Trong thời gian gần đây, qua công tác quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế và các cơ quan chức năng đã phát hiện nhiều vụ việc sản xuất, phân phối sữa giả và buôn bán thuốc giả với quy mô lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ người bệnh . Các phương tiện truyền thông liên tục phản ánh tình trạng nhân viên y tế tư vấn, hướng dẫn người bệnh, người nhà sử dụng các sản phẩm sữa do đơn vị không rõ nguồn gốc, thực tế là giả mạo hoặc không đạt chất lượng.
Bên cạnh đó, một số cơ sở y tế còn lợi dụng danh nghĩa kê đơn để đề xuất các dịch vụ cận lâm sàng không cần thiết, hoặc tư vấn bán thực phẩm chức năng nhằm trục lợi, gây tốn kém chi phí và đặt người bệnh vào nguy cơ sức khỏe không đáng có . Xu hướng lợi dụng kê đơn để thu lời trái phép không chỉ làm xáo trộn hoạt động khám chữa bệnh mà còn làm suy giảm niềm tin của người dân vào hệ thống y tế.
Nội dung chính của Công văn 2350
Công văn 2350/BYT-KCB nêu rõ, các cơ sở khám chữa bệnh bắt buộc rà soát, kiểm tra toàn bộ danh mục thuốc đang sử dụng, đối chiếu với danh sách thuốc giả đã được cơ quan chức năng công bố và xử lý nghiêm theo quy định nếu phát hiện vi phạm . Đồng thời, cần rà soát việc kê đơn, chỉ định sử dụng thuốc đối với các thuốc chưa được cấp phép lưu hành; kê đơn thuốc, chỉ định thực hiện các dịch vụ kỹ thuật, thiết bị y tế, hoặc gợi ý chuyển người bệnh đến cơ sở khác nhằm trục lợi .
Yêu cầu về kê đơn thuốc
Về kê đơn, Bộ Y tế đề nghị các bệnh viện và sở y tế rà soát, kiểm tra chéo danh mục thuốc và thuốc đang sử dụng với các thuốc giả đã được điều tra, phát hiện thời gian gần đây, có biện pháp xử lý nghiêm khi phát hiện vi phạm . Các bác sĩ, dược sĩ phải đảm bảo việc kê đơn phù hợp với chẩn đoán, tình trạng bệnh, tính cần thiết, đúng mục đích, an toàn, hợp lý và hiệu quả theo quy định của Luật Dược.
Ngoài ra, Công văn cũng nhấn mạnh nghiêm cấm việc kê đơn, chỉ định sử dụng các thuốc chưa được cấp phép lưu hành theo quy định của pháp luật về dược; lợi dụng kê đơn để trục lợi; quảng cáo thuốc khi chưa được cơ quan có thẩm quyền xác nhận nội dung hoặc không đúng với nội dung đã được xác nhận .
Yêu cầu về sản phẩm không phải thuốc
Đối với hoạt động tiêu thụ sản phẩm không phải là thuốc như sữa, thực phẩm chức năng, Bộ Y tế yêu cầu các cơ sở khám chữa bệnh kiểm tra, rà soát việc nhân viên y tế tư vấn, giới thiệu, bán cho người bệnh, người nhà, đặc biệt các sản phẩm sữa giả hoặc chưa qua hậu kiểm chất lượng . Các bệnh viện phải đảm bảo minh bạch thông tin, truy xuất nguồn gốc, theo dõi đối tượng sử dụng và chịu trách nhiệm tư vấn, hỗ trợ khi có vấn đề sức khỏe phát sinh liên quan đến sản phẩm này.
Căn cứ pháp lý và hướng dẫn chuyên môn
Việc rà soát và tổ chức hoạt động dinh dưỡng trong bệnh viện phải thực hiện theo Điều 67 Luật Khám bệnh, Chữa bệnh năm 2023 và Thông tư số 18/2020/TT-BYT ngày 12/11/2020 về hoạt động dinh dưỡng trong bệnh viện . Đồng thời, các hướng dẫn chuyên môn của Cục Quản lý Khám chữa bệnh đã được ban hành, quy định chặt chẽ trách nhiệm kê đơn, xử lý vi phạm hành chính hoặc hình sự tuỳ theo mức độ sai phạm .
Giám sát, xử lý vi phạm
Bộ Y tế yêu cầu các cơ sở không bao che, dung túng các hành vi vi phạm, xử lý nghiêm theo quy định pháp luật, kể cả xử lý hành chính, tước chứng chỉ hành nghề hoặc khởi tố hình sự đối với những sai phạm nghiêm trọng . Cùng với đó, cần tăng cường quán triệt, phổ biến kịp thời các quy định, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của nhân viên y tế, người bệnh và người nhà trong phát hiện, đấu tranh với các hành vi vi phạm .
Triển khai, báo cáo và theo dõi
Giám đốc các bệnh viện và sở y tế được yêu cầu khẩn trương triển khai các giải pháp đảm bảo kê đơn, sử dụng thuốc và sản phẩm không phải là thuốc hợp lý, an toàn, hiệu quả; đồng thời báo cáo kết quả triển khai, xử lý vi phạm (nếu có) về Bộ Y tế (qua Cục Quản lý Khám, Chữa bệnh) trước ngày 24/4/2025 . Bộ Y tế sẽ tổng hợp, đánh giá và có chỉ đạo tiếp theo dựa trên báo cáo của các đơn vị.
Việc tổng rà soát kê đơn thuốc và sử dụng sữa, thực phẩm chức năng trong khám chữa bệnh là bước đi cần thiết để bảo vệ quyền lợi và tính mạng của người bệnh, đồng thời duy trì tính minh bạch, công bằng trong cung ứng dịch vụ y tế . Đề nghị các đơn vị y tế phối hợp chặt chẽ, thực hiện nghiêm quy định, không để tái diễn tình trạng lạm dụng kê đơn, trục lợi gây bức xúc trong dư luận và làm giảm niềm tin của người dân vào ngành y tế.
Tấn Tài