài lòng với việc mua lại cổ phiếu tăng lên và trả cổ tức hàng quý.
Nhưng ngoài Apple Watch, sản phẩm đã được phát triển trước khi Jobs qua đời, chưa có sản phẩm nào ra mắt gây chấn động thế giới. Thay vào đó, thời gian làm CEO của ông được xác định bằng cách tận dụng tối đa những thành công của kỷ nguyên Jobs thứ hai. Tuy nhiên, sau một thập kỷ làm như vậy, doanh số bán iPhone đang chậm lại, doanh thu giảm và công ty một lần nữa cần phải tìm ra điều lớn lao tiếp theo.
Ngành công nghệ đang bị soán ngôi bởi những công ty mới nổi hiểu biết. Những gã khổng lồ của Thung lũng Silicon, bao gồm Google và Meta, hiện đang phải đối mặt với thách thức và Apple cũng không ngoại lệ. Chiến lược tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn thay vì chiến lược dài hạn của Cook đang phủ bóng đen lên tương lai của Apple.
iPhone là “cỗ máy kiếm tiền” của Apple khi mang lại hơn một nửa doanh thu cho công ty. Nhưng vào năm 2017, sau khi Apple tiếp quản thị trường Mỹ và không còn người Mỹ nào bán iPhone nữa, doanh số bán hàng đã chạm đáy.
Một năm sau đó, Apple ngừng báo cáo số lượng điện thoại đã bán, thay vào đó tập trung vào doanh thu: Nếu công ty không thể thu hút được nhiều người mua iPhone hơn, công ty sẽ bắt đầu tính phí nhiều hơn cho điện thoại và iPad thông qua các phiên bản cao cấp. Sự thay đổi này đã có hiệu quả trong vài năm, nhưng vào năm 2022, doanh số bán hàng tiếp tục chậm lại và các sản phẩm khác của Apple cũng bị ảnh hưởng.
Cụ thể, vào năm 2023, công ty đã chứng kiến doanh thu giảm dần trong cả 4 quý và sẽ tiếp tục kéo dài, đặc biệt khi doanh số bán hàng tại thị trường Trung Quốc không mấy khả quan.
Trong khi sự tăng trưởng ở các lĩnh vực khác của Apple như bộ lưu trữ TV+, News+, iCloud và một số sản phẩm khác là điểm nổi bật trong báo cáo thu nhập gần đây, thì thành công liên tục của họ phụ thuộc vào phần cứng của Apple. Tệ hơn nữa, hệ sinh thái bền vững này đang bị đe dọa từ Hoa Kỳ và các chính phủ khác.
Từ bỏ iPhone, người dùng sẽ mất các giao dịch mua trên App Store và quyền truy cập tính năng độc quyền như iMessage. Tại châu Âu, các nhà lập pháp đang tập trung phá vỡ sự độc quyền của App Store, đảm bảo các ứng dụng và cửa hàng bên thứ ba có thể được tải lên thiết bị Apple. Nếu điều đó xảy ra, doanh thu mà Apple nhận được từ các giao dịch trên App Store sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Đáp lại, công ty có kế hoạch đấu tranh mạnh mẽ với vụ kiện của Hoa Kỳ và đang cố gắng định hình cách áp dụng các quy định của EU đối với hoạt động kinh doanh.
Có thể thấy, sau khi tiếp quản công ty, Cook dần dần kiểm soát đội ngũ thiết kế hùng mạnh, cuối cùng khiến đồng minh của Jobs, Jony Ive, giám đốc thiết kế, rời công ty vào năm 2019. Những hạn chế trong việc Cook thoái vốn khỏi khâu thiết kế và phát triển sản phẩm giờ đây đã trở nên rõ ràng hơn.
Ngay trong năm nay, chúng ta đã chứng kiến hai thất bại lớn của Apple. Đầu tiên là tai nghe Vision Pro, một phần cứng cồng kềnh và cực kỳ đắt tiền mà người dùng phải đội trên đầu trong thời gian dài và sản phẩm thứ hai là xe điện.
Về cốt lõi, Apple là một công ty phần cứng nhưng Tim Cook lại không thể đưa một sản phẩm khác có quy mô gây chấn động thị trường lên kệ. Các chuyên gia tin rằng tình trạng chia rẽ nội bộ và thiếu quyết đoán của ban quản lý chính là hai trong số những lý do khiến các dự án rơi vào tình trạng lấp lửng trong nhiều năm.
Trong khi đó, Apple Car thậm chí còn chưa được ra mắt. Sản phẩm này ra đời từ cơn sốt xe tự lái vào giữa những năm 2010 và Apple đã rót 10 tỷ USD vào để phát triển. Nhưng sau gần một thập kỷ làm việc, họ đã hủy bỏ dự án khi nhận ra rằng công nghệ lái xe tự động mà họ đang phát triển không thể thiếu sự can thiệp của con người.
Mặc dù vậy, các nhà đầu tư không quá thất vọng vì Apple. Giá cổ phiếu của Apple đã giảm trong năm nay và tụt hậu so với chỉ số Nasdaq-100. Tim Cook gần đây đã bay khắp châu Á để cố gắng củng cố chuỗi cung ứng với việc mở rộng sản xuất ở Ấn Độ và tạo dấu ấn mới ở Indonesia, nhưng thật khó để “biến” những quốc gia đó trở thành thị trường lớn cho iPhone.
Cũng giống như các hãng công nghệ khác, Apple hiện đang chuyển hướng sang AI. Họ đã chuyển nhân viên từ dự án ô tô sang trí tuệ nhân tạo và có kế hoạch kết hợp AI vào các bản phát hành phần mềm iPhone, iPad và Mac. Tuy nhiên, đúng là AI có thể thu hút sự quan tâm ngắn hạn của các nhà đầu tư song khó có thể tạo ra sự khác biệt lớn về lợi nhuận.
Bảo Minh (Theo Business Insider)
