Đảng Cộng hòa ngày 9/10 đã chỉ trích Tổng thống Donald Trump vì đã để Thổ Nhĩ Kỳ tấn công đồng minh của Mỹ ở Syria khi ông đưa ra một loạt lý do để bật đèn xanh cho Ankara, trong đó có cả thực tế là người Kurd đã không chiến đấu bên cạnh Mỹ trong Thế chiến 2.
Tổng thống Trump. Ảnh: CNN
Việc Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành chiến dịch quân sự nhằm quét sạch người Kurd liên minh với Mỹ khỏi miền Bắc Syria đã làm dấy lên làn sóng chỉ trích ở Quốc hội Mỹ, tạo sự đồng thuận lưỡng đảng hiếm hoi về mối đe dọa đối với người Kurd, an ninh quốc gia Mỹ, sự ổn định trong khu vực và cuộc chiến chống IS.
Ngày 6/10, Tổng thống Trump đã bật đèn xanh cho người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan tiến hành chiến dịch đã lên kế hoạch từ lâu nhằm vào các tay súng người Kurd chiếm đa số trong Lực lượng Dân chủ Syria (SDF), lực lượng đã mất hàng nghìn tay súng trong cuộc chiến chống IS cùng Mỹ.
Cố vấn hàng đầu của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, Gulnur Aybet, nói với CNN rằng ông Trump đã biết trước về quy mô của cuộc tấn công. “Tổng thống Trump và Tổng thống Erdogan đã đạt được sự hiểu biết về chính xác chiến dịch này là gì. Ông ấy [Trump] biết trước về quy mô của chiến dịch”.
“Hàng triệu người đã chết”
Cả các quan chức Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao Mỹ đều đã khuyên ông Trump đảo ngược quyết định rút quân khỏi miền Bắc Syria, cho rằng sự hiện diện của Mỹ là cần thiết để ngăn chặn IS và để giám sát Iran và Nga – hai nước đang có ảnh hưởng lớn ở Syria.
Trong một tuyên bố ngày 9/10, Lực lượng Dân chủ Syria cho biết họ đã dừng các chiến dịch quân sự chống IS ở miền Bắc Syria sau “cuộc xâm lược của Thổ Nhĩ Kỳ”.
Sau cuộc điện đàm của Tổng thống Trump với người đồng cấp Erdogan ngày 6/10, Nhà Trắng nói rằng, các binh sỹ Mỹ sẽ rút khỏi Syria và sẽ không ủng hộ hay can thiệp vào chiến dịch của Thổ Nhĩ Kỳ.
Phát biểu với báo giới tại Nhà trắng ngày 9/10, Tổng thống Trump đã hạ thấp liên minh với người Kurd, lực lượng đã mất tới 11.000 người khi giúp Mỹ trong cuộc chiến chống IS.
“Họ đã không giúp chúng ta trong Thế chiến 2. Ví dụ như họ đã không giúp chúng ta với Normandy” ông Trump nói. “Họ ở đó để giúp chúng ta với vùng đất của họ, và đó là điều khác biệt”. Normandy là một vùng ở Pháp chứ không phải ở Mỹ.
Làn sóng chỉ trích đối với Tổng thống Trump xuất phát từ thực tế rằng Mỹ sẽ không đánh bại được IS nếu không có sự giúp đỡ của người Kurd và rằng người Kurd mới đây đã giảm mức độ phòng vệ, tin tưởng Mỹ sẽ bảo vệ họ khỏi Thổ Nhĩ Kỳ.
Từ tháng 8/2019, Mỹ đã thúc đẩy người Kurd tháo dỡ các hào phòng vệ, công sự và rút lực lượng khỏi biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ. Mục đích là để nhượng bộ Thổ Nhĩ Kỳ, khiến họ sẽ không đưa quân qua biên giới. Người Kurd đã đồng ý vì họ tin Mỹ sẽ kiềm chế Thổ Nhĩ Kỳ bằng con đường ngoại giao.
Brad Bowman, Giám đốc Trung tâm sức mạnh Quân sự và chính trị tại Mỹ cho rằng, “Chúng ta đang phá vỡ niềm tin với người Kurd. SDF đã làm tất cả những gì chúng ta yêu cầu họ làm”.
“Không đáng tin”
Các nhà phân tích và các nghị sỹ cả 2 phe đều cho rằng, bức tranh lớn và các lợi ích đối với Mỹ chính là những gì Trump đang mất. Họ chỉ ra sự chia rẽ của các đồng minh của Mỹ và cuộc chiến chống lại IS.
Họ cho rằng, động thái này là thiển cận về mặt chiến lược ở Syria và cả về mặt quốc tế. Làm vậy sẽ khiến Mỹ mất tín nhiệm. Mỹ sẽ trở thành một đối tác không đáng tin cậy và sẽ khó khăn hơn trong việc xây dựng các liên minh trong tương lai.
“Mọi người rồi sẽ cho rằng Mỹ là nước không đáng tin cậy. Hậu quả là lần tới khi chúng ta cần những người bạn, cần đồng minh, hay đối tác, thì họ sẽ không còn ở đó nữa”, Bowman nói.
Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa Mitt Romney nhấn mạnh, một khi Tổng thống Trump rút lực lượng Mỹ khỏi Syria, cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ là không thể tránh khỏi.
“Báo chí sẽ nói rằng, Thổ Nhĩ Kỳ tấn công đồng minh người Kurd mà chúng ta đã bỏ rơi. Chúng ta chỉ có thể hy vọng quyết định của Tổng thống sẽ không dẫn tới một sự mất mát lớn hơn đối với họ cũng như sự trỗi dậy của IS”.
Trong khi đó, Tổng thống Trump nói rằng “Từ ngày đầu tiên bước vào chính trường, tôi đã tuyên bố rất rõ rằng tôi không muốn các cuộc chiến vô nghĩa và không hồi kết, đặc biệt là khi chúng không đem lại lợi ích cho Mỹ”, ông Trump nói.
Theo ông Trump, Thổ Nhĩ Kỳ đã cam kết sẽ bảo vệ dân thường, bảo vệ các nhóm thiểu số và đảm bảo sẽ không có cuộc khủng hoảng nhân đạo xảy ra. Ankara từ giờ sẽ chịu trách nhiệm đảm bảo tất cả các tay súng IS đang bị giam giữ sẽ vẫn ở trong các nhà tù và IS sẽ không thể tái hợp bằng bất cứ cách nào và bất cứ hình thức nào.
Tổng thống Trump cũng khẳng định ông đã ngăn Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào Syria “ngay từ ngày đầu tiên” ông nhậm chức. “Họ muốn đánh, và đó là cách mà điều đó sẽ diễn ra”, ông Trump nói./.
Hoàng Phạm/VOV.VN (biên dịch)Theo CNN
