Tọa đàm "Phòng chống buôn lậu các sản phẩm thuốc lá: giải pháp chính sách phù hợp"

Tọa đàm thu hút nhiều chuyên gia, đơn vị quản lý cùng thảo luận các vấn đề: Thực trạng buôn lậu phức tạp của thuốc lá nói chung và thuốc lá thế hệ mới nói riêng và việc ngăn chặn, xử lý rất khó khăn. Thúc đẩy việc xây dựng chính sách, các giải pháp quản lý thuốc lá mới...hướng đến việc sửa đổi Luật phòng chống tác hại của thuốc lá Các ý kiến về tác hại thuốc lá truyền thống và thuốc lá mới, dẫn đến việc tuyên truyền cho bạn đọc và người tiêu dùng gặp nhiều khó khăn. Nhất là khi nhiều quốc gia phát triển cho phép sử dụng thuốc lá nung nóng.

Phát biểu khai mạc, nhà báo Lê Minh Toản, Phó Tổng Biên tập báo Tiền Phong cho biết: "Luật phòng chống tác hại của thuốc lá đã có hiệu lực 11 năm. Thời gian qua, chúng ta đã làm những gì, các quy định của Luật đã đi vào cuộc sống ra sao; tác hại của thuốc lá như thế nào… là những câu chuyện cần bàn, đặc biệt về ảnh hưởng của thuốc lá đối với thế hệ trẻ, học sinh, sinh viên". 

Nhà báo Lê Minh Toản nêu vấn đề hướng tới các chuyên gia tại tọa đàm: "Luật đã có hiệu lực hơn 10 năm, nhưng vẫn chưa thực sự phát huy hiệu quả như kỳ vọng. Nguyên nhân tình trạng này là gì. Công tác truyền thông về phòng chống tác hại thuốc lá ra sao; việc lượng hoá tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người như thế nào, bởi còn nhiều quan niệm khác nhau".

Chia sẻ tại tọa đàm, ông Thân Đức Công, Cục trưởng Cục Nghiệp vụ Quản lý thị trường, Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) cho biết: từ đầu năm đến nay đến nay, lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra 996 vụ, phát hiện vi phạm và xử lý 752 vụ, trị giá hàng hóa vi phạm hơn 2,9 tỷ đồng, thu nộp ngân sách gần 5,5 tỷ đồng; chuyển hồ sơ 3 vụ cho cơ quan cảnh sát điều tra. Đối với thuốc lá thế hệ mới, kiểm tra 132 vụ, phát hiện vi phạm và xử lý 129 vụ với trên 5.203 sản phẩm các loại, trị giá hàng hoá vi phạm 744 triệu đồng, thu nộp ngân sách hơn 1,9 tỷ đồng.

Không chỉ thiệt hại về kinh tế, hút thuốc lá còn ảnh hưởng đến sức khỏe hút và môi trường xung quanh, dẫn chứng được ông Lê Thành Hưng, Trưởng phòng Tiêu chuẩn chất lượng Nông nghiệp Thực phẩm - Viện Tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam - Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng (Bộ Khoa học - Công nghệ) nêu ra: vì thuốc lá làm nóng có nguyên liệu thuốc lá nên nicotin được tạo ra là nicotin từ nguyên liệu thuốc lá tự nhiên, không phải nicotin tổng hợp. Trong khi đó, thuốc lá điện tử có thể có hoặc không có nicotin; nếu có nicotin thì có thể là từ thuốc lá tự nhiên hoặc từ các nguồn tổng hợp. Nhiều nghiên cứu đánh giá nồng độ, chất độc hại hoặc có tiềm năng gây hại trong khí hơi sinh ra từ các sản phẩm thuốc lá...

Chia sẻ tại tọa đàm, các đại biểu đều nhất trí cần hoàn thiện hành lang pháp lý để quản lý tốt hơn. Cụ thể, Trung tá Nguyễn Minh Tiến, Phòng Cảnh sát Kinh tế, Công an thành phố Hà Nội cho rằng các sản phẩm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng ngày càng phổ biến. “Thuốc lá thế hệ mới được kinh doanh phổ biến trên không gian mạng. Các đối tượng buôn bán giao dịch sử dụng dịch vụ xe công nghệ như grab để giao hàng nên khó xác minh. Mặt hàng được cất giấu ở nhiều nơi, không tập trung, khó phát hiện. Nhiều đối tượng có dấu hiệu làm giả bán ra thị trường nên chất lượng sản phẩm không được kiểm soát”.

Ông Nguyễn Hồng Ngọc, Phó Vụ trưởng Vụ xã hội (Văn phòng Quốc hội) nhấn mạnh thuốc lá là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, hiện nay, vẫn còn khoảng trống về pháp lý của các cơ quan quản lý nhà nước về giải pháp quản lý thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng.

Phát biểu kết luận tọa đàm, nhà báo Lê Minh Toản đánh giá, những ý kiến các đại biểu chia sẻ tại diễn đàn là cứ liệu quan trọng, đặc biệt là đối với truyền thông để góp phần phòng chống buôn lậu các sản phẩm thuốc lá. 

Tô An